λεξικό των διαλέκτων
γλωσσογεωγραφικά της ρωμαίικης λαογραφίας
τ - υ
Δημήτρης
Λιθοξόου
Μάιος
2024
Για εισαγωγικά και επιμέρους βλ.
Πελοπόννησος: Ρωμαίικα του Μοριά ή διαλεκτικά της Πελοποννήσου
Ρούμελη: Η ρωμαίικη γλώσσα μεταξύ Κορινθιακού και Καστοριάς
ταβάνι || οικοδομή – σπίτι - αυλή || Πελοπόννησος: το ταβάνι [Αγία Άννα, Αγρίδι, Δροσοπηγή, Κανδήλα, Λεχαινά,
Λυγουριό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | το νταβάνι [Δολιανά, Δροσοπηγή, Καρυά, Προάστιο,
Ροεινό]. || Ρούμελη: το ταβάνι [Δελβινάκι,
Δολό, Πηγή, Τσαμαντάς] | του ταβάν [Άγιος, Μακρινή, Δαύλεια,
Δολό, Δράκεια, Μελισσουργοί, Πλατύστομο, Σιάτιστα] | το νταβάνι
[Δελβινάκι, Μεσούντα, Πάργα, Σταυροδρόμι, Ωραιόκαστρο] | του νταβάν
[Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γουριά,
Κανάλια, Καρίτσα, Κιλελέρ, Λιλαία, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Ραψάνη,
Σταγιάδες, Στροφυλιά, Στυλίδα, Χουλιαράδες, Χρυσή].
ταβέρνα || ο οικισμός || Πελοπόννησος: η ταβέρνα [Βρέσθενα, Δολιανά, Λυγουριό, Ρούτσι, Σκεπαστό,
Στεμνίτσα]. || Ρούμελη: η ταβέρνα
[Αμφίκλεια].
ταβερνιάρης || επαγγέλματα
|| Πελοπόννησος: ο ταβερνιάρης [Βρέσθενα, Ελληνίτσα].
τάβλα /
μάλλινο πανί που το έστρωναν στο σοφρά ή χάμω για να φάνε || υφαντική || Πελοπόννησος: η τάβλα [Δροσοπηγή, Κανδήλα, Μυγδαλιά, Πιάνα, Τρόπαια]. || Ρούμελη: η τάβλα [Γέρμας, Λιλαία, Πρέβεζα, Τιθορέα].
τάβλα /
σανίδα για τραπέζι (Buck list) || έπιπλα - αναχρικά || Πελοπόννησος: η τάβλα [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι,
Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βρέσθενα, Ελάτη, Καλούσι, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί,
Κρέστενα, Μαγούλα, Νεοχώρι, Προάστιο, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Στεμνίτσα, Τσέρια]. || Ρούμελη: η τάβλα [Άγιος Λουκάς, Γουριά, Δομνίστα, Μασχολούρι,
Πλατύστομο, Χουλιαράδες].
τάβλι || το παιχνίδι || Ρούμελη: του τάβλ [Ραψάνη].
ταγάρι || υφαντική || Πελοπόννησος: το ταγάρι [Αγρίδι, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Γυμνό, Δολιανά,
Δροσοπηγή, Ελληνίτσα, Κανδήλα, Καρυά, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λεβίδι, Λυγουριό,
Μαγούλα, Μελιγού, Μυγδαλιά, Ροεινό, Φενεός, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το τράστο
[Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Κέρτεζη, Μαγούλα, Σκεπαστό, Σπαρτιά] | η τραστίνα
[Βρέσθενα] | το τράιστο [Κάτω Λουσοί, Μυγδαλιά, Τρόπαια] | το στράστο
[Κρέστενα] | το ταγάζι [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: το ταγάρι [Άγιος Λουκάς, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πάργα] | η ταγάρα
[Τιθορέα] | του ταγάρ [Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Αμφίκλεια,
Γέρμας, Δαύλεια, Δραμεσιοί, Λιλαία, Σιάτιστα, Τιθορέα, Τσουκαλάδες,
Χουλιαράδες, Χρυσή] | του τράστου [Αγία Ευθυμία, Άγιος,
Αμφίκλεια, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Τιθορέα] | του τράσιου
[Πλατύστομο].
ταγάρι /
ξύλινο στρογγυλό δοχείο για τη μέτρηση του σταριού, ίσο με μισό κιλό (11-12
οκάδες) || μέτρα-σταθμά
|| Ρούμελη: του ταγάρ [Έλατος, Σιάτιστα].
ταΐνι /
μερίδα φαγητού || μαγειρική
- ζαχαροπλαστική || Ρούμελη: τα ταΐνια [Χρυσοβίτσα].
ταίρι || αταξινόμητα || Ρούμελη: το ταίρι [Θαρούνια] | του ταιρ [Άγιος].
τάισμα || αταξινόμητα || Πελοπόννησος: το τάισμα [Σκεπαστό]. || Ρούμελη: του τάισμα [Γέρμας, Έλατος].
ταϊστά /
λιανά σκουτιά || υφαντική
|| Πελοπόννησος: τα ταϊστά [Ροεινό].
ταΐστρα || κτηνοτροφία - τυροκομία || Ρούμελη: η ταΐστρα [Μακρολίβαδο].
τακίμι /
το σύνολο των ρούχων μιας φορεσιάς || φορεσιά || Πελοπόννησος: το τακίμι [Στεμνίτσα]. || Ρούμελη: το τακίμι (το σύνολο ομοειδών πραγμάτων) [Πάργα] | το τακίμ
[Έλατος, Σιάτιστα] | το τακούμ [Σιάτιστα].
