Λεξικό
των δανείων στη ρωμαίικη γλώσσα
από τα:
λατινικά, βενετσιάνικα, ιταλικά, αραβικά, τούρκικα, σλάβικα, αλβανικά και
βλάχικα
λέξεις
που αρχίζουν από α-ν
Δημήτρη
Λιθοξόου
2011-2013
βιβλιογραφία-πηγές
1527: Εισαγωγή νέα επιγραφομένη, ΣΤΕΦΑΝΟΣ
ΧΡΗΣΙΜΟΣ, ήγουν Στέφανος τίμιος, ώστε μαθείν, αναγινώσκειν, γράφειν, νοείν
& λαλείν, την ιδιωτικήν, & την αττικήν γλώσσαν των γραικών. έτι
δε και την γραμματικήν, & την ιδιωτικήν γλώσσαν των λατίνων μετά πάσης
ευκολίας, & εν ολίγω χρόνω, και χωρίς διδασκάλου, πράγμα λίαν ωφέλιμον εις
πάσαν τάξιν των ανθρώπων, συντεθειμένον και εις φως εκδοθέν παρά του
επιτηδειοτάτου, και ευμηχανικού ανθρώπου Στεφάνου του εκ Σαβίου, του τυπωτού
των ελληνικών, και των λατινικών γραμμάτων εν τη εκλαμπροτάτη πόλει των Ενετών, Venetiis MDXXVII.
1614: Ioannis Meursi, glossarium graeco barbarum - In quo præter vocabula quinque millia quadringenta, officia atque dignitates imperij Constantinop. tam in palatio, quàm ecclesia aut militia, explicantur,
& illustrantur, Lugduni Batavorum, apud L. Elzevirium,
1614.
1622: Vocabolario
Italiano et Greco nel Quale si contiene come le voci Italiane si dicano in
Greco Volgare, composto dal P. Girolamo Germano della Compagnia di GIESV,
in Roma, per l’Herede di Bartolomeo Zanneti, 1622.
1635: Simone Portio, Λεξικόν
Λατινικόν, Ρωμαίκον και Ελληνικόν, εις το οποίον τα λατινικά λόγια συμφωνούναι
τα Ρωμαίκα, και τα Ελληνικά. Εσμίχθηκε με τούτο στο τέλος του βιβλίου άλλον ένα
λεξικόπουλον, εις το οποίον τα Ρωμαίκα λόγια κατ αλφάβητον βαλμένα γυρίζονται
πρώτα ελληνικά και απέκει Λατινικά - Dictionarium latinum, graeco-barbarum, et litterale, in quo dictionibus latinis suae quoque graecae linguae vernaculae necnon etiam litteralis voces respondent. Accessit insuper aliud in calce operis dictionariolum, in quo prius
ordine alphabetico dispositae vernaculae linguae graecae dictiones,
graco-litterales, tum latinar redduntur, Parisiorum 1635.
1659: Θησαυρός της εγκυκλοπαιδικής
βάσεως τετράγλωσσος μετά της των επιθέτων εκλογής, και διττού των λατινικών τε
και Ιταλικών λέξεων πίνακος, εκ διαφόρων παλαιών τε και νεωτέρων λεξικών
συλλεχθείς παρά Γερασίμου Βλάχου του Κρητός, Venetiis MDCLVIIII.
1688: Glossarium
ad scriptores mediae et infimae Graecitatis,in quo graeca vocabula novatae
significationis,aut usus
rarioris,barbara,extica,ecclesiastica,liturgica,tactica,nomica,jatrica,botanica,chymica
explicantur,eorum notiones & originationes reteguntur - E libris
editis,ineditis veteribus monumentis - Accedit appendix ad glossarium mediae
& infimae latinitatis, una cumbravi etymologico linguae gallicae ex utoque
glossario, auctore Carlo Du Fresne, domino Du Cange, Lugduni.
1708: Joh. Mich.
Langii D. , Philologiae Barbaro-Graecae, Typis &nImpensis
Wilhelmi Kohlesii, Univs. Altdorf. Typogr., Noribergae 1709.
1709: Αλέξιος Σουμαβέραιος (Alessio da Somaverra), Θησαυρός της Ρωμαϊκής και της Φραγκικής γλώσσας ήγουν λεξικόν Ρωμαϊκόν και Φραγκικόν πλουσιώτατον, Παρίτζι (Parigi) MDCCIX.
1783: Λεξικό Ρωμαικόν απλούν περιέχον
ρωμαικάς απλάς λέξεις με το πόθεν αυταί παράγονται, ήγουν από ποίαις γλώσσαις –
εσυλλέχτηκεν εις το σχολείον (σεμινάριον) της Λαύρας της Αγίας Τριάδος,
н. новикова 1783 года.
1790: Λεξικόν τρίγλωσσον της
Γαλλικής, Ιταλικής και Ρωμαϊκής διαλέκτου, εις τόμους τρεις διηρημένον,
συνερανισθέν παρά Γεωργίου Βεντότη, τόμος Γ' Ρωμαϊκο-Γαλλικο-Ιταλικός, Εν
Βιέννη της Αουστρίας 1790.
1835: Λεξικόν της καθ' ημάς ελληνικής
διαλέκτου, μεθηρμηνευμένης εις το αρχαίον ελληνικόν και το γαλλικόν μετά
προσθήκης γεωγραφικού πίνακος των νεωτέρων και παλαιών ονομάτων, υπό
Σκαρλάτου Δ. του Βυζαντίου, εν Αθήναις, εκ του ιδιωτ. έργων τμήματος της Βασιλ.
Τυπογραφίας, 1835.
1837: A
Modern Greek and English Lexicon (to which prefixed an Epitome of Modern Greek
Grammar), by the Rev. I. Lowndes, Inspector General of Schools in the
Ionian Islands, Corfu 1837.
1840: Η Βαβυλωνία ή η κατά τόπους
διαφθορά της ελληνικής γλώσσης, κωμωδία εις πράξεις πέντε, συγγραφείσα παρά
Δ. Κ. Βυζαντίου (: Δημήτρης Κωνσταντινίδης Χατζή-Ασλάνης 1790-1853), έκδοσις
δευτέρα, εν Αθήναις, εκ της τυπογραφίας Κωνστ. Καστόρχη, οδός Αιόλου, 1840
1857: Λεξικόν της καθ' ημάς ελληνικής
διαλέκτου, μεθηρμηνευμένης εις το αρχαίον ελληνικόν και το γαλλικόν μετά
προσθήκης γεωγραφικού πίνακος των νεωτέρων και παλαιών ονομάτων, έκδοσις
δευτέρα επηυξημένη και διωρθωμένη, υπό Σκαρλάτου Δ. του Βυζαντίου, Αθήνησι
1857.
1858: Ν. Κ. (Κονεμένος), Γλωσσάριον
Ηπειρωτικής, περιοδικό Πανδώρα, Αθήναι 1858.
1859: Ν. Δ. (Νικόλαος Δραγούμης), Γλωσσάριον
της καθ’ ημάς Ελληνικής, περιοδικό Πανδώρα, Αθήναι 1857-1859.
1860: Arnoldus
Passow, Τραγούδια Ρωμαίκα Popularia Carmina Graeciae Recentioris, Lipsiae MDCCCLX.
1864: Συλλογή λέξεων, φράσεων και
παροιμιών εν χρήσει παρά τοις σημερινής κατοίκοις της νήσου Κυθήρων,
περιοδικό Πανδώρα, Αθήναι 1861-1864.
1866a: Γ. Γ. Παππαδοπούλου, Περί της
ιταλικής επιρροής επί την δημοτικήν γλώσσαν των νεωτέρων Ελλήνων, περιοδικό
Πανδώρα, Αθήναι 1866.
1866b: Συλλογή των κατά την Ήπειρον
δημοτικών ασμάτων, υπό Γ. Χρ. Χασιώτου, εν Αθήναις 1866.
1872: Γλωσσάριον Λέσβιον,
περιοδικό Πανδώρα, Αθήναι 1872.
1874a: Ηλία Τσιτσέλη, Γλωσσάριον
Κεφαλληνίας, στα Νεοελληνικά Ανάλεκτα του περιοδικού
Παρνασσός, τόμος δεύτερος, Αθήναι 1874.
1874b: Ι. Ν. Σταματέλος, Λευκάδια
Διάλεκτος, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος, σύγγραμμα περιοδικόν, τόμος Η’,
εν Κωνσταντινουπόλει 1874.
1874c: Δημοσθένης Χαβιαράς, Συλλογή
λέξεων και φράσεων εν χρήσει εν Σύμη, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος,
σύγγραμμα περιοδικόν, τόμος Η’, εν Κωνσταντινουπόλει 1874.
1874d: Ν. Γ. Πολίτης, Χιακή διάλεκτος
- Γλωσσάριον, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος, σύγγραμμα περιοδικόν, τόμος
Η’, εν Κωνσταντινουπόλει 1874.
1874e: Σ. Μανασσεΐδης, Διάλεκτος
Αίνου, Ίμβρου, Τενέδου - Λεξιλόγια, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος,
σύγγραμμα περιοδικόν, τόμος Η’, εν Κωνσταντινουπόλει 1874.
1874f: Ιωάννης Κ. Παγούνης, Ηπειρωτική
Διάλεκτος - Γλωσσάριον, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος, σύγγραμμα
περιοδικόν, τόμος Η’, εν Κωνσταντινουπόλει 1874.
1876a: Anton Jeannaraki, Άσματα
Κρήτης μετά διστίχων και παροιμιών, Leipzig 1876.
1876b: Θηραϊκής γης γλωσσολογικής
ύλης, τεύχος Α’, ιδιωτικόν της θηραϊκής γλώσσης, υπό Νικολάου
Πεταλά, Αθήνησι 1876.
1878a: Νέον λεξικόν Ελληνογαλλικόν
υπό Κ. Βαρβάτη, Αθήνησι :παρά τω εκδότη Κ. Αντωνιάδη, 1878
1878b: Λεξικόν Ελληνοϊταλικόν,
συνταχθέν υπό Μ. Π. Περίδου, Αθήναι 1878.
1884a: Βατταρισμοί ήτοι λεξιλόγιον
της λειβησιανής διαλέκτου, υπό Μ. Ι. Μουσαίου, εν Αθήναις 1884.
1884b: Θ. Πούσιος, Συλλογή λέξεων,
παραμυθιών, ασμάτων κτλ. του εν Ζαγορίω της Ηπείρου ελληνικού λαού, Ελληνικός
Φιλολογικός Σύλλογος, σύγγραμμα περιοδικόν, τόμος ΙΔ’, εν Κωνσταντινουπόλει
1884.
1884c: Ονοματολόγιον ναυτικόν, εν
Αθήναις, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, 1884.
1887a: Αντωνίου Βάλληνδα, Πάρεργα φιλολογικά
πονήματα, τεύχος Α’, εν Ερμουπόλει, τύποις Αδελφών Καμπάνη, 1887.
1887b: Περισυναγωγή γλωσσικής ύλης
και εθίμων του ελληνικού λαού, ιδία δε του της Πελοποννήσου, υπό Π.
Παπαζαφειρόπουλου, εν Πάτραις 1887.
1888a: Το χιακόν γλωσσάριον ήτοι η εν
Χίω λαλουμένη γλώσσα, συνέγραψεν Α. Γ. Πασπάτης, εν Αθήναις 1888a.
1888b: Συλλογή λέξεων και διαφόρων
δημοτικών ασμάτων της νήσου Νισύρου, υπό Γεωργίου Παπαδοπούλου, Ελληνικός
Φιλολογικός Σύλλογος, σύγγραμμα περιοδικόν, τόμος ΙΘ’, εν Κωνσταντινουπόλει
1888.
1891a: Τα Κυπριακά ήτοι γεωγραφία,
ιστορία και γλώσσα της Κύπρου από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερον, υπό
Αθανασίου Α. Σακελλαρίου, τόμος δεύτερος, Η εν Κύπρω γλώσσα, εν
Αθήναις 1891.