τάκος || σύνεργα-υλικά || Πελοπόννησος: ο ντάκος [Αλποχώρι, Βρέσθενα, Καστρί]. || Ρούμελη: ο τάκος [Πάργα].
τακούνι || φορεσιά || Πελοπόννησος: το τακούνι [Αμπελιώνα, Θαλάμες, Στεμνίτσα] | το ντακούνι [Αγία
Άννα, Βρέσθενα, Δολιανά, Ελάτη, Ρούτσι]. || Ρούμελη: του τακούν [Μασχολούρι, Μικρό Βουνό, Χρυσοβίτσα].
ταλάρι /
μεγαλο ξύλινο δοχείο για αλεύρι || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Ρούμελη: του ταλάρ [Χουλιαράδες].
τάλαρος /
ξύλινο δοχείο για πήξιμο τυριού || κτηνοτροφία - τυροκομία || Ρούμελη: ου τάλαρους [Γουριά, Καρίτσα, Μακρινή] | ι τάλαρους
[Μηλίνα].
τάλια /
ίση με δέκα οκάδες λάδι || ελαιοκομία
|| Πελοπόννησος: η τάλια [Δολιανά]. || Ρούμελη: η τάλια [Θαρούνια, Μέγαρα].
ταλιούρα /
ρηχό πήλινο πιάτο || μαγειρική
- ζαχαροπλαστική || Ρούμελη: η ταλιούρα [Καρίτσα].
ταλιούρι /
κομμάτι κορμού δέντρου που πάνω σε αυτό κόβει ο χασάπης το κρέας || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Ρούμελη: του ταλιούρ
[Μακρινή] | η νταλιούρα [Μελισσουργοί].
τάμα || θρησκεία || Πελοπόννησος: το τάμα [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός,
Βαλύρα, Βρέσθενα, Θαλάμες, Κανδήλα, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι,
Λεχαινά, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Πάκια, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα,
Φενεός, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το τάμα [Δελβινάκι, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | του τάμα
[Αγιά, Γουριά, Γραμματικού, Δομνίστα, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή,
Μασχολούρι, Μεσούντα, Μηλίνα, Πρέβεζα, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στυλίδα, Τσουκαλάδες,
Χουλιαράδες] | το τάγμα [Ωραιόκαστρο] | τα ταξίματα [Ραψάνη].
ταμπακέρα || φορεσιά || Ρούμελη: η ταμπακέρα [Χουλιαράδες] | η νταμπακέρα
[Καρίτσα].
ταμπάκης /
βυρσοδέψης || επαγγέλματα
|| Πελοπόννησος: ο ταμπάκης [Στεμνίτσα]. || Ρούμελη: ο ταμπάκης [Πάργα] | ου ταμπάκς [Σιάτιστα] | ου νταμπάκς
[Σιάτιστα].
ταμπάκικο / βυρσοδεψείο || ο
οικισμός || Ρούμελη: του νταμπακλί [Σιάτιστα].
ταμπάκος /
επεξεργασμένος καπνός || αταξινόμητα
|| Ρούμελη: ου ταμπάκους [Χουλιαράδες] | του ταμπάκου [Λιλαία].
ταμπάνια /
ξύλα της σκεπής || οικοδομή
– σπίτι - αυλή || Πελοπόννησος: τα ταμπάνια [Αρχαία Φενεός, Δροσοπηγή]. || Ρούμελη: τα ταμπάνια [Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μέγαρα, Τιθορέα] | τα νταμπάνια
[Χρυσή].
ταμπάρο /
παιδική κάπα || φορεσιά
|| Πελοπόννησος: το ταμπάρο [Βαλύρα, Κανδήλα]. || Ρούμελη: του ταμπάρου [Χρυσοβίτσα].
ταμπάρο /
χοντρό πανωφόρι || φορεσιά
|| Ρούμελη: το ταμπάρο [Μέγαρα].
ταμπέλα || αταξινόμητα || Ρούμελη: η ταμπέλα [Χρυσοβίτσα].
ταμπλάς /
αποπληξία || αρρώστιες
|| Πελοπόννησος: ο ταμπουλάς [Λαγκάδια] | ο κουτσιούκος [Κανδήλα]
| ο νταμουλά [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ο ταμπλάς [Σταυροδρόμι] | ου ταμπλάς [Μακρινή, Χουλιαράδες] | ου νταμπλάς [Γέρμας,
Έλατος, Πάργα, Σταγιάδες, Τσαμαντάς] | το νταμπλάκι
[Τσαμαντάς] | του άντισμα [Λιλαία] | ο κόλπος [Πάργα] | η πληξ [Χρυσή].
ταμπούκι /
σαν παχνί || κτηνοτροφία
- τυροκομία || Πελοπόννησος: το ταμπούκι [Ρούτσι].
ταμπουράς || μουσική || Πελοπόννησος: ο ταμπουράς [Σκεπαστό] | ο νταμουράς
[Κρέστενα]. || Ρούμελη: ου ταμπράς
[Χουλιαράδες] | ου νταμπουράς
[Αγία Παρασκευή, Σιάτιστα] | ου ντάμπουρας
[Έλατος] | ι ταμπουράς [Κανάλια].
τανάλια ||
σύνεργα-υλικά || Πελοπόννησος: η τανάλια [Άγιος Δημήτριος, Σκεπαστό] | η ντανάλια [Λαγκάδια].
ταξίδι || αταξινόμητα || Πελοπόννησος: το ταξίδι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα,
Δροσοπηγή, Ελληνίτσα, Θαλάμες, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί, Κρέστενα, Παραδείσια,
Πιάνα, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τσέρια, Φενεός] | το ταξίιδι [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: το ταξίδι [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Πηγή,
Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του ταξίδ [Αγιά, Άγιος, Άγιος Νικόλαος,
Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δραμεσιοί, Κιλελέρ, Λιλαία,
Μακρινή, Μεσούντα, Μηλίνα, Πλατύστομο, Πρέβεζα, Τιθορέα, Χουλιαράδες] | του σιφέρ
[Γέρμας] | το βιάτζο [Πάργα].
τάξιμο || θρησκεία || Πελοπόννησος: το τάξιμο [Αλποχώρι, Λυγουριό, Ρούτσι] | το τάτσιμο [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το τάξιμο [Άγιος Λουκάς, Σταυροδρόμι] | του τάξιμου [Αγία
Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Μακρινή, Σιάτιστα, Χρυσοβίτσα] | του τάξμου
[Γέρμας, Δράκεια, Δραμεσιοί, Έλατος] | του τάγμα [Γέρμας].
τάπα /
βαρελιού || αμπελουργία
|| Πελοπόννησος: η τάπα [Κανδήλα, Καρυά, Μελιγού, Σκεπαστό]. || Ρούμελη: η τάπα [Μακρινή, Σιάτιστα] | η όκνα
[Κανάλια] | ι τίλους [Κανάλια].
ταπέτο /
χαλί || υφαντική
|| Πελοπόννησος: το ταπέτο [Κάτω Λουσοί] | το τάπητο [Άγιος Δημήτριος] | τα τάπητα
[Αλποχώρι]. || Ρούμελη: του ταπέτου
[Μεσούντα, Πρέβεζα] | ο σιντζαντές
[Πάργα].
ταραμάς || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: ο ταραμάς [Βαλύρα, Κανδήλα, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι,
Στεμνίτσα]. || Ρούμελη: ο ταραμάς
[Άγιος Λουκάς, Πάργα] | ου ταραμάς [Γουριά, Στροφυλιά, Τιθορέα] |
τα ταραμάδια [Σιάτιστα].
ταράτσα || οικοδομή – σπίτι - αυλή || Πελοπόννησος: η ταράτσα [Αγία Άννα, Αλποχώρι, Δολιανά, Θαλάμες, Καστρί,
Ροεινό, Τσέρια]. || Ρούμελη: η ταράτσα [Άγιος Λουκάς, Μακρινή] | ο λιακός
[Μέγαρα].
ταράτσα /
καλύβα τσοπάνη || κτηνοτροφία
- τυροκομία || Ρούμελη: η ταράτσα [Μακρινή] | η
τσιουπανουτάρατσα [Μακρινή].
ταραχή || αταξινόμητα || Πελοπόννησος: η ταραχή [Αμπελιώνα, Ελάτη, Προάστιο] | α ταραχή [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η ταραχή [Γέρμας, Χουλιαράδες] | ο ταραμός
[Μέγαρα].
ταρκάσα /
χορτόπιτα με χυλό και όχι φύλλο || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: η ταρκάσα [Λαγκάδια]. || Ρούμελη: η χυτόπιτα (με χυλό και τυρί) [Δελβινάκι].
τάσι /
κύπελλο με πλατύ στόμιο || έπιπλα
- αναχρικά || Πελοπόννησος: το τάσι [Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λεβίδι, Ρούτσι,
Στεμνίτσα, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το τάσι [Μέγαρα] | του τας [Γέρμας, Μακρινή].
τάφος (ALE, Buck list)
|| ο θάνατος || Πελοπόννησος: ο τάφος [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος,
Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Θαλάμες, Κανδήλα, Καρυά,
Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα, Μυγδαλιά,
Πάκια, Παραδείσια, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | το μνήμα [Άγιος
Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά,
Δροσοπηγή, Ελληνίτσα, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λεχαινά,
Πάκια, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Φενεός] | το μήμα [Κρέστενα]
| το κιβούρι [Δροσοπηγή, Ελληνίτσα, Καστρί] | το τσιβούρι [Εξωχώρι,
Καστρί, Λαγκάδια, Τσέρια, Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το τσιβούζι [Πέρα
Μέλανα, Τυρός] | η γούβα [Κανδήλα] | το γουβί [Σκεπαστό]. || Ρούμελη: ο τάφος [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα,
Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | ου τάφους [Άγιος, Άγιος Νικόλαος,
Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δαύλεια, Δομνίστα, Δραμεσιοί,
Κιλελέρ, Καρίτσα, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μελισσουργοί,
Σιάτιστα, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα, Τσουκαλάδες, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | ου τράφους [Σιάτιστα]
| ι τάφους [Αγιά, Κανάλια, Μηλίνα, Μικρό Βουνό] | τάφους [Ραψάνη]
| το μνήμα [Άγιος Λουκάς, Άγιος Νικόλαος, Θαρούνια, Λιλαία,
Πηγή, Τσαμαντάς] | του μνήμα [Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Δραμεσιοί,
Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Μηλίνα, Ραψάνη, Τιθορέα,
Τσουκαλάδες, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | του μνημόρ [Έλατος, Σταγιάδες] | του νημόρ
[Αγία Παρασκευή] | το κιβούρι [Πάργα, Τσαμαντάς,
Ωραιόκαστρο] | του κιβούρ [Γέρμας, Μηλίνα, Σιάτιστα] | το τσιβούρι
[Μέγαρα] | η γούρνα [Αγιά, Κανάλια, Μακρολίβαδο, Πηγή, Στροφυλιά] | η γκούβα
[Έλατος, Ωραιόκαστρο] | ο λάκος [Θαρούνια] | ου λάκους
[Βράχα, Γουριά] | του μιζάρ (κυρίως μουσουλμάνου) [Έλατος].