1891b: Ήπειρος – Συλλογή,
Κωνσταντίνου Βαρζώκα, Ζωγράφειος Αγών - Μνημεία της ελλ. αρχαιότητος
ζώντα τω νυν ελληνικώ λαώ, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος, εν
Κωσταντινουπόλει 1891.
1891c: Νεοελληνικά ανάλεκτα της
Ηπείρου, υπό Γεωργ. Δ. Ζηκίδου, Ζωγράφειος Αγών - Μνημεία της ελλ.
αρχαιότητος ζώντα τω νυν ελληνικώ λαώ, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος,
Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος, εν Κωσταντινουπόλει 1891.
1891d: Εμ. Μανωλακάκη, Γλωσσική ύλη
τη νήσου Καρπάθου, Ζωγράφειος Αγών - Μνημεία της ελλ. αρχαιότητος
ζώντα τω νυν ελληνικώ λαώ, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος, εν
Κωσταντινουπόλει 1891.
1891e: Γεωργίου Παπαδοπούλου, Γλωσσική
ύλη της νήσου Νισύρου, Ζωγράφειος Αγών - Μνημεία της ελλ.
αρχαιότητος ζώντα τω νυν ελληνικώ λαώ, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος, εν
Κωσταντινουπόλει 1891.
1891f: Δημ. Πουλάκης, Λεξιλόγιον
Ικαρίας, Κρήνης κλπ., Ζωγράφειος Αγών - Μνημεία της ελλ.
αρχαιότητος ζώντα τω νυν ελληνικώ λαώ, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος, εν
Κωσταντινουπόλει 1891.
1892: Μελέτη περί του γλωσσικού
ιδιώματος Βελβεντού και των περιχώρων αυτού, υπό Ευθ. Μπουντώνα, εν Αθήναις 1892.
1894: Gustav
Meyer, Neugriechische Studien, Sitzungsberichte der Kais, Akademie
der Wissenschaften in Wien, Philosophisch-Historische Classe, Wien 1894-1895.
1896a: Δ. Πουλάκη, Λεξικόν ιδία της
Σικίνου και τινων άλλων τόπων, Ζωγράφειος Αγών - Μνημεία της ελλ.
αρχαιότητος ζώντα τω νυν ελληνικώ λαώ, Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος, εν
Κωσταντινουπόλει 1896.
1896b: Καρπαθιακά, περιέχοντα την
τοπογραφίαν, ιστορίαν, αρχαιολογίαν, φυσικήν κατάστασιν, στατιστικήν,
τοπωνυμίας της νήσου, ήθη και έθιμα, ιδιώματα της γλώσσης, λεξιλόγιον, δημοτικά
άσματα και δημώδεις παροιμίας των κατοίκων αυτής, υπό Εμ. Μανωλακάκη, εν
Αθήναις 1896.
1899: Ι. Σαραντίδου Αρχελάου, Η
Σινασός ήτοι θέσις, ιστορία, ηθική και διανοητική κατάστασις, ήθη, έθιμα και
γλώσσα της εν Καππαδοκία κωμοπόλεως Σινασού, εν Αθήναις 1899.
1903: Σπ. Αναγνώστου, Λεσβιακά ήτοι
συλλογή λαογραφικών περί Λέσβου πραγματειών, εν Αθήναις 1903.
1905: Σταματίου Ψάλτου, Θρακικά ή
μελέτη περί του γλωσσικού ιδιώματος της πόλεως Σαράντα Εκκλησιών, εν
Αθήναις 1905.
1908: Φαίδωνος Ι. Κουκουλέ, Οινουντιακά
ή μελέτη περί της ιστορίας, των ηθών και των εθίμων και του γλωσσικού ιδιώματος
του Δήμου Οινούντος της επαρχίας Λακεδαίμονος, εν Χανίοις 1908.
1909: Π. Αραβαντινού, Ηπειρωτικόν
γλωσσάριον, εν Αθήναις 1909.
1910: Λεξικόν ελληνογαλλικόν (και
γαλλοελληνικόν) της λαλουμένης Ελληνικής γλώσσης (ήτοι καθαρευούσης και δημώδους)
- Dictionnaire grec-francais et francais-grec, υπό Αντωνίου Ηπίτη, 3 τόμοι,
εν Αθήναις 1908-1910.
1914: Περί της συγχρόνου Σαμίας
διαλέκτου, πραγματεία βραβευθείσα εν τω διαγωνισμώ του 1912 της εν
Αθήναις Γλωσσικής Εταιρείας, υπό Νικολάου Ι. Ζαφειρίου, εν Αθήναις 1914.
1915: Ευαγγέλου Παπαχατζή, Δοκίμιον
του γλωσσικού ιδιώματος Καρύστου και των πέριξ και τα εν τω ιδιώματι γραπτά ή
άγραφα μνημεία, βραβευθέν εν τω διαγωνισμώ της εν Αθήναις Γλωσσικής
Εταιρίας, εν Αθήναις 1915.
1918: Γερασίμου Σαλβάνου, Μελέτη περί
του γλωσσικού ιδιώματος των εν Κερκύρα Αργυράδων, εν Αθήναις 1918.
1921: Δημητρίου Σάρρου, Παρατηρήσεις
εις το Ηπειρωτικόν Γλωσσάριον του Π. Αραβαντινού, 1920.
1923a: Μιχαήλ Δέφνερ, Λεξικόν της
Τσακώνικης Διαλέκτου, εν Αθήναις 1923.
1923b: Θ. Χελδράιχ, Τα δημώδη ονόματα
των φυτών προσδιοριζόμενα επιστημονικώς, εκδιδόμενα δε υπό Σπ. Μηλιαράκη,
Αθήναι 1923.
1925: Σπύρου Μουσούρη (Φώτου Γιοφύλλη), Συλλογή
δημώδους γλωσσικού υλικού εκ της πόλεως Ιθάκης, Ιθάκη 1925.
1926a: Κ. Άμαντου, Συμβολή εις το Χιακόν
γλωσσάριον, εν Αθήναις 1926.
1926b: Θ. Χελδράιχ, Τα δημώδη ονόματα
των φυτών προσδιοριζόμενα επιστημονικώς, εκδιδόμενα δε υπό Σπ. Μηλιαράκη,
Β’ έκδοσις επηυξημένη και βελτιωμένη, Αθήναι 1926.
1931: Πέτρου Βλαστού, Συνώνυμα και
συγγενικά, τέχνες και σύνεργα, Αθήνα 1931.
1933: Δημητρίου Πασχάλη, Ανδριακόν
Γλωσσάριον ή λέξεις και φράσεις του γλωσσικού ιδιώματος της κοινής εν Άνδρω
λαλιάς, εν Αθήναις, τυπογραφείον ΕΣΤΙΑ, 1933.
1934: Λεξικόν της νέας ελληνικής
γλώσσης, ορθογραφικόν και ερμηνευτικόν, συνταχθέν υπό επιτροπής φιλολόγων
και επιστημόνων, επιμέλεια Γεωργίου Ζευγώλη, έκδοσις ΠΡΩΙΑ, Αθήναι 1933-1934.
1938: Ευφροσύνης Σιδηροπούλου, Λεξιλόγιον
Κοτυώρων, Αρχείον Πόντου Σύγγραμμα Περιοδικόν, τόμοι 2-8, Αθήναι 1929-1938.
1941: Κων. Α. Άμαντος, Προσθήκαι εις
το Χιακόν γλωσσάριον και το Χιακόν τοπωνυμικόν, Λεξικογραφικόν Δελτίον
Ακαδημίας Αθηνών, τόμος Γ’, Αθήναι 1941.
1946: Φιλ. Τζομπάρη, Γλωσσάρι
Στενιμάχου, Αρχείον του θρακικού λαογραφικού και γλωσσικού θησαυρού,
τομ. ΙΒ', Αθήναι 1946
1957: Επίτομον εγκυκλοπαιδικόν και
εποπτικόν λεξικόν μετά πλήρους γλωσσικού, σημασιολογικού και ορθογραφικού
λεξικού της ελληνικής γλώσσης, Μορφωτική Εταιρεία, Αθήναι 1957.
1960a: Κωνστ. Κουκκίδη, Λεξιλόγιον
ελληνικών λέξεων παραγομένων εκ της τουρκικής, Αθήναι 1960.
1960b: Χρήστου
Παπασταματίου-Μπαμπαλίτη, Ιδιωματικαί λέξεις Σουφλίου, Θρακικά
Σύγγραμμα Περιοδικόν, αρ. 31, εν Αθήναις 1961.
1961: Επιτροπής φιλολόγων, Σύγχρονον
ορθογραφικόν-ερμηνευτικόν λεξικόν της ελληνικής γλώσσης
(καθαρευούσης-δημοτικής), επιμελητής ύλης Θεόκρ. Γούλας, Αθήναι 1961.
1962a: Θεολ. Βοσταντζόγλου, Αντιλεξικόν
ή ονομαστικόν της νεοελληνικής γλώσσης, δευτέρα έκδοσις, Αθήναι.
1962b: Βρασίδα Καπετανάκη, Το λεξικό
της πιάτσας (λαογραφικόν λεξικολογικόν απάνθισμα), έκδοσις Δευτέρα
βελτιωμένη και επαυξημένη, Αθήνα 1962.
1962c: Χρίστου Γ. Γεωργίου, Το
γλωσσικό ιδίωμα Γέρμα Καστοριά, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη
1962.
1963: Λεωνίδα Ζώη, Λεξικόν ιστορικόν
και λαογραφικόν Ζακύνθου, τομ. Β’ λαογραφικόν, Αθήναι, εκ του
Εθνικού Τυπογραφείου, 1963.
1964:Ευαγγέλου Αθ. Μπόγκα, Τα γλωσσικά
ιδιώματα της Ηπείρου (Βορείου, Κεντρικής και Νοτίου), Α’ Γιαννιώτικο και άλλα
λεξιλόγια, Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, Ιωάννινα 1964.
1966:Ευαγγέλου Αθ. Μπόγκα, Τα γλωσσικά
ιδιώματα της Ηπείρου (Βορείου, Κεντρικής και Νοτίου), Β’ Γλωσσάρια Βορ.
Ηπείρου, Θεσπρωτίας, Κόνιτσας κ.ά, Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, Ιωάννινα
1966.
1972: Νίκου Β. Κοσμά, Το γλωσσικό
ιδίωμα του Λαγκαδά, Μακεδονικά, τόμος δωδέκατος, Εταιρεία Μακεδονικών
Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1972.
1976: Μιλτιάδη Ι. Παπαϊωάννου, Το γλωσσάριο
των Γρεβενών, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1976.
1978: Ανδρέας Στεφόπουλος, Το
γλωσσάρι της Χρυσής Καστοριάς, Μακεδονικά, τόμος δέκατος όγδοος, Εταιρεία
Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1978.
1981: Κώστα Ξεινού, Του νησιού μας η
γλώσσα – γλωσσάρι της Ίμβρου, Θεσσαλονίκη 1981.
1982: Θανάση Παπαθανασόπουλου, Γλωσσάρι
ρουμελιώτικης ντοπιολαλιάς, Αθήνα 1982.
1983a: Ν. Π. Ανδριώτη, Ετυμολογικό
λεξικό της κοινής Νεοελληνικής, τρίτη έκδοση με διορθώσεις και προσθήκες
του συγγραφέα, Θεσσαλονίκη 1983.
1983b: Ακακίας Κορδόση, Μιλήστε
Μεσολογγίτικα, β’ έκδοση συμπληρωμένη, Αθήνα 1983.
1987a: Θανάση Κωστάκη, Λεξικό της
τσακώνικης διαλέκτου, Ακαδημία Αθηνών, 3 τόμοι, Αθήνα 1986-1987.