ταφτάς || φορεσιά || Ρούμελη: ο ταφτάς [Δελβινάκι] | ου ταφτάς [Πρέβεζα, Σιάτιστα] | του ταφτάν
[Σιάτιστα].
ταχταρίσματα || κίνηση || Ρούμελη: τα ταχταρίσματα [Σιάτιστα].
ταψί || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: το ταψί [Αρχαία Φενεός, Γυμνό, Κανδήλα, Καρυά, Λυγουριό,
Ροζενά, Τσέρια, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το τεψί [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος,
Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη,
Ελληνίτσα, Καστρί, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Μαγούλα, Μυγδαλιά,
Πάκια, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Στεμνίτσα] | η τέψα [Αμπελιώνα]. || Ρούμελη: το ταψί [Άγιος Λουκάς, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Σιάτιστα,
Τσαμαντάς] | το τεψί [Δελβινάκι, Πηγή, Σταυροδρόμι, Ωραιόκαστρο] | του ταψί
[Αγιά, Αγία Ευθυμία, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γουριά, Γραμματικού,
Δαύλεια, Δομνίστα, Δράκεια, Κανάλια, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή,
Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μεσούντα, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Πλατύστομο, Ραψάνη,
Πρέβεζα, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στυλίδα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χρυσοβίτσα] | του τιψί
[Γουριά, Δραμεσιοί, Έλατος, Πρέβεζα, Χουλιαράδες] | του ντιψί
[Μελισσουργοί].
τέγκι /
μεγάλο καλούπι για να γίνουν δέμα τα φύλλα του καπνού || γεωργία || Ρούμελη: τα τέγκια [Γουριά] | τα ντέγκια [Δελβινάκι, Σιάτιστα].
τεζάχι /
ξύλινο σκεύος - εκεί έκοβαν τα αλατισμένα τυριά πριν τα βαρελιάσουν || κτηνοτροφία - τυροκομία || Πελοπόννησος: το τεζάχι [Άγιος Δημήτριος, Κανδήλα,
Ροεινό] | το τεζάκι [Στεμνίτσα]. || Ρούμελη: το τεζιάχι (πάγκος εμπόρου με συρτάρι) [Πάργα] | του τιζάκ
[Τιθορέα].
τελάρο || σύνεργα-υλικά || Πελοπόννησος: το τελάρο [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά,
Λεβίδι, Λυγουριό, Προάστιο]. || Ρούμελη: το τελάρο [Πηγή] | του τιλάρου [Αγία Ευθυμία, Άγιος,
Γραμματικού, Δραμεσιοί, Λιλαία, Μακρινή, Μηλίνα, Σιάτιστα, Τιθορέα].
τελατίνι /
μοσχαρίσιο δέρμα για παπούτσια || θρησκεία || Ρούμελη: η τιλατίν [Καρίτσα,
Μελισσουργοί].
τελειώματα / το κλείσιμο της συμφωνίας στο προξενιό || ο γάμος || Πελοπόννησος: τα τελειώματα [Βρέσθενα, Ελάτη, Κάτω Λουσοί, Κέρτεζη, Λεβίδι,
Λυγουριό]. || Ρούμελη: τα τελειώματα [Πάργα] | τα τιλειώματα [Γουριά, Δομνίστα, Λιλαία, Πλατύστομο, Πρέβεζα]
| τα σιάσματα [Τιθορέα] | του κλείσιμου [Μασχολούρι].
τέλος (Buck list)
|| χώρος-σχήματα || Πελοπόννησος: το τέλος [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα,
Βαλύρα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Καλούσι, Καρυά, Καστρί, Κρέστενα, Λαγκάδια,
Λεβίδι, Λεχαινά, Μαγούλα, Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Πιάνα, Ροεινό,
Ροζενά, Ρούτσι, Τσέρια]. || Ρούμελη: το τέλος [Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πηγή,
Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | του τέλους [Αγία Παρασκευή, Άγιος,
Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δαύλεια, Δομνίστα, Δράκεια,
Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Καρίτσα, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή,
Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Πρέβεζα, Ραψάνη, Στροφυλιά,
Τιθορέα, Τσουκαλάδες] | του τσέλους [Σιάτιστα] | το έβγα
[Τσαμαντάς] | του έβγα [Γέρμας, Έλατος] | του σων
[Γέρμας, Σιάτιστα] | ο πάτος [Τσαμαντάς].
τεμενάς /
υπόκλιση || κίνηση
|| Ρούμελη: ο τεμενάς [Τσαμαντάς] | ου τιμινάς [Σιάτιστα] | ο ντεμενάς
[Πάργα] | η ριβεράντσα [Πάργα].