1987b: Κώστα Μαυρομμάτη, Λεξικό
τοπικών όρων και ιδιωματισμών Καναλιών Καρδίτσας, Θεσσαλονίκη 1987.
1988: Δ. Χ. Κοντονάτσιου, Η διάλεκτος
της Λήμνου, εθνογλωσσολογική προσέγγιση, διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο
Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Φιλοσοφική, Τμήμα Φιλολογίας, Θεσσαλονίκη
1988.
1992: Π. Χ. Δορμπαράκη, Το ιδίωμα της
Δυτικής Κορινθίας – Γλωσσάριο, (σε συνέχειες στα περιοδικά Κορινθιακά,
Αθήνα 19740-1979 και Κορινθιακή Ζωή, Κόρινθος, 1976-1980 και σαν
παράρτημα στο βιβλίο των Π. Χ. Δορμπαράκη και Κασ. Πανουτσοπούλου, Η περιοχή
της Ευρωστίνης Κορινθίας, Αθήνα 1992).
1995: Εμμανουήλ Κριαρά, Νέο ελληνικό
λεξικό της σύγχρονης δημοτικής γλώσσας (γραπτής και προφορικής), Αθήνα
1995.
1996a: Απόστολου Δούκα Σαχίνη, Το
καστοριανό γλωσσάρι, Καστοριά 1996.
1996b: Δημ. Λ. Κόμη (επιμέλεια), Κυθηραϊκό
Λεξικό, Αθήνα 1996.
1998: Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής,
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Ίδρυμα
Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Θεσσαλονίκη 1998.
1999: Κυριάκου Δεληγιάννη, Κουβουκλιώτικα
ένα μικρασιατικό γλωσσικό ιδίωμα, διδακτορική διατριβή, Αδελαΐδα Αυστραλίας
1999.
2001a: Πανταζή Κοντομίχη, Λεξικό του
λευκαδίτικου ιδιώματος, Αθήνα 2001.
2001b: Αντώνιος Β. Ξανθινάκης, Λεξικό ερμηνευτικό
και ετυμολογικό του δυτικοκρητικού γλωσσικού ιδιώματος, 2η έκδοση, Πανεπιστημιακές
Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2001.
2001c: Νίκος Χρ. Αλιπράντης, Λεξικό
των ιδιωμάτων και των εγγράφων της Πάρου, με τρεις μελέτες για τα ιδιώματα της
Πάρου, Αθήνα 2001.
2002: Νίκος Γ. Τσικής, Γλωσσικά από
το Πυργί της Χίου, Αθήνα 2002.
2003: Ερμιόνη Κοροσίδου-Καρρά, Τα
ρομανικά (ιταλικά-γαλλικά) δάνεια στο σύγχρονο ιδίωμα της Ζακύνθου:
λεξικολογικές επισημάνσεις (μορφολογία-σημασιολογία), διδακτορική διατριβή,
Θεσσαλονίκη 3003.
2006: Ευανθία Δούγα-Παπαδοπούλου &
Χρήστος Τζιτζιλής, Το γλωσσικό ιδίωμα της ορεινής Πιερίας, Εταιρεία
Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2006.
2008: Ρίκα Τζιαμπίρη-Στούπα, Ντοπιολαλιές
(λέξεις και φράσεις από την τοπική διάλεκτο της περιοχής μας), Φιλοπρόοδος
Σύλλογος Αγίου Κοσμά Γρεβενών «Ο Άγιος Αθανάσιος», Γρεβενά 2008.
2010: Χρήστος Παπαπαναγιώτου, Λεξιλόγιο
και μορφολογική ανάλυση της γλωσσικής ποικιλίας του Νεοχωρίου Υπάτης,
μεταπτυχιακή διατριβή, Πάτρα 2010.
2011: Γιώργος Αλβανός, Βασιλ'τσιώτ'κα
λόγια - Λεξικό της ντοπιολαλιάς Βασιλικών Λέσβου: ετυμολογικό, ερμηνευτικό,
λαογραφικό, Αθήνα 2011.
αβαέτι το | δοσίματα,
επιδόματα | avait | τούρκικο
αβάζι το | η φωνή | avaz | τούρκικο
αβάζος ο | φωνακλάς,
μεγαλόφωνος | avaz | τούρκικο
αβανάκης | βλάκας,
αγαθιάρης, ανόητος | avanak | τούρκικο
αβανακλούκι | βλακεία,
αγαθομάρα | avanaklık | τούρκικο
αβάνης | συκοφάντης,
κακολόγος / άδικος | havan | αραβικό
αβανιά η / αβανία η | συκοφαντία, κακολογία / αδικία | avania | ιταλικό
αβάντα η | πλεονέκτημα /
αθέμιτο κέρδος, κωλόκουρο / βοήθεια σε παράνομη πράξη | avantare | ιταλικό
αβαντάγιο το | κέρδος /
θάρρος | avantagium | λατινικό
αβαντανλίκι το | το εργαλείο | avadanlık | τούρκικο
αβαντάριο το | σημειωματάριο | aventario | βενετσιάνικο
αβαντατζής ο | τρακαδόρος | avantacı | τούρκικο
αβάντζα η / αβάντσα η | προκαταβολή | avanzo | ιταλικό
αβαντζαδώρος | πιστωτής | avanzatore | ιταλικό
αβαντζάρω / αβαντσάρω / αβατζέρνω | υπερτερώ, πλειοδοτώ, αυξάνω | avanzare | ιταλικό
αβάντζο το / αβάντσο το | πλεόνασμα | avanzo | ιταλικό
αβάντζο το / αβάντσο το | κέρδος, όφελος | avanzo | ιταλικό
αβάντι / αβάντε | εμπρός | avanti | βενετσιάνικο
αβάρα | άπωσον | avara | τούρκικο
αβαραλούκι | αναδουλειά | avarelik | τούρκικο
αβαράρω | αποθώ
πλοίο / αντιπιέζω | varare | ιταλικό
αβαράς | άπρακτος,
αργόσχολος | avare | τούρκικο
αβαρία η | θαλασσοζημία | avaria | ιταλικό
αβαρίζι το / αβαρίτζι το | πολεμικός
φόρος | avarız | τούρκικο
άβαρος | πλούσιος,
τσιγκούνης, πλεονέκτης | avarus | λατινικό
αβελίδος | εξαντλημένος | avvilito | ιταλικό
αβελιμέντο το | στεναχώρια /
ανυπομονησία | avvelimento | ιταλικό
αβελίρω | παραζαλίζω | avellere | ιταλικό
αβελίρω | ξεφτιλίζω | avvilire | ιταλικό
αβεντόρος ο | πελάτης,
αγοραστής | avventore | ιταλικό
αβεντούρα | συμφορά | aventura | ιταλικό
αβερτίρω | αναγγέλω,
ειδοποιώ | avertir | βενετσιάνικο
αβέρτος | ανοιχτός,
ευρύχωρος / ελεύθερος | averto | βενετσιάνικο
άβι το | κυνήγι | av | τούρκικο
αβιζαδόρος ο | κήρυκας | avvisatore | ιταλικό
αβιζάδος | ειδοποιημένος | avizado | βενετσιάνικο
αβιζαμέντο | αγγελία,
παραγγελία, καταγγελία | avvisamento | ιταλικό
αβιζάρω | ειδοποιώ,
ενημερώνω, παραγγέλω / νουθετώ | avisar | βενετσιάνικο
αβίζο το | είδηση,
γνωστοποίηση | aviso | βενετσιάνικο
αβλαγάς ο | οικόπεδο
κοντά στο σπίτι | avlağa | τούρκικο
αβλαμάς ο | καρτέρι,
ενέδρα | avlama | τούρκικο
αβλαντίζω | κυνηγώ,
παραμονεύω | avlamak | τούρκικο
αβόι | τόπι, μπάλα | avolio | βενετσιάνικο
αβοκάτος ο / αβουκάτος ο | δικηγόρος | avvocato | ιταλικό
αβόριο το | ελεφαντόδοντο | avorio | βενετσιάνικο
αβουκατλίκι το | δικηγορία | avukatlık | τούρκικο
αβτζής ο | κυνηγός | avcι | τούρκικο
αβτζιλίκι το | κυνήγι | avcılık | τούρκικο
αγάλδερ | μισθωτήριο
κτήματος | galder | βενετσιάνικο
αγάλι & αγάλια | σιγά, σιγανά | eguale | ιταλικό
αγαλίκι | η εξουσία του
αγά / η αρχοντιά | ağalık | τούρκικο
αγάντα | άντεχε, βάστα | agguanta | ιταλικό
αγαντάρω | συλλαμβάνω /
βοηθώ / αντέχω | agguantare | ιταλικό
αγάρα | έχθρα, καβγάς | agara | ιταλικό
άγαρμπος | άκομψος,
αδέξιος / ασκημομούρης, άσκημος / άνοστος, σαχλός / α + garbo (κομψότητα) | garbo | βενετσιάνικο
αγάς | άρχοντας, πρόκριτος, προεστός | ağa | τούρκικο
αγγούρι το | το φυτό
Cucumis sativus, δροσίτης, αμελέτητο, καστραβέτσι | agur | αραβικό
αγγούτικας ο | σβέρκος,
λαιμός | akot' | σλάβικο
αγγρίφι το / αγκρίφι το | άγκιστρο /
αγκάθι, αγκύλι / αγκίδα / απότομος βράχος | grifo | ιταλικό
αγερίνα η | η λεπτή άμμος
του γιαλού | arena | ιταλικό
αγέρμανος ο | αγριόπαπια | germano | ιταλικό
αγιάζι το | δροσιά /
παγωνιά / πάχνη / ξαστεριά | ayaz | τούρκικο
αγιάνης ο | προύχοντας,
προεστός, πρόκριτος | âyan | τούρκικο
αγιάρι το | ρύθμιση,
ρέγουλα / έλεγχος | ayar | τούρκικο
αγιαρντίζω | ξελογιάζω,
παραπλανώ | ayartmak | τούρκικο
αγιλάκης ο / αϊλάκης ο | χασομέρης,
τεμπέλης, ακαμάτης | aylak | τούρκικο
αγίλι το | μάντρα,
χειμαδιό, στάνη, στρούγκα | ağıl | τούρκικο
αγιουτάντης ο | βοηθός /
μαθητευόμενος / γραμματέας | aiutante | ιταλικό
αγιουτάρω | βοηθώ,
ενισχύω, υποστηρίζω / ενθαρρύνω | aiutare | ιταλικό
αγιούτο το | βοήθεια,
συνδρομή / κουράγιο / θάρρος | aiuto | βενετσιάνικο
αγκανάδος | οργισμένος,
αγανακτισμένος | accanito | ιταλικό
αγκανάρω | εξαπατώ,
συκοφαντώ / στεναχωρώ / εξαναγκάζω, καταπιέζω | ingannare | ιταλικό
αγκαρτώ | γκαρίζω | angırdım | τούρκικο
άγκαστα | επίτηδες | an kasden | τούρκικο
αγκέντες ο | μεσάζοντας,
πράκτορας | agente | ιταλικό
άγκινας ο / αγκινάρι το / αγκίνι το | αρπάγη, γάντζος, τσιγκέλι / μπαστούνι | uncinus | λατινικό
αγκιόρνο | ενήμερα | a giorno | ιταλικό
αγκλαμίδα η | μικρό κουβάρι
με νήμα | glomua | λατινικό
αγκλιά η | κουβάς,
σίκλα, χαρκιά, μετάγγι, ανασυρτός / νεροκολοκύθα, φλασκί | anclare | λατινικό
αγκοράρω | αγκυροβολώ /
εξασφαλίζομαι | ancorare | ιταλικό
αγκορέτα η | μικρή άγκυρα | ancoretta | ιταλικό
αγκούσα η | άσθμα,