τεμπέλης (ALE, Buck list)
|| ιδιότητες || Πελοπόννησος: ο τεμπέλης [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι,
Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Κρέστενα, Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Πάκια,
Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τσέρια] | ο ντεμπέλης [Κανδήλα,
Κρέστενα] | ο τεμπέλη [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | ο εργατά [Πέρα
Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: ο τεμπέλης [Δελβινάκι,
Πάργα] | ου τιμπέλς [Γουριά, Μακρολίβαδο, Μακρινή, Μασχολούρι] | ου τιμπέλτς
[Γέρμας, Έλατος] | ου τσιμπέλς
[Σιάτιστα] | ο ντεμπέλης [Μέγαρα] | ο αδούλευτος
[Μέγαρα] | ο ακαμάτης [Μέγαρα, Πάργα] | ο ασιβίστρης
[Μέγαρα] | ου σαπλαμάς [Χρυσή] | ου σαπλαούρας [Χρυσή]
| ου χαϊμανάς [Σιάτιστα] | ου καλπουζάντς
[Σταγιάδες].
τεμπελιά || αταξινόμητα || Πελοπόννησος: η τεμπελιά [Προάστιο, Σκεπαστό]. || Ρούμελη: η τιμπιλιά [Γέρμας] | η τσιμπιλιά [Σιάτιστα] | το αραλίκι
[Πάργα, Σταγιάδες] | η καλπουζανιά
[Σταγιάδες].
τέμπλα /
ξύλο ραβδίσματος || γεωργία
|| Πελοπόννησος: η τέμπλα [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Καλούσι,
Κανδήλα, Καστρί, Λαγκάδια, Λυγουριό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | η δέμπλα [Μάλη]
| α τέπλα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η τέμπλα [Κανάλια].
τέμπλο || θρησκεία || Πελοπόννησος: το τέμπλο [Αλποχώρι, Γυμνό, Δολιανά, Ελληνίτσα, Κανδήλα,
Σκεπαστό] | το τέμπλι [Γυμνό] | το τέμπλε [Πέρα Μέλανα] | το τέμπο [Πραστός]. || Ρούμελη: του τέμπλου [Αγία Παρασκευή, Βράχα, Σιάτιστα, Χουλιαράδες].
τέντα (Buck list)
|| υφαντική || Πελοπόννησος: η τέντα [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα,
Δολιανά, Σκεπαστό, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] | α τέντα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η τέντα [Τιθορέα].
τεπές /
κεντημένη κορυφή φεσιού || φορεσιά
|| Πελοπόννησος: ο τεπές [Παραδείσια].
τέσα /
μεταλλικό δοχείο για κρασί ίση με 3-4 μπότσες || αμπελουργία || Πελοπόννησος: η τέσα [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Δολιανά,
Κανδήλα, Καρυά, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λυγουριό, Μαγούλα, Μυγδαλιά, Ρούτσι,
Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια] | η ντέσα [Τρόπαια] | α τέστα
[Πέρα Μέλανα, Τυρός].
τεσσεράγκωνο / τετράγωνο || χώρος-σχήματα
|| Πελοπόννησος: το τεσσεράγκωνο [Βρέσθενα]. || Ρούμελη: του τισαράγκουνου [Γουριά] | του τισιράγκουνου
[Μηλίνα].
Τετάρτη (ALE, Buck list)
|| χρόνος || Πελοπόννησος: η Τετράδη [Αλποχώρι, Βεργαδαίικα, Καρυά,
Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Προάστιο, Σκεπαστό, Σπαρτιά] | α Τίτιντα [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η Τετράδη [Δολό, Μέγαρα, Πηγή] | η Τιτάρτ
[Άγιος Νικόλαος, Γουριά, Δραμεσιοί, Καρίτσα, Κιλελέρ, Μακρινή, Μασχολούρι,
Μικρό Βουνό] | η Τιτράδ [Αγιά, Αγία Παρασκευή, Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας,
Γραμματικού, Δαύλεια, Δομνίστα, Δράκεια, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια,
Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρολίβαδο, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Μηλίνα, Πλατύστομο,
Πρέβεζα, Σταγιάδες, Στυλίδα, Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | η Τσιτράδ
[Σιάτιστα].
τετζερέδες || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: οι τετζερέδες [Άγιος
Δημήτριος, Ελληνίτσα, Κανδήλα, Λεβίδι, Λυγουριό, Πηγαδάκια, Στεμνίτσα] | τα τετζέρια [Αγία
Άννα, Βρέσθενα, Ελληνίτσα, Μαγούλα, Μυγδαλιά, Μυγδαλιά, Στεμνίτσα, Τρόπαια] | τα τεντζέρια [Κρέστενα, Λαγκάδια, Μαγούλα, Σκεπαστό] | τα τεντσέρια [Αλποχώρι]
| οι τεντζέρες [Ρούτσι] | τα τετζερέδια [Άγιος
Δημήτριος, Αρχαία Φενεός, Ελληνίτσα, Παραδείσια] | τα τετζιερέδια [Παραδείσια] | οι τεντζερέδες [Σκεπαστό]
| οι τετζιερέδες [Ροεινό] | οι τσεντζερέδες [Αλποχώρι,
Δολιανά]. || Ρούμελη: οι τετζερέδες [Άγιος Λουκάς] | οι τεντζερέδες
[Μέγαρα] | οι τέντζερες [Σταυροδρόμι] | οι τέτζερες [Δελβινάκι]
| οι τέντζιερες [Ωραιόκαστρο] | οι τεντζιερέδες
[Ωραιόκαστρο] | οι τιντζιρέδις
[Γέρμας, Γραμματικού, Έλατος, Στυλίδα, Χουλιαράδες] | οι τιτζιρέδις [Μασχολούρι, Σιάτιστα] | οι τέντζιρις [Δραμεσιοί,
Πρέβεζα] | τα ντιτζιρέδια [Μακρινή] | τα τιντζιρέδια
[Δαύλεια, Δράκεια, Δραμεσιοί, Τιθορέα, Σταγιάδες] | τα τσεντερέδια [Μέγαρα] | τα τσιτσιρέδια [Κιλελέρ] | τα τετζερέδια
[Δελβινάκι] | τα τιτζιρέδια [Δράκεια, Μελισσουργοί, Μηλίνα] | τα τιντζέρια
[Λιλαία].
τέτζερης (Buck list)
|| μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: ο τέτζερης [Άγιος Δημήτριος, Καλούσι,
Κανδήλα, Καστρί, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Μαγούλα, Μελιγού, Μυγδαλιά, Σκεπαστό,
Σπαρτιά, Στεμνίτσα] | ο τέντζερης [Άγιος
Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βεργαδαίικα, Δολιανά, Κρέστενα, Ροζενά, Σκεπαστό,
Στεμνίτσα] | ο τέτζερης [Στεμνίτσα] | ο τετζερές [Στεμνίτσα] | η τεντζέρα [Ρούτσι]
| η τέντζερη [Δολιανά, Ρούτσι] | η τέντζιερη [Κανδήλα,
Ροεινό] | η τέτζερη [Κανδήλα, Λεβίδι, Παραδείσια, Στεμνίτσα] | η τέτζιερη [Παραδείσια]
| ο ντέτζερης [Αλποχώρι] | ο τσέτζερας [Πάκια]
| ο τσέτζερες [Βρέσθενα] | ο τέντερης [Μυγδαλιά] | το τσέντζερο [Τσέρια] | το τέντζερε [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ο τέτζερης [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Θαρούνια] | η τέτζερη
[Τσαμαντάς] | η τέντζερη [Τσαμαντάς] | ου τέντζιρς [Αμφίκλεια, Έλατος, Λιλαία,
Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Πλατύστομο, Σιάτιστα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες]
| ι τέντζιρς [Μηλίνα] | ου τέτζιρς [Αμφίκλεια, Μασχολούρι,
Στυλίδα] | ου ντέτζιρς [Στυλίδα] | ου ντέντζιρς
[Γουριά, Δαύλεια, Έλατος, Λιλαία] | η τέντζιρ [Γουριά, Δραμεσιοί, Μικρό
Βουνό, Χουλιαράδες] | τέτζιρ [Μελισσουργοί] | ου τέντζαρς
[Γέρμας] | ο τέντζερης [Θαρούνια] | ο τεντζερές [Μέγαρα] | ο τσέντερες
[Μέγαρα] | ου τσέντζιρς [Σιάτιστα] | ου τσιντζιρές
[Σιάτιστα] | ου τέντζιρους [Άγιος] | ου τζέτζιρς [Σιάτιστα] | του τέτζιρ
[Φαρκαδόνα].
τετραβάγγελο || θρησκεία || Ρούμελη: το τετραβάγγελο [Πάργα] | του τιτραβάγγιλου [Γουριά,
Καρίτσα, Μικρό Βουνό, Στυλίδα] | του τραβάγγιλου
[Δραμεσιοί].
τεφτέρι || λόγια-γράμματα || Πελοπόννησος: το δεφτέρι [Πιάνα]. || Ρούμελη: το δεφτέρι [Πάργα, Τσαμαντάς] | του διφτέρ
[Δραμεσιοί, Έλατος, Σταγιάδες] | του τιφτέρ [Γέρμας] | του τσιφτσέρ
[Σιάτιστα].
τέχνη (Buck list)
|| αταξινόμητα || Πελοπόννησος: η τέχνη [Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Κανδήλα,
Καρυά, Μαγούλα, Μυγδαλιά, Προάστιο, Ροεινό, Στεμνίτσα, Τσέρια] | η τέγνη [Λαγκάδια]
| α τέχρα [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η τέχνη [Πηγή, Τσαμαντάς] | η τεχν
[Αγία Ευθυμία, Γέρμας, Γραμματικού, Έλατος, Κανάλια, Μασχολούρι, Μηλίνα,
Σιάτιστα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες] | το χουνέρι [Τσαμαντάς].
τεχνίτης (Buck list)
|| επαγγέλματα || Πελοπόννησος: ο τεχνίτης [Άγιος
Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Λαγκάδια, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | ο τεχνίτα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ου τιχνίτς [Αγία Ευθυμία, Άγιος, Γέρμας, Δαύλεια, Σιάτιστα,
Φαρκαδόνα, Χρυσοβίτσα] | ι τιχνίτς [Μηλίνα] | ου ουστάς
[Γέρμας, Έλατος].
τεχνίτρα ||
ιδιότητες || Πελοπόννησος: η τεχνίτρα [Προάστιο].
τζακάδες ||
επαγγέλματα || Πελοπόννησος: οι τζακάδες [Δολιανά].