δύσπνοια / φούσκωση / καύσωνας / στεναχώρια | angossa | βενετσιάνικο
αγναεύω / αγνάρω / αγναντίζω | καταλαβαίνω, εννοώ | ağnamak | τούρκικο
αγντάς ο | χαλάουα /
σιρόπι για γλυκό | ağda | τούρκικο
αγουστέλα η | είδος σύκου
και είδος απιδιού που ωριμάζουν τον Αύγουστο | agosto | ιταλικό
αγραβάνι το | το
φυτό Ceratonia siliqua, χαρουπιά, καρουπιά, κουτσουπιά, κουντουριδιά,
αγριοκερατιά, ξυλοκερατιά | erguvan | τούρκικο
αγραβάρω | επιβαρύνω / στεναχωρώ | aggravare | ιταλικό
αγράβιο το | φορολογία,
επιβάρυνση | aggravio | ιταλικό
αγραμάς ο / αγραμάδα η | περίβολος /
σωρός λιθάρια / κέντημα με κρόσσια | agraman | βενετσιάνικο
αγραμπαλώνω | γρατσουνίζω | grampa | ιταλικό
αδετούρης ο | ελεγκτής | auditore | ιταλικό
αζαλίκι το | το αξίωμα του
αζά | azalık | τούρκικο
αζάμης | μέγιστος | âzam | τούρκικο
αζάπης / άζαπος | ταλαίπωρος,
δυστυχής / απεριόριστος / άγαμος / ατίθασος, άτακτος / ακροβολιστής του
οθωμανικού στρατού | azap | τούρκικο
αζαρόλια η / αζαρόλα η / αζαρόλι το | Το δέντρο Crataegus azarolus, μεμετζιλιά, πέρκα, μπέρκα, κουδουμηλιά,
αντρικοκιά | azzeruola | ιταλικό
αζάς ο | σύμβουλος,
μέλος συμβουλίου επισήμων οθωμανικών οργάνων | aza | τούρκικο
αζάτης | ελεύθερος /
άγαμος / ζόρικος | azat | τούρκικο
αζάτι το | απελευθέρωση,
λύτρωση | azat | τούρκικο
αζατλής | ελευθερωμένος | azatlı | τούρκικο
άζι το | ευχή | arzu | τούρκικο
αζίκι το | φαγητό,
προσφάγι | azık | τούρκικο
αζολέτα η | κουμπότρυπα | asoleta | βενετσιάνικο
άζουλα η | κόπιτσα | asala | βενετσιάνικο
αζούρα η | καούρα στο
στομάχι | arsura | ιταλικό
αζούχι το | προμήθειες
τροφίμων | azıklık | τούρκικο
αζουχλαεύω | προμηθεύω
τρόφιμα σε ταξιδιώτη | azıklamak | τούρκικο
αΐδα η / αΐτα η / αγίτα η | βοήθεια,
ενίσχυση / περίθαλψη | aida | βενετσιάνικο
αϊδάρι το / αϊδάριση η / αϊδάρισμα το | βοήθεια, αρωγή | aidar | βενετσιάνικο
αϊτάρω / αϊδάρω / αϊδέρνω | βοηθώ,
επικουρώ | aitare | ιταλικό
ακατσία η | το φυτό
Robinia pseudoacacia, ακακία | acacia | ιταλικό
ακιλής | μυαλωμένος,
λογικός | akıllı | τούρκικο
ακίλι το | συμβουλή /
νοημοσύνη | akıl | τούρκικο
ακιντές ο | γλύκισμα | akide | τούρκικο
ακιντζής ο | ιππέας του
οθωμανικού στρατού | akıncı | τούρκικο
ακιστάρω | αποκτώ | acquistare | ιταλικό
ακίστο το | απόκτημα | acquisto | ιταλικό
ακομπανιαμέντο | συνοδεία
μουσικού οργάνου | accopagnamento | ιταλικό
ακομπανιάρω | συνοδεύω | acompagnar | βενετσιάνικο
ακόντο το | λογαριασμός | acconto | ιταλικό
ακόντρα | αντίπρωρα | a contra | βενετσιάνικο
ακορδάρω | παρέχω, δίνω,
βοηθώ | accordare | ιταλικό
ακόρντο | συμφωνία,
αρμονία / συγχορδία | accordo | ιταλικό
ακορτζέρομαι | καταλαβαίνω,
νιώθω, συναισθάνομαι | accorgersi | ιταλικό
ακοστάρω | πλευρίζω | accostare | ιταλικό
ακουαρέλα η | υδατογραφία | aquarela | βενετσιάνικο
ακουαφόρτε το | νιτρικό οξύ | acquaforte | ιταλικό
ακουζάρω | κατηγορώ,
καταγγέλλω / προκαθορίζω | accusare | ιταλικό
ακουζάτορας ο / ακουζάτορος ο | κατήγορος, μηνυτής | accusatore | ιταλικό
ακουζάτος | κατηγορούμενος
/ προκαθορισμένος | accusato | ιταλικό
ακουμπέτι | τελικά,
επιτέλους, τέλος πάντων, παρά ταύτα | akıbet | τούρκικο
ακουμπώ & ακουμπίζω | στηρίζομαι | accumbo | λατινικό
ακούτης ο | αυχένας | acuto | ιταλικό
ακούτος | οξύς,
οξύτονος στη φωνή | acuto | ιταλικό
ακράνης ο | συνομήλικος,
ισόβαθμος, φίλος | akran | τούρκικο
ακράπι το | σκορπιός | akreb | τούρκικο
ακταρμάς ο | μεταφορά,
μετακόμιση, μεταφόρτωση / ανακάτεμα | aktarma | τούρκικο
ακταρντίζω / ακταρτίζω | μεταφέρω, μετακομίζω, μεταφορτώνω / ανακατεύω | aktarmak | τούρκικο
αλά | κατά τον
τρόπο / κατά τη συνήθεια | alla | ιταλικό
άλα | εμπρός ! | ala | βενετσιάνικο
αλαβία | αμέσως / στο
δρόμο | alla via | ιταλικό
αλάβρες | μακάρι, ο
θεός να δώσει | allah
versin | τούρκικο
αλάγι το / αλάι το | πλήθος,
σύνολο, πομπή, ακολουθία, σωρός | alay | τούρκικο
αλακάπα | αντίστροφα,
αντίθετα / αδιάφορα / αιφνιδιαστικά | alla cappa | ιταλικό
αλακρέγκα / αλαγρέκα | σύμφωνα το
ιουλιανό ημερολόγιο | alla greca | ιταλικό
αλαλούμ το | σύγχυση | ulalum | αραβικό
αλαμπάντα η | αναστάτωση,
αναταραχή / απόπατος, αναγκαίο, πόρεψη, χρεία, μέρος, καμπινές, χαλές, χεστερή,
χεζουριό, αποχωρητήριο | alla banda | ιταλικό
αλαμπάρδα η / αλαμπαρδόνα η | μακρύ δόρυ /
άσχημο θηλυκό / γυναίκα αλανιάρα | alabarda | ιταλικό
αλαμπουρνέζικα | ακαταλαβίστικα,
παράξενα, αλλόκοτα | alla Livorno
(Liburnum) | ιταλικό
αλαμπρατσέτα | αγκαζέ | a braccetto | ιταλικό
αλάνα η | πλατεία,
ανοιχτός χώρος, ξέφωτο | alan | τούρκικο
αλάνης ο / αλανιάρης ο / αλάνι το | αλήτης, άνθρωπος της αλάνας | alan | τούρκικο
αλαντετούρα | κατευθείαν,
ολόισια | alla
addirittura | ιταλικό
αλάργα | μακριά,
απόμακρα / αραιά / λίγο-λίγο | a la larga | βενετσιάνικο
αλαργάρω / αλαργεύω | απομακρύνομαι,
ξεμακραίνω | alargar | βενετσιάνικο
αλαρμίζω | ενοχλώ, πειράζω,
ταράζω | allarmare | ιταλικό
αλάρω | τραβώ με
σκοινί, ρυμουλκώ | alare | ιταλικό
αλάς | ασπρόμαυρος /
ποικιλόχρωμος | ala | τούρκικο
αλατζαλής / αλατζιάτικος | παρδαλός,
πολύχρωμος | alacalı | τούρκικο
αλατζάς ο | πολύχρωμος /
ύφασμα με πολύχρωμες ραβδώσεις και τετράγωνα / ρούχο από πολύχρωμο ύφασμα | alaca | τούρκικο
αλατζατζής ο | αυτός που
υφαίνει αλατζάδες | alacaci | τούρκικο
αλάτη η | φτερούγα | alata | ιταλικό
αλατορίζω / αλατουριάζω | χρησιμοποιώ
το γάλα και άλλου βοσκού, μαζί με των δικών μου ζώων, για να φτιάξω τυρί,
συνεταιρικά | alleato | ιταλικό
αλάφι το | φλόγα | alaz | τούρκικο
αλάφι το | φλυαρία | lâf | τούρκικο
αλάχ ο | θεός | allah | τούρκικο
αλεγραμέντο το | η ευθυμία, η
διασκέδαση, το κέφι | allegramento | ιταλικό
αλεγράρω / αλεγρίζω | διασκεδάζω,
ευθυμώ, φτιάχνω τη διάθεση | allegrare | ιταλικό
αλεγρία η | ευθυμία,
χαρά, κέφι / ελευθερία | allegria | ιταλικό
αλέγρος | εύθυμος,
χαρούμενος, κεφάτος | alegro | βενετσιάνικο
αλεγροσύνη η | χαρά, ευθυμία
/ ζωηρότητα | allegrezza | ιταλικό
αλέμι το | σημαία,
λάβαρο / κεφαλομάντηλο | alem | τούρκικο
αλέμι το | διασκέδαση,
γλέντι | âlem | τούρκικο
αλένιος | κόκκινος | al | τούρκικο
αλέστα | πρόθυμα,
προσεκτικά, έτοιμα / αμέσως, γρήγορα | alla lesta | ιταλικό
αλεστάρω | προετοιμάζω,
παρασκευάζω | allestare | ιταλικό
αλέστος | πρόθυμος,
έτοιμος / ευκίνητος, γρήγορος | alesto | βενετσιάνικο
αλέτι το | εργαλείο,
μαραφέτι | alet | τούρκικο
αλητάμπουρας | αλήτης
+ berrü (άντρας) | berrü | αλβανικό
αλί / άλικος | κόκκινος | al | τούρκικο
αλιάδα η | σκορδαλιά | agliata | ιταλικό
αλιβερντίζω | αγοράζω για
άλλον / προμηθεύω φτηνά | alıvermek | τούρκικο
αλιγαδούρα η | σχοινί
φτιαγμένο από λυγιά, λυγαριά, λύγο | ligatura | ιταλικό
αλικοντίζω / αλικοντεύω | εμποδίζω,
παρεμποδίζω / καθυστερώ / μεταπείθω, αποτρέπω | alıkoymak | τούρκικο
αλιμέντο το | διατροφή
διαζυγίου | alimento | ιταλικό
αλιμπαρταρω | αναποδογυρίζω | ribaltare | ιταλικό
αλιμπερτά | ελεύθερα,
απεριόριστα / ζώα που βόσκουν χωρίς τσοπάνη, | liberta | τούρκικο
αλιμπερτός | ανελεύθερος | liberto | τούρκικο
αλιντίζω | θίγομαι /
παραφέρομαι / κυριεύομαι / σκιρτώ | alınmak | τούρκικο
αλισβερίσι το | δοσοληψία,
συναλλαγή, νταραβέρι | alιşveriş | τούρκικο
αλισίβα η / αλισία η | σταχτόνερο,
θολόσταχτη, αθουδιά, κατασταλαχτή, κατασταλαή, κατενή, πιπιλιά | lissia | βενετσιάνικο
αλκόβα η | εσοχή στον
τοίχο με διαχωριστική κουρτίνα | alcova | ιταλικό
αλμάγκο | τουλάχιστον,
τέλος πάντων, επί τέλους | almanco | ιταλικό
αλμένο | τουλάχιστον | almeno | ιταλικό
άλμπα η | χάραμα | alba | βενετσιάνικο
αλμπάνης ο | πεταλωτής | nalbant | τούρκικο
άλμπουρο το | κατάρτι | arboro & alboro | βενετσιάνικο
αλουμίνι το | λουμίνι,
φυτίλι για καντήλι | lumin | βενετσιάνικο
αλπακάς ο | είδος λεπτού
μάλλινου υφάσματος | alpaca | ισπανικό
αλταμάρω | κλυδωνίζομαι
χωρίς να προχωρώ σε πλοίο / βαδίζω αργά με ζωηρές κινήσεις | alto mare | ιταλικό
αλτάνα η | παρτέρι με
λουλούδια / πρασιά / ζαρτινιέρα / γλάστρα | altana | βενετσιάνικο
αλτάρι το / αλτάρε το | το άγιο βήμα,
η αγία τράπεζα | altare | ιταλικό
αλτεράρομαι | συγχύζομαι,
ταράζομαι | alterare | ιταλικό
άλτο / αλτάδο | το ύψος του
διχτυού | alto | ιταλικό
άλτος | ψηλός /
φημισμένος, δοξασμένος, ευγενής / πολύ μακρινός | altus | λατινικό
άλτσα η | κομμάτι
δέρματος ή ξύλου στο ψίδι του καλαποδιού / σίδερο στις άκρες της σόλας των
παπουτσιών, στις φτέρνες ή στις μύτες | alzo | ιταλικό
αλτσάκης | τιποτένιος,
κάθαρμα | alçak | τούρκικο
αμάγκο | τουλάχιστον | almanco | ιταλικό
αμάδα η | πέτρα
πλακουτσωτή σα δίσκος / μεγάλος σκληρός βόλος / μεγάλος σκληρός σβόλος | al matt | ιταλικό
αμάκα η | τράκα, τσάμπα
/ αρπαγή, κλεψιά | a maca | βενετσιάνικο
αμάν | επιφώνημα για
λύπη, στεναχώρια / θαυμασμό, έκπληξη / έλεος | aman | τούρκικο
αμανάτι το / αμανέτι το | παρακαταθήκη,
ενέχυρο / φροντίδα ατόμου / ταχυδρομικό δέμα | emanet | τούρκικο
αμανές ο | αργόσυρτο
παραπονιάρικο τραγούδι / δίστιχο που διαβάζουν στον κλήδονα | emane | τούρκικο
αμανετζής o | ιδιωτικός
ταχυδρόμος | emanetaçi | τούρκικο
αμέλι το | πράξη,
ενέργεια | amel | τούρκικο
αμέντε | λάβε τα μέτρα
σου / έχε κατά νου | a mente | βενετσιάνικο
αμέτι-μουχαμέτι | πεισματικά | amet muhabbet | τούρκικο
άμια η | θεία | amia | βενετσιάνικο
αμίκος ο | φίλος | amico | ιταλικό
αμίρα η | στόχαστρο | mıra | ιταλικό
αμιράλης ο | ναύαρχος | amiral | τούρκικο
αμιράλιος ο / αρμιράγιος ο | ναύαρχος | amiraglio | βενετσιάνικο
αμιράς / αμίρης ο | άραβας
άρχοντας / αρχηγός | amir | αραβικό
άμιτο το | κεφαλομάντηλο | ammitto | ιταλικό
αμολάρω / αμολέρνω / αμολώ | αφήνω, εγκαταλείπω
/ ελευθερώνω / φεύγω / χαλαρώνω | ammollare | ιταλικό
αμόντε | μάταια,
ανώφελα / χαμένα | a monte | ιταλικό
αμοράτος | εραστής | amorato | ιταλικό
αμόρε το | έρωτας, αγάπη
/ εραστής ή ερωμένη | amore | ιταλικό
αμορίδα η | αγαπητικιά,
φιλενάδα, γκόμενα, ερωμένη | amoretto | ιταλικό
αμορίζω | έχω ερωμένη | amoreggiare | ιταλικό
αμορίλα η | τεμπελιά /
ανικανότητα / κακοτυχία | mora | ιταλικό
αμορόζα η | ερωμένη,
αγαπητικιά, γκόμενα | amorosa | ιταλικό
αμορόζα η | περίδεσμος
των ιστίων, ακροδέα | borose | βενετσιάνικο
αμορόζος ο | εραστής,
αγαπητικός, γκόμενος | amoroso | βενετσιάνικο
άμουλα η | μπουκάλι,
φιάλη | amola | ιταλικό
αμπαζούδα η | κυρία | božur' | σλάβικο
άμπακας ο / άμπακος ο | αβάκιο /
άμμος / πλήθος πραγμάτων / μεγάλη ποσότητα φαγητού / σοφός | abbaco | ιταλικό
αμπακίστας ο | λογιστής | abachista | ιταλικό
αμπαλάρω | συσκευάζω | abballare | ιταλικό
αμπανόζι το / αμπανός ο | έβενος | abanoz | τούρκικο
αμπαντάρω | εκτιμώ,
προσέχω | abbadare | ιταλικό
αμπαντονάρω / αμπαντονεύω | αφήνω,
εγκαταλείπω, παρατώ / παραμελώ | abandonar | βενετσιάνικο
αμπάρα η | σύρτης,
μάνταλος, μαναβέλα, περάτης, καντινάτσο, σίδερο | barra | ιταλικό
αμπάρι το | αποθήκη
ξύλινη ή χτιστή για φύλαξη αγροτικών προϊόντων / το κύτος του πλοίου | ambar | τούρκικο
αμπάριζα η | παιδικό
παιχνίδι, λέγεται και έμπατος ή καλές ή σκλαβάκια | ambarezë | αλβανικό
αμπαρτζής ο | αποθηκάριος | ambarcı | τούρκικο
αμπάς ο | χοντρό
μάλλινο ύφασμα / χοντρή μάλλινη κάπα βοσκών και αγροτών | aba | τούρκικο
αμπασά η | διάβαση,
μπάσιμο | passada | βενετσιάνικο
αμπασάδα | δουλειά,
θέλημα / παραγγελιά | ambassada | βενετσιάνικο
αμπασαδόρος | αγγελιαφόρος,
αποκρισάριος / αυτός που κάνει το θέλημα, τη δουλειά / εργάτης | ambassador | βενετσιάνικο
αμπάσο | χαμηλά, κάτω | abbasso | ιταλικό
αμπάστα η | σχεδιασμένη
ραφή | basta | ιταλικό
αμπατζής | αυτός που
φτιάχνει ή πουλάει αμπάδες | abaci | τούρκικο
αμπελέτσα | παίρνω το
παιδί στην πλάτη, καλικούτσα, όπαλα, αγκάνια | amplesso | ιταλικό
αμπέρι το / αμπεριά η | το φυτό Acacia farnesiana γαζία,
γαντζία | amber | τούρκικο
αμπιτάδος | κατοικημένος | abitado | βενετσιάνικο
άμπιτο το | νυφικό,
φουστάνι πολυτελείας, βελέσι | abito | βενετσιάνικο
αμπλά η | μεγαλύτερη
αδερφή / θεία, άμια / σεβαστή ηλικιωμένη | abla | τούρκικο
αμπλάκης ο | αμούστακος
νεαρός / αγαθός / βλάκας | ablak | τούρκικο
αμπντέστι το | Το πλύσιμο
του μουσουλμάνου πριν προσευχηθεί | abdest | τούρκικο
αμπονάδα η | θέση
κλεισμένη, προσωπική | abonar | βενετσιάνικο
αμπονάτος | τακτικός
επισκέπτης / εκμισθωμένος / όνομα κόκκινου πετρόψαρου | abonato | βενετσιάνικο
αμπονόρα | νωρίς | bonora | βενετσιάνικο
αμπουγάδα η | μπουγάδα | bugada | βενετσιάνικο
αμπούλα η / άμπουλα η | μποτίλια,
μπουκάλι, φιάλη | ampulla | λατινικό
αμπουριάζω / αμπουρίζω | αχνίζω,
ατμίζω | abureádzà | βλάχικο
αμπουρνελιά | το δέντρο
Prunus domestica, μπουρνελιά, δαμασκηνιά, κορομηλιά, τζανεριά, κουμηλίά | brunella | ιταλικό
άμπουρος ο / άμπουρας ο / άμπρος ο | ατμός, αχνός | aburu | βλάχικο
άμπρα η / άμπαρι το / άμπαρο το | ήλεκτρο, κεχριμπάρι / εξαιρετική μυρουδιά | ambra | ιταλικό
αμπράζης ο | καχεκτικός /
βάναυσος / άτακτος | ebras | αραβικό
αμπράκαμος ο | χάντρα
κεχριμπάρι / το κολιέ, το περιδέραιο | ambracane | ιταλικό
άμπρα-κατάμπρα | «μαγική» λέξη | abracadabra | ιταλικό
αμπρακώνω | βάζω κάτω από
τη μασχάλη | imbracciare | ιταλικό
αμπρατσάρω | αγκαλιάζω | abrazzar | βενετσιάνικο
αναβαντάγιο το | παράρτημα,
πρόσθεμα | avvantaggio | ιταλικό
ανακαράς ο | μουσικό
όργανο | nakkare | τούρκικο
αναμουρεύω | μουσμουρεύω,
γοητεύω, ερωτεύομαι | innamorare | ιταλικό
αναμπουμπούλα η / αναμπαμπούλα η | ανακατωσούρα / αναστάτωση / σύγχυση / ταραχή | ala babula | βενετσιάνικο
αναντάμ-μπαμπαντάμ | από παλιά
(από μάνα και πατέρα), από καταγωγή | anadan babadan | τούρκικο
ανασόνι το / ανασονιά η | το φυτό Pimpinella anisum, γλυκάνισο, άνισο | anason | τούρκικο
αναφακάς ο | διατροφή
διαζυγίου | nafaka | τούρκικο
αναφιλά | μάταια,
άσκοπα, τσάμπα | nafile | τούρκικο
ανελέντο το | αρνάκι | agnelletto | ιταλικό
ανελέτα η | στρογγυλό
σκουλαρίκι / διάτρητο στρογγυλό κόσμημα / η βέργα, το χέρι του κανταριού / το
μάσκουλο του παράθυρου | anelletta | ιταλικό
ανέλο το / ανέλα α | ο μεγάλος
κρίκος της άγκυρας / ο κρίκος του λουριού στο όπλο | anelo | βενετσιάνικο
ανίλα η | νίλα, ζημιά,
παίδεμα | an’ilia | βλάχικο
άνιμα η | ψυχή | anima | ιταλικό
ανουνσιάζω | αναγγέλω | annunziare | ιταλικό
αντακόνω / αντακιάζω | αρχίζω κάτι | antaccare | ιταλικό
ανταλέτι το | δικαιοσύνη | adalet | τούρκικο
ανταλής ο | νησιώτης | adalι | τούρκικο
αντάμης ο | πραγματικός
άνθρωπος / αντρειωμένος, γενναίος | adam | τούρκικο
αντάντε | αργά | andante | ιταλικό
αντάρε | πηγαίνω | andar | βενετσιάνικο
αντάσορας | μετά ταύτα | andan sonra | τούρκικο
αντάτζιο | αργά | adagio | ιταλικό
άντε / άιντε | εμπρός /
πηγαίνετε | haydi | τούρκικο
αντένα | κεραία /
γαστροκνημία ή αγκούλα | antena | βενετσιάνικο
αντενάτος ο | πρόγονος | antenato | βενετσιάνικο
αντερί το | μακρύ αντρικό
φόρεμα / κελεμπία / εσώρουχο του παπά | entari | τούρκικο
αντετά | κατάλληλα,
ταιριαστά | adatto | ιταλικό
αντέτι το | έθιμο,
συνήθειο | âdet | τούρκικο