τζάκι (ALE, Buck list)
|| οικοδομή – σπίτι - αυλή || Πελοπόννησος: το τζάκι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος,
Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Θαλάμες,
Καλούσι, Καρυά, Καστρί, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μάλη, Μελιγού,
Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Πάκια, Παραδείσια, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα,
Τρόπαια, Τσέρια, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | ο τζάκης [Μελιγού] | ο τζιάκης
[Βρέσθενα] | το τζιάκι [Βρέσθενα, Ελάτη, Κανδήλα, Καρυά, Κρέστενα,
Παραδείσια] | το τσιάτσι [Τρόπαια] | το τζάτσι [Τσέρια] | η γωνιά [Αγία
Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Γυμνό, Δολιανά, Κανδήλα,
Καρυά, Κρέστενα, Λεβίδι, Μαγούλα, Μελιγού, Μυγδαλιά, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό,
Σπαρτιά, Τρόπαια] | η φωτογωνιά [Βρέσθενα,
Θαλάμες, Λαγκάδια, Ροεινό, Τσέρια] | το φωτογώνι [Βρέσθενα]
| η αγκωνή [Πάκια, Προάστιο, Τσέρια] | α γωνιά
[Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το τζάκι [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Πηγή,
Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | του τζακ [Αγιά, Αγία Ευθυμία, Άγιος,
Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γουριά, Γραμματικού, Δομνίστα, Δραμεσιοί,
Καρίτσα, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μεσούντα, Στροφυλιά, Στυλίδα,
Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | το τζιάκι [Ωραιόκαστρο] | του τζιακ
[Αγία Παρασκευή, Γέρμας, Δομνίστα, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρ, Μηλίναι,
Πλατύστομο] | του ατζάκ [Γουριά] | του ατζιάκ [Σιάτιστα] | του μπτζιακ
[Ραψάνη] | του ντιζιάκ [Κανάλια] | του ουτζάκ [Δράκεια, Μικρό Βουνό] | του ουτζιάκ
[Μηλίνα] | του τσακ [Κιλελέρ] | ο τζάκης [Θαρούνια] | η γωνιά
[Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | η γουνιά [Άγιος Νικόλαος, Άγιος
Νικόλαος, Βράχα, Γραμματικού, Δομνίστα, Κανάλια, Καρίτσα, Μακρινή,
Μελισσουργοί, Χουλιαράδες] | η γωνίστρα [Πάργα] | η αγκουνή
[Δομνίστα, Δραμεσιοί, Πλατύστομο] | η αγουνίστρα
[Δραμεσιοί] | η παραστιά [Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Αμφίκλεια,
Γέρμας, Δαύλεια, Δράκεια, Έλατος, Θαρούνια, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή,
Μασχολούρι, Μηλίνα, Πλατύστομο, Ραψάνη, Στροφυλιά, Τιθορέα] | η παρστσιά
[Σιάτιστα] | ου πυρουμάχους [Αγία Παρασκευή, Λιλαία, Τιθορέα, Τσουκαλάδες] |
το μπουχάρι [Τσαμαντάς] | ου μπουχαρές [Λιλαία]
| η στια [Τσαμαντάς].
τζάκι /
καλό σόι || αταξινόμητα
|| Πελοπόννησος: το τζάκι [Καρυά, Προάστιο]. || Ρούμελη: το τζάκι [Πηγή].
τζακόπανο || υφαντική || Πελοπόννησος: το τζακόπανο [Δολιανά, Καστρί, Στεμνίτσα] | το τζιακόπανο [Λαγκάδια] | το τζιακοπάνι [Βρέσθενα]
| η τζιακοποδιά [Λαγκάδια] | το τζακόπανε [Πέρα
Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: του τζακόπανου [Αγία Ευθυμία, Αμφίκλεια, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μηλίνα] | του τζιακουπάν [Μασχολούρι] | η τζακουπουδιά
[Αγία Ευθυμία, Γουριά, Γραμματικού, Χρυσοβίτσα] | του μπουχαρουπόδ [Χουλιαράδες] | η μπουχαρουπουδιά [Μελισσουργοί] | η μπχαρουπουδιά
[Χρυσοβίτσα].
τζαμαρία ||
οικοδομή – σπίτι - αυλή || Πελοπόννησος: η τζαμαρία [Τρόπαια] | το τζιαμωτό
[Λαγκάδια].
τζαμί || ο οικισμός || Πελοπόννησος: το τζαμί [Αγρίδι, Βρέσθενα, Δολιανά, Ρούτσι, Σκεπαστό]. || Ρούμελη: του τζαμί [Γέρμας].
τζάμι || οικοδομή – σπίτι - αυλή || Πελοπόννησος: το τζάμι [Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δροσοπηγή, Κανδήλα,
Κανδήλα, Λαγκάδια, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Πέρα Μέλανα, Πραστός] | το τζιάμι [Αγρίδι,
Ελάτη, Λαγκάδια, Τρόπαια]. || Ρούμελη: το τζάμι [Δελβινάκι] | του τζαμ [Άγιος, Αμφίκλεια, Γουριά,
Δράκεια, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μηλίνα, Πρέβεζα, Χρυσή] | του τζιαμ
[Γέρμας, Δραμεσιοί, Μασχολούρι, Ραψάνη, Σιάτιστα, Φαρκαδόνα] | η λάστρα
[Πάργα, Χουλιαράδες].
τζαμιλίκι || οικοδομή – σπίτι - αυλή || Πελοπόννησος: το τζαμιλίκι [Στεμνίτσα] | το τζαμιλίτσι [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: το τζαμιλίκι [Μέγαρα] | του τζαμλίκ [Έλατος] | του τζιαμλίκ
[Γέρμας, Κανάλια, Σιάτιστα].