άντζα / άντζακι | μόλις /
σπάνια | ancak | τούρκικο
άντζα η / άντσα η | κνήμη, καλάμι
/ γαστροκνημία, αγκούλα, γάμπα / πέλμα, χοιρομέρι | ancia | λατινικό
αντζίνα η | συνάχι,
φαρυγγίτιδα | angina | ιταλικό
αντζούγια η | παστός γαύρος
/ χαψί | acciuga | ιταλικό
αντζούρι το / αντσούρι το | το
φυτό Cucumis sativus, ξυλάγγουρο | acur | τούρκικο
αντιβινιαριστικά | κατ’ εικασία | indivinare | ιταλικό
αντίδι το | το
φυτό Cichorium endivia, πικρομάρουλο, ρίτσα, ήμερο ραδίκι | intubus | λατινικό
αντίκα η | παλιό
αντικείμενο αξίας | antica | ιταλικό
αντικάμαρα η | προθάλαμος | anticamara | βενετσιάνικο
αντίκος | παλιός,
αρχαίος | antico | ιταλικό
αντίο | αποχαιρετισμός | adio | βενετσιάνικο
αντρές ο / αντρέ το | διάδρομος σπιτιού | antrata | ιταλικό
άντσι | αντιθέτως | anzi | βενετσιάνικο
αξαμάρι το / άξαμο το | μέτρο | examen | λατινικό
αξάμι το | σούρουπο,
βραδάκι | akşam | τούρκικο
αξίγκι το / αξούγκι το | ξίγκι | axungia | λατινικό
απαλαρέα η | πιάτο, γαβάθα | apallarea | λατινικό
απαντονιάρω / απαντώ | υποχωρώ,
απαυδίζω | abbandonare | ιταλικό
απαράρω | προστατεύω,
προφυλάσσω | parare | ιταλικό
απαράτο το | φαινόμενο /
συμβάν, γεγονός | apparato | ιταλικό
απαρθενεύω | ανήκω / μου
χρειάζεται | appartenere | ιταλικό
απαρταμέντο το | διαμέρισμα | appartamento | ιταλικό
απελάρω | κάνω έφεση | appelare | ιταλικό
απένα | μόλις, λίγο
πριν | a pena | βενετσιάνικο
απερτούρα η | ευκαιρία | apertura | ιταλικό
απίκο / απίκου | κάθετα / επί
τόπου / έτοιμα / αμέσως / ακριβώς / πρόθυμα | a pico | βενετσιάνικο
απλάδενα η / απλάδα η | πλαδένα,
πιατέλα, πιατέρα, πινακιά, τσανάκα | piadena | βενετσιάνικο
αποσίμπελο | πιθανό | possibile | ιταλικό
απόστα | επίτηδες | aposta | βενετσιάνικο
αποστάρω | ξανοίγω, παραμονεύω | appostare | ιταλικό
απούντο | ακριβώς, στην
ώρα του | appunto | ιταλικό
Απρίλης ο | ο
τέταρτος μήνας του χρόνου | Aprilis | λατινικό
απροπόζιτιο | επί τη
ευκαιρία | a proposito | βενετσιάνικο
απτάλης | χαζός,
κουτός, βλάκας | aptal | τούρκικο
άρα η | δίχτυ για
πιάσιμο μικρών πουλιών | ara | βενετσιάνικο
αραγκιό το | το σωστό / η κοινωνική
θέση / η σειρά | a ragione | ιταλικό
αραγκιονάδος | σωστός /
δίκαιος | ragionato | ιταλικό
αράδα η, αράδι το | σειρά,
στοίχος / γραμμή / κατάσταση | arada | βενετσιάνικο
αραλίκι το | χαραμάδα,
χαραγματιά, ρωγμή, σχισμή / χουζούρι, ξεκούραση / ησυχία | aralιk | τούρκικο
αραμπάς ο | κάρο, αμάξι | araba | τούρκικο
αραμπατζής ο | αμαξάς,
καροτσέρης | arabacι | τούρκικο
αραμπούπλιακο το | αναστάτωση,
οχλοκρατία | repubblica | ιταλικό
αραντέβω / αραέβω / αραντίζω | γυρεύω, αναζητώ, ζητώ, ερεθνώ | aramak | τούρκικο
αράντισμα το | ψάξιμο,
αναζήτηση, έρευνα | arama | τούρκικο
Αράπης ο | νέγρος,
μαύρος | Arap | τούρκικο
αραστάς ο | δρόμος με
ομοειδή μαγαζιά | arasta | τούρκικο
αργανέλο το | αγκυροσπάστης,
βαρούλκο | arganello | ιταλικό
αργάτα η | αγώνας
ταχύτητας | argata | ιταλικό
αργεντός | αργυρός,
ασημένιος | argenteus | λατινικό
αργιλές ο | ναργιλές | nargile | τούρκικο
αρδίνι το | σειρά
κλημάτων | redina | σλάβικο
αρεδόσο το | απάνεμο
μέρος, αξανεμιά, ανεμοσκεπή | redosso | βενετσιάνικο
αρέκια η | είδος λαϊκού
τραγουδιού | rechia | βενετσιάνικο
αρένα η | άμμος,
αμμουδιά | arena | ιταλικό
αρεστάδος | κρατούμενος | arrestato | ιταλικό
αρεστάρω | συλλαμβάνω | arrestare | ιταλικό
αρέστο το | σύλληψη,
κράτηση | arresto | ιταλικό
αρέτα η | μέρος του
πλοίου | aretta | ιταλικό
αρζουχάλι το | αίτηση ή
αναφορά προς της αρχές / ραδιουργία | arzuhal | τούρκικο
άρι το | φιλότιμο /
ντροπή | ar | τούρκικο
άρια η | μορφή, σχήμα
/ αέρας / τραγουδάκι / μουσικός ήχος | aria | βενετσιάνικο
αριάνι το / αϊράνι το | ξινόγαλο | ayran | τούρκικο
αριβάρω | φτάνω,
έρχομαι / σώνω / καταντώ / καταπλέω | arivar | βενετσιάνικο
αριβεντέρτσι | στο επανιδείν | arrivederci | ιταλικό
αρίγκα η | ρέγκα | aringa | ιταλικό
αριλής | φιλότιμος
/ γενναίος | ar | τούρκικο
αρισμάρης ο | το φυτό Rosmarinus officinalis,
δεντρολίβανο, διοσμαρίνι | rosmarino | ιταλικό
αρίτσιος ο | σκατζόχειρος | aričiu | βλάχικο
άρκα η | τάφος, μνήμα | arca | λατινικό
αρκαντάσης ο / αρκαντάσι το | φίλος, σύντροφος | arkadaş | τούρκικο
αρκαντασλίκι το | φιλία,
συναναστροφή, συντροφιά | arkadaşlık | τούρκικο
αρκάς ο | νώτα, ράχη,
πλάτη / το πίσω μέρος | arka | τούρκικο
αρκάτος ο | πεζοπόρος
χωρίς αποσκευές / αζάτης | arcatus | λατινικό
αρκίβιο το | αρχείο | archivio | βενετσιάνικο
αρκιμπούζι το | τουφέκι | archibugio | ιταλικό
άρκλα η | τάφος, μνήμα | arcula | λατινικό
άρκλα η / άρκουλα η | ντουλάπι /
κιβώτιο, δοχείο / συρτάρι / τάφος, μνήμα | arcula | λατινικό
αρκομάντο το | επιχείρημα,
τεκμήριο | argomento | ιταλικό
αρκουμπούζο το / αρκιμπούζι το / αρκεβούζιο το | παλιό πολεμικό όπλο | arcobugio | βενετσιάνικο
αρλανεύκουμαι | ντρέπομαι | arlanmak | τούρκικο
αρλία η | δεισιδαιμονία | arlia | ιταλικό
αρλούμπα η | σαχλαμάρα,
κουταμάρα, ανοησία | burla | ιταλικό
άρμα η | οικόσημο /
γένος / μάντρα ζώων / όπλο | arma | βενετσιάνικο
αρμαγάς ο / αρμαγάδα η | δώρο,
χάρισμα, πεσκέσι | armağan | τούρκικο
αρμάδα η | πολεμικός
στόλος | armada | βενετσιάνικο
αρμαδόρος | αυτός που
ράβει τα πανιά και βρίσκει τα αναγκαία εξαρτήματα για το πλοίο | armador | βενετσιάνικο
αρμαδούρα η | η σκαλμοδόκη
του πλοίου / εργαλειοθήκη του μαραγκού | armadura | βενετσιάνικο
αρμαμέντο το | πολεμικό
πλοίο / ελαφρύ όπλο / κάθε χρήσιμο αντικείμενο | armamento | ιταλικό
αρμάνι το | δάσος,
λόγγος, ρουμάνι | orman | τούρκικο
αρμάρι το | οπλοθήκη /
ντουλάπι / ρουχοθήκη | armario | βενετσιάνικο
αρμάτα η | πανοπλία /
πολεμικός στόλος / τα γυναικεία στολίδια / ακριβά ρούχα | armada | βενετσιάνικο
αρματώνω | εξοπλίζω | armare | ιταλικό
αρμόνικα η | φυσαρμόνικα | armonica | ιταλικό
αρμούτι το | απίδι, αχλάδι | armut | τούρκικο
άρμπα η | χάραμα | alba | ιταλικό
αρμπακανέλα η | το
φυτό Pelargonium fragrans, κανέλα | erba canela | βενετσιάνικο
αρμπαρόριζα η / αλμανόριζα η / αρμπιρόλα η | φυτό Pelargoniun roseum, μοσχομολόχα | erba rosa | ιταλικό
αρμπεντές ο | τσακωμός,
καυγάς, φασαρία | arbede | τούρκικο
άρμπουρο το | κατάρτι | arboro & alboro | βενετσιάνικο
Αρναούτης ο | Aρβανίτης, Αλβανός | Arnavut | τούρκικο
αρντίτσι το / αρδίτσι το | το δέντρο
Juniperus communis, αγριοκυπαρίσσι | ardıç | τούρκικο
αρόδο | παραμονή του
σκάφους έξω από το αγκυροβόλιο / μακριά, αλάργα | arodo | βενετσιάνικο
άρπα η | έγχορδο
μουσικό όργανο | arpa | ιταλικό
άρπεζα η | σιδερένιο
δοκάρι οικοδομής | arpese | βενετσιάνικο
αρσανάς ο / αρσενάς ο | ταρσανάς,
ναυπηγείο | arzana | βενετσιάνικο
αρσάρα η | μικρή πόρτα | artera | ιταλικό
αρσίζης | αδιάντροπος,
αναιδής, θρασύς, αναίσχυντος, ξετσίπωτος, αισχρός | arsız | τούρκικο
αρσιζλαεύω | φέρομαι
αδιάντροπα, ξετσίπωτα | arsızlaşmak | τούρκικο
αρσιζλίκι το / αρσιζιά η | αδιαντροπιά,
αναίδεια, θρασύτητα, αναισχυντία, ξετσιπωσιά / πονηριά | arsızlık | τούρκικο
αρτελαρία η | πυροβολικό | artelaria | βενετσιάνικο
αρτένα η | το πουλί
Puffinus cinereus / άπληστος άνθρωπος | arten | ιταλικό
αρτζεντίνα η | λουλούδα,
ξελογιασμένη, φιλήδονη γυναίκα | arzentina | βενετσιάνικο
αρτζουαλτζής ο | γραμματικός,
αιτησιογράφος artillerie artiglieria | arzuhalci | τούρκικο
αρτζουχάλι το / αρτζουάλι το | αίτηση | arzuhal | τούρκικο
αρτίκ | πια, πλέον | artık | τούρκικο
αρτιλιέρης ο | πυροβολητής | artigliere | ιταλικό
αρτιμάς ο / αρτίρντισμα το | αβγάτισμα,
αύξηση, πολλαπλασιασμός | artıma | τούρκικο
αρτιντίζω / αρτιρίσκω / αρτουρεύω / αρτερίζω | αυγατίζω, αυξάνω, πολλαπλασιάζω | artımak | τούρκικο
αρτίστας ο | καλλιτέχνης | artista | βενετσιάνικο
αρτσέντο | καυτερό | arzente | ιταλικό
αρτσέρα η | φεγγίτης | arciera | ιταλικό
ασαλίρω | εφορμώ | assalire | ιταλικό
ασβέλτο | γρήγορα | svelto | ιταλικό
ασβός ο / ασβούνι το | το θηλαστικό
Meles taxus, άρκαλος | jazv’ | σλαβικό
ασγαβάδα η | τρέτουλας /
παιδικό παιχνίδι, αλλού λέγεται σβούρος | sgambada | βενετσιάνικο
ασένιο | σύμφωνα,
εντάξει, όπου πρέπει | a segno | ιταλικό
ασής ο | αποστάτης,
αντάρτης, κινηματίας, στατιαστής | asi | τούρκικο
ασιακιαρέ | φανερά,
ανοιχτά | aşikâre | τούρκικο
ασίκης ο | εραστής, αγαπητικός
/ βάρδος | aşιk | τούρκικο
ασίκι το | κότσι,
αστράγαλος | aşιk | τούρκικο
ασικλίκι το | ερωτικό /
κομψότητα / προκλητικότητα / παλικαριά | aşιklιk | τούρκικο
ασιλά | ποτέ,
ουδέποτε | asla | τούρκικο
ασιλίκι το | αρχοντιά,
ευγενική καταγωγή | asillik | τούρκικο
ασίλιος | πραγματικός | asıl | τούρκικο
ασιναλίκι το | γνωριμία /
συναναστροφή | aşınaklık | τούρκικο
ασίνο το | γαϊδούρι | asino | ιταλικό
ασιχτίρ | α γαμήσου! | siktirmek | τούρκικο
ασκαρντί | παρά λίγο | az kardı | τούρκικο
ασκέρι το | στρατός | asker | τούρκικο
ασκουλσούν | μπράβο, εύγε | aşkolsun | τούρκικο
ασλάνι το | λιοντάρι | aslan | τούρκικο
ασμάς ο | κληματαριά,
κλήμα | asma | τούρκικο
άσος ο | άξονας του
κάρου | asso | βενετσιάνικο
ασουρές ο | είδος
γλυκίσματος με στάρι και σταφίδες, βαρβάρα | aşure | τούρκικο
ασπάσο το | περίπατος | a spasso | βενετσιάνικο
ασπετάρω | περιμένω | aspetar | βενετσιάνικο
άσπρο το | παλιό
οθωμανικό νόμισμα | aspra | λατινικό
άσπρος | λευκός | asper | λατινικό
άστα η | δοκάρι,
κοντάρι για σημαία | asta | ιταλικό
άστα η | το κοντάρι
της σημαίας / το ξύλο της απόχης / κυρτό ξύλο της πλώρης / ο απόλυτος πλειστηριασμός | asta | ιταλικό
αστάρι το | φόδρα ρούχων
/ επίστρωση, επικάλυψη / πρώτη βαφή | astar | τούρκικο
ασταρλίκι το | υλικό
κατάλληλο για φόδρα | astarlık | τούρκικο
ασταρτζής ο | κατασκευαστής
ή πωλητής ασταριών | astarcı | τούρκικο
ασταρώνω | φοδράρω | astarmak | τούρκικο
αστούτος | πονηρός | astuto | ιταλικό
αστράχα η / αστρακιά η | στρέχα &
οστρέχα / ακρόστεγο, γείσο / υδρορροή στέγης, ρέντα / κενό κάτω από τη στέγη,
ανακάλυβο, περίπατος | straha | σλάβικο
ατακάρω | κολλώ | atacar | βενετσιάνικο
ατέντος | προσεκτικός,
έτοιμος | atento | βενετσιάνικο
ατζαμής ο | αδέξιος,
αρχάριος, πρωτάρης | acami | τούρκικο
ατζαμλίκι το / ατζαμωσύνη η | αδεξιότητα,
αδεξιότητα, απειρία | acemilik | τούρκικο
άτζαμπα / άτζεμπα / άζμπα | άραγε, τάχα,
μήπως | acaba | τούρκικο
ατζαρντάρω | τολμώ | azardar | βενετσιάνικο
ατζάρντο το | κίνδυνος,
τόλμη | azardo | βενετσιάνικο
ατζελές ο | βιασύνη,
φούρια | acele | τούρκικο
ατζέμικος | πέρσικος | Acem | τούρκικο
ατζέμ-πιλάφ | πιλάφι
μαγειρεμένο με πέρσικο τρόπο | Acem | τούρκικο
άτζουρας ο | χαντάκι
ανάμεσα σ δυο αμπέλια | čur' | σλάβικο
άτι το | άλογο
ιππασίας, φαρί | at | τούρκικο
ατλάζι το | στιλπνό
μεταξωτό ύφασμα | atlas | τούρκικο
ατλής ο | καβαλάρης,
ιππέας, έφιππος | atlı | τούρκικο
άτο το | νεύμα,
χειρονομία, κίνηση | ato | βενετσιάνικο
ατσάλι το | χάλυβας | azzal | βενετσιάνικο
άτσαλος | άκομψος /
απρόσεκτος / ανίκανος / κακός | azzele | ιταλικό
ατσετάρω | δέχομαι,
καταδέχομαι, παραδέχομαι | acetar | βενετσιάνικο
ατσέτο το | ξίδι | aceto | ιταλικό
Ατσίγγανος ο | Τσιγγάνος,
Γύφτος, Κατσίβελος | Zingano | ιταλικό
ατσιντέντε | συμβάν,
γεγονός / ατύχημα | acidente | βενετσιάνικο
άτσιρος | ο γεμάτο νερό
λάκκος, γύρω από το δέντρο | giro | ιταλικό
ατσιτάρω | ξεσηκώνω,
προκαλώ | agitare | ιταλικό
ατσουμπάς ο | δαίμονας,
ξωτικό, θαύμα, παράξενο | acibe | τούρκικο
Αύγουστος ο | ο όγδοος
μήνας του χρόνου | Augustus | λατινικό
άφεριμ | μπράβο, εύγε | aferim | τούρκικο
αφερμάρω | βεβαιώνω,
επικυρώνω | affermare | ιταλικό
αφιδάρω | εμπιστεύομαι | affidare | ιταλικό
αφιόνι το | όπιο / το
φυτό Papaver somniferum, άγρια παπαρούνα, ύπνος | afyon | τούρκικο
άφουρα η | μεγάλο δοχείο
για κρασί | | ιταλικό
αφουτσιά η | παλάμη,
χούφτα, φούχτα | avuç | τούρκικο
αφρόντο το | προσβολή | afronto | βενετσιάνικο
αχλαντίζω | αναστενάζω | ahlamak | τούρκικο
αχμάκης ο | χαζός,
βλάκας, ηλίθιος / αγαθός, αφελής/ αδέξιος, άπειρος | ahmak | τούρκικο
άχου | συφορά ! | ahu | τούρκικο
αχούρι το | στάβλος,
αχυρώνα | ahır | τούρκικο
αχουρτζής ο | σταβλίτης | ahırcı | τούρκικο
αχταρεύω | ανακατεύω /
σκαλίζω | aktarmak | τούρκικο
αχτάρης ο | ψιλικατζής / έμπορος
μπαχαρικών / μυροπώλης | aktar | τούρκικο
αχταρμάς ο / αχτάρεμα το | ανακάτεμα,
μετακόμιση, μεταφορά / σκάψιμο, σκάλισμα | aktarma | τούρκικο
αχταρμιάζω | μεταφέρω,
κουβαλώ / ανακατεύω | aktarmak | τούρκικο
άχτι το | πάθος για
εκδίκηση, μνησικακία / μεγάλος πόθος | ahd | τούρκικο
αχτιμάνι το | φροντίδα,
έγνοια | ahtiman | τούρκικο
αχτναμές ο | συνθήκη | ahitname | τούρκικο
βάβα η / βαβά η | γιαγιά, καλή,
καλομάνα, κυρούλα, λαλά, μάμη, μανή, μανίτσα, νόνα | baba | σλάβικο
βαβουκλί το | μπαμπακερό
ρούχο | pambuklu | τούρκικο
βαβούλι το | μπουμπούκι / κουκούλι | valvoli | λατινικό
βάβω η | μπάμπω, γριά | babo | σλάβικο
βαγαπόντης ο | μπαγαμπόντης,
κατεργάρης, απατεώνας | vagabondo | ιταλικό
βαγένι το / βαγένα η | βαρέλι | vagan | σλάβικο
βάγια η / βάγισα η | βυζάστρα, παραμάνα,
μαμή, νταντά | balia | βενετσιάνικο
βαγιόλι το | πετσέτα /
κεφαλομάντηλο | tovagliuolo | ιταλικό
βάγκα η | αυλάκι,
χαντάκι | vanga | ιταλικό
βαγκίζω | σκάβω | vangare | ιταλικό
βαγονέτο το | μικρό βαγόνι | vagonetto | ιταλικό
βαγόνι το | όχημα, άμαξα | vagone | ιταλικό
βάδα η | μάρκα
(χαρτοπαιξία) / εγγύηση / έξοδο / ζημιά | vada | ιταλικό
βαζγετίζω / βαργετίζω / βαργεστώ | παραιτούμαι / αφήνω / αποκάμνω / παραβλέπω / δυσαρεστούμαι | vargestim | τούρκικο
βαζέτο το | βάζο-φυσιγγιοθήκη | vasetto | ιταλικό
βάζο το / βάζος ο | ανθοδοχείο | vaso | ιταλικό
βάι | επιφώνημα
λύπης, πόνου, χαράς, θαυμασμού | vay | τούρκικο
βάιζα η | κόρη,
κορίτσι, θυγατέρα | vajzë | αλβανικό
βάιλας ο / βαΐλας ο | άρχοντας,
κυβερνήτης | bailo | ιταλικό
βάκα η | χοντρή
γυναίκα, σαν αγελάδα | vacca | ιταλικό
βακαλάος ο | μπακαλιάρος | baccalà | ιταλικό
βακάντσα η | διακοπή | vacanza | ιταλικό
βακέτα η | βοδινό δέρμα | vacheta | βενετσιάνικο
βακίτι το / βαχούτι το / βάχτι το | καιρός | vakit | τούρκικο
βάκλα η | ραβδί | baculum | λατινικό
βακούφης ο | προσκυνητής | vâkıf | τούρκικο
βακούφι το / βάκφι το | εκκλησιαστική
ακίνητη περιουσία | vakιf | τούρκικο
βακουφτζής ο | εκμεταλλευτής
βακουφιού | vakıfcı | τούρκικο
βάκρα η / βάκρενα η / βάκρεσια η / βακρό το | πρόβατο με άσπρο σώμα και μαύρα κεφάλι-πόδια ή με μαύρες βούλες | vakra | αλβανικο
βακώνω | παχαίνω,
χοντραίνω, γίνομαι σαν αγελάδα | vacca | ιταλικό
βάλα η / βάλη η | κοιλάδα /
μικρός όρμος, κόλπος | valle | ιταλικό
βαλάι / βαλαΐ / βαλαχί | μα το θεό | vallahi | τούρκικο
βαλαΐ-μπιλαΐ | ναι, μα το
θεό / εντάξει | vallah
billah | τούρκικο
βαλαόρα η | περιοχή
κατάλληλη για βοσκή | valaora | βλάχικο
Βαλαχάδες οι / Βαλαάδες οι | ή
Μεσημέρηδες, οι μουσουλμάνοι Ρομιοί της περιοχής Γρεβενών (πριν το 1923) | vallahi | τούρκικο
βαλεριάνα η / βαλεριάνη η | το φυτό Valeriana Dioscoridis, αγριοζαμπούκος, μυριστική,
καλαμοκάνα | valeriana | ιταλικό
βάλη η | θάρρος, γενναιότητα | vaglia | ιταλικό
βαλής ο | νομάρχης | vali | τούρκικο
βάλια τα | κατορθώματα /
περιπέτειες / στεναχώριες, βάσανα, στρούσια | vaglia | ιταλικό
βαλιδέ η / βαλιντέ η | μάνα, μητέρα | valide | τούρκικο
βαλίδικο | χωράφι
καρπερό, ψωμερό, μαξουλίδικο, γεννηταρούδικο | valido | ιταλικό
βαλίζω | χορεύω | ballo | ιταλικό
βαλίτσα η / βαλίτζα η | ταξιδιωτικός
σάκος | valigia | ιταλικό
Βαλκάνια τα | δασωμένο
βουνό | balkan | τούρκικο
βαλμάς ο | ζωέμπορας /
αλογάρης | valmo | σλάβικο
βαλτζής ο | μπαλτζής,
μελισσοκόμος | balcι | τούρκικο
βάλτος ο / βάλτα η | έλος, τέλμα | baltë | αλβανικό
βανίλια η | η αρωματική
ουσία από το φυτό Vanilla planifolia | vaniglia | ιταλικό
βαντές ο | προθεσμία,
διορία | vade | τούρκικο
βαντιέρα η | δίσκος
σερβιρίσματος ποτών | vantiera | βενετσιάνικο
βαντσάρω | αβαντσάρω,
αβαντζάρω, υπερτερώ, πλειοδοτώ, αυξάνω | avanzare | ιταλικό
βαπόρι το | παπόρι,
ατμόπλοιο | vapore | ιταλικό
βαράκι το | λεπτό φύλλο
χρυσού, μαλαματόφυλλο | varak | τούρκικο
βαρβάτος | μη
ευνουχισμένος (για ζώο) / αρχιδάτος, αβγάτος | barbatus | λατινικό
βαργεστισιά η | δυσαρέσκεια | vazgeçti | τούρκικο
βάρδα | προσοχή /
μακριά / παραμέρισε | varda | βενετσιάνικο
βαρδαζέντα η | είδος
σκοινιού | varda gente | βενετσιάνικο
βαρδάκι το | κύπελο,
ποτήρι | bardak | τούρκικο
βαρδαλάντζα η | η κεραία του
λεμβούχου, όπου δένονται οι βάρκες | varda lancia | βενετσιάνικο
βαρδαμάνα η / βαρδαμάς ο | στήριγμα
χεριών σε σκάλα / είδος σκοινιού | varda mano | βενετσιάνικο
βαρδάρης ο | παγερός
βορειοδυτικός άνεμος (Μακεδονία) | vardar | σλάβικο
βαρδάρω | προφυλάσσω,
απομακρύνω, αποφεύγω, διστάζω | vardar | βενετσιάνικο
βαρδάσα η / βαρδασιά η / βαρδανιά η | το φυτό Prunus domestica, δαμασκηνιά, μπουρνελιά, τζανεριά,
κουμηλιά, αγριοπρουνελιά | verdazzo | βενετσιάνικο
βαρδατέντα η | το πλευρικό
σχοινί που στηρίζει τη σκηνή | varda tenda | βενετσιάνικο
βαρδαφόγος ο | προώστης
(ναυτικός όρος) | varda fogo | βενετσιάνικο
βάρδια η | βαρδιόλα,
φρουρά, καραούλι / ομάδα εργασίας | vardia | βενετσιάνικο
βαρδιάνος ο | φρουρός,
σκοπός, φύλακας | vardiano | βενετσιάνικο
βαρδιάτορας ο | φρουρός,
σκοπός, φύλακας | vardiatore | βενετσιάνικο
βάρδος ο | ποιητής | bardo | ιταλικό
βάρδουλο το | πετσί που
πάνω του ράβεται η σόλα παπουτσιού | vardolo | βενετσιάνικο
βαρέλι το / βαρέλα η | ξύλινο
στρογγυλό δοχείο | verella | ιταλικό
βαρελότο το | κροτίδα | barilotto | ιταλικό
βάρκα η / βαρκί το | λέμβος,
φελούκα, καΐκι | barca | λατινικό
βαρκάδα η | περίπατος με
βάρκα | barcada | βενετσιάνικο
βαρκαρόλα η | είδος
τραγουδιού | barcarola | βενετσιάνικο
βάρκος | υγρός | vlagë | αλβανικό
βαρόσι το | προάστειο | varoš | σλάβικο
βασιβουζούκος ο | μπασιμπουζούκος,
άτακτος στρατιώτης του οθωμανικού στρατού | başιbozuk | τούρκικο
βασιγέτι το | διαθήκη | vasiyet | τούρκικο
βαστάζος | χαμάλης | bastazo | βενετσιάνικο
βάτα η | φόδρα των
ώμων | ovata | βενετσιάνικο
βατάνι το | πατρίδα | vatan | τούρκικο
βατίστα η | μπατίστα,
λινό πολυτελές ύφασμα | batista | ιταλικό
βάτρα η | στια | vatra | σλάβικο
βατράλι το | σίδερο ή ξύλο
για το βγάλσιμο και το σπρώξιμο των κάρβουνων στο φούρνο | vatral | σλάβικο
βατσέλι το | λεκάνη /
δίσκος εκκλησίας / μονάδα μέτρησης δημητριακών | vasello | ιταλικό
βατσίνα η / βατσίνι το | δαμαλίδα /
μπόλι | vaccina | ιταλικό
βατσινάρω / βατσινιάζω | φελιάζω,
μπολιάζω | vaccinare | ιταλικό
βαχ | επιφώνυμα
λύπης ή συμπόνιας | vah | τούρκικο
βγανιά η | αβανιά,
συκοφαντία | avania | ιταλικό
βεγγαλικά τα | πυροτεχνήματα | bengala | ιταλικό
βεγγέρα η | αποσπερίδα,
αποσπέρι, εσπεροκάθισμα, νυχτέρι | veggheria | ιταλικό
βεδούρα η / βεδούρι το / βεντούρι το βέντρα η | καρδάρα, καρδάρι, βουτσέλι | vedro | σλάβικο
βεζβεσές ο | υποψία | vesvese | τούρκικο
βεζενές ο / βεζινές ο / βεζνές ο | ζυγαριά. πλάστιγγα | vezne | τούρκικο
βεζίρης ο | πρωθυπουργός
/ παιδικό παιχνίδι, ασίκι, αστράγαλος | vezir | τούρκικο
βέης ο | μπέης | bey | τούρκικο
βέκια η | γριά | veccia | ιταλικό
βεκίλης ο | αντιπρόσωπος,
επίτροπος | vekil | τούρκικο
βεκιλιχάρζης | οικονόμος,
φροντιστής | vekilharç | τούρκικο
βέκιος ο | γέρος | veccio | ιταλικό
βελάδα η | ρεντικότα,
φράκο | velada | βενετσιάνικο
βελέντζα η / βελέντσα η | χοντρό μάλλινο υφαντό κλινοσκέπασμα, φλοκάτη | velense | τούρκικο
βελέσι το | μπαμπάκι /
μεσοφόρι, μεσοφούστανο / φουστάνι, άμπιτο | valessio | βενετσιάνικο
βελέτα η | δαντέλα για
το κεφάλι | veleta | βενετσιάνικο
βελής ο | συγγενής /
άγιος | veli | τούρκικο
βελιόνι το | χοροεσπερίδα,
ξενύχτι | veglion | βενετσιάνικο
βελίτσα η / βέλιτσα η | μπέλιτσα /
πρόβατο με άσπρο πρόσωπο / ποικιλία σταριού | belica | σλάβικο
βέλο το | τούλι, κρέπι,
πέπλο | velo | βενετσιάνικο
βελούδο το | κατιφές,
είδος πολυτελούς υφάσματος | veludo | βενετσιάνικο
βένα η / βήνα η | φλέβα | vena | ιταλικό
βενετσιάνικος | βενέτικος | veneziano | ιταλικό
βεντάλια η / βεντάγια η / βέντουλα η | ριπίδι | ventáglio | ιταλικό
βεντέμα η / βεδέμα η | τρύγος /
φούρια / μεγάλη σοδιά / ο μήνας Σεπτέμβρης, Τρυγητής | vendema | βενετσιάνικο
βεντέτα η | δημοφιλής
καλλιτέχνης | vedetta | ιταλικό
βεντέτα η | εκδίκηση
φόνου | vendetta | ιταλικό
βέντιτα η | πελατεία,
κατανάλωση | vendita | βενετσιάνικο
βέντο | άνεμος | vento | ιταλικό
βεντούζα η | μικρό γυάλινο
ποτήρι (λαϊκή ιατρική) | ventosa | βενετσιάνικο
Βεντσιάνος ο / Βενετσάνος ο | ο κάτοικος
της Βενετίας | Venezian | βενετσιάνικο
βέρα η | ανακωχή | viera | σλάβικο
βέρα η | δαχτυλίδι
αρραβώνα και γάμου, αρραβώνας, βέργα, βεργέτα | vera | βενετσιάνικο
βεραμέντε / βαραμέντε | αληθινά,
βέβαια | veramente | ιταλικό
βεράνι το / βιράνι το | ερείπιο | viran | τούρκικο
βεράντα η | εξώστης, μπαλκόνι | veranda | ιταλικό
βεράτι το | διάταγμα,
δίπλωμα | berat | τούρκικο
βερβελιά η / βερβέλα | κακαράντζα,
προβατσουλιά | vervella | λατινικό
βερβερές ο | ταραχή,
αναστάτωση | velvele | τούρκικο
βερβερίτσα η / βερβέρα η | σκίουρος | ververica | σλάβικο
βέργα η | βίτσα,
ράβδος, ραβδί | verga | ιταλικό
βεργέτα η | βέρα /
στρογγυλό σκουλαρίκι | veghetta | ιταλικό
βεργί το | φόρος | vergi | τούρκικο
βεργινάδι το / βεργινάδα η / βεργέτα η | φοράδα που δεν έχει γεννήσει | vergine | ιταλικό
βερδούνι το | το πουλί
φλώρος (chloris) | verdone | ιταλικό
βερέμης ο | φθισικός,
φυματικός, χτικιάρης / κιτρινιάρης | veremli | τούρκικο
βερέμι το | φυματίωση,
χτικιό, μαράζι | verem | τούρκικο
βερές ο | παράδοση,
παραδοχή | vere | τούρκικο
βερεσέ το / βερεσές ο | πίστωση | veresiye | τούρκικο
βερεσετζής ο | αυτός που
αγοράζει με πίστωση | veresici | τούρκικο
βερικοκιά η | το φυτό Prunus armeniaca,
καϊσιά, πρικοκιά, ζαρταλουδιά | berkuk | αραβικό
βερίνα η | το στρίψιμο
του σχοινιού ή της άγκυρας | verina | ιταλικό
βερνίκι το | λούστρο | vernicium | λατινικό
βέρος | γνήσιος, αληθινός, ντόμπρος | vero | βενετσιάνικο
βέρσο το | στίχος /
κελάηδημα | verso | ιταλικό
βερτζέτο το | λάχανο, μάπα | verzeta | βενετσιάνικο
βερτζί | αγνός,
παρθένος, καθαρός | vergine | ιταλικό
βερτόνι το | βέλος / δόρυ,
ακόντιο | vertone | ιταλικό
βέστα η | μακρύ
γυναικείο φόρεμα | vesta | βενετσιάνικο
βετεράνος ο | απόμαχος | veteranus | λατινικό
βετονική η | το φυτό
Betonica, πριονίτης | betonica | λατινικό
βετούλι το / βέτουλας ο | χρονιάρικο
κατσίκι | vitulus | λατινικό
βετσέρνικος | βραδινό αεράκι | večer