τζαμόπορτα || οικοδομή – σπίτι - αυλή || Πελοπόννησος: η τζιαμόπορτα [Λαγκάδια]. || Ρούμελη: η τζιαμόπουρτα [Γέρμας] | του τζιαμόθυρου [Σιάτιστα].
τζανφές /
μεταξωτό ύφασμα || φορεσιά
|| Ρούμελη: ου τζανφές [Πρέβεζα].
τζερεμές /
πρόστιμο || πλούτος-χρήματα
|| Ρούμελη: ου τζιριμές [Έλατος, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Χρυσή] | η γλόμπα [Τσαμαντάς]
| ο γκεζάς [Πάργα].
τζίβα /
χορτάρι που γέμιζαν το ματαράτσι || χλωρίδα || Πελοπόννησος: η ντζίβα [Αλποχώρι].
τζινέτια /
σιδερένιοι συνδετήρες για τα ξύλα || σύνεργα-υλικά || Πελοπόννησος: τα τζινέτια [Κανδήλα].
τζίνιες /
λουλούδια || χλωρίδα
|| Πελοπόννησος: οι τζίνιες [Σκεπαστό].
τζιουβέρα / φορείο για μεταφορά λάσπης και χώματος || σύνεργα-υλικά || Πελοπόννησος: η τζιουβέρα [Βρέσθενα, Κανδήλα, Λαγκάδια] | η τζιβιέρα [Άγιος
Δημήτριος] | η τζουβέρα [Δροσοπηγή]. || Ρούμελη: η ντιζγκιριά [Γέρμας] | η ντιζγκιρά [Σιάτιστα] | η καζιάκα
[Κανάλια] | η καζάκα [Χρυσή].
τζιουμάκα / ραβδί με τη μια άκρη πιο χοντρή - με αυτή την άκρη χτυπούσαν τα παιδιά
τις πόρτες των σπιτιών, για να πουν τα κόλιαντα (κάλαντα) των Χριστουγέννων
|| θρησκεία || Ρούμελη: η τζιουμάκα
[Σιάτιστα].
τζιούφα /
η τούφα του καλαμποκιού || φυτολογικά
|| Ρούμελη: η τζιούφα [Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο].
τζιρίλια /
[είδος έμπλαστρου] || αρρώστιες
|| Πελοπόννησος: τζιρίλια [Ελληνίτσα].
τζίτζικας / έντομα της οικογένειας Cicadidae || πανίδα || Πελοπόννησος: ο τζίτζικας [Μυγδαλιά, Σκεπαστό] | το τζιτζίκι [Αγία
Άννα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Λαγκάδια] | α τσιτσιρόνα [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ο τζίτζικας [Μέγαρα, Τσαμαντάς] | ου τζίτζικας
[Γουριά, Γραμματικού] | του τσιντζίκ
[Δομνίστα] | ου τζίτζιρας [Ραψάνη] | ου τζίντζιρας [Σιάτιστα, Χρυσή] | τα τζιτζίρια
[Κουμαρίτσι] | τα τσιντζίρια [Δραμεσιοί] | το τσουτσούρι [Θαρούνια].
τζίτζικας / το πίσω μέρος της αξίνας || σύνεργα-υλικά || Πελοπόννησος: ο τζίτζικας [Μυγδαλιά].
τζιτζιφιά / το δέντρο Ziziphus jujuba || χλωρίδα || Ρούμελη: η τζιτζιφιά [Αγία Παρασκευή] | η τσιντζιφιά
[Έλατος].
τζίτζιφο || καρποί || Ρούμελη: του τσίντσφου [Έλατος].
τζίφα /
καλαμιές καλαμποκιού || γεωργία
|| Πελοπόννησος: η τζίφα [Ρούτσι].
τζόπλινα /
παγίδα για πιάσιμο πουλιών - με πλάκα που στηρίζεται σε δεμένα με σπάγκο
ξυλαράκια || το
κυνήγι || Ρούμελη: η τζόπλινα [Χουλιαράδες].
τζουλμπένι / φυλαχτό που έβαζαν στα μωρά για το μάτιασμα || δοξασίες || Ρούμελη: του τζουλμπέν [Χουλιαράδες].
τζουλούφριγια / από γυναικεία μαλλιά || χτένισμα
- καλλωπισμός || Ρούμελη: τα τζουλούφριγια [Ωραιόκαστρο].
τζουνάρα /
η έξοδος μούστου από το πατητήρι || αμπελουργία || Πελοπόννησος: η τζουνάρα [Καλούσι].
τζούρα /
μικρή ποσότητα σε υγρό || μέτρα-σταθμά
|| Πελοπόννησος: η τζουριά [Λαγκάδια].
τζουρνί /
η κορφή της τσοπάνικης καλύβας, πού είναι από άκρες βριζάχυρων δεμένων με σύρμα
|| κτηνοτροφία - τυροκομία || Ρούμελη: το τζουρνί
[Τσαμαντάς].
τηγανέλος / τηγάνι για τιγανήτες || μαγειρική
- ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: ο τηγανέλος [Λυγουριό].
τηγάνι (Buck list)
|| μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: το τηγάνι [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι,
Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Δολιανά,
Δροσοπηγή, Ελάτη, Ελληνίτσα, Θαλάμες, Κανδήλα, Καστρί, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα,
Λαγκάδια, Λεβίδι, Λυγουριό, Μαγούλα, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Πάκια, Παραδείσια,
Πιάνα, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια] | το τέγανε [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το τηγάνι [Άγιος Λουκάς, Θαρούνια, Μέγαρα, Πάργα,
Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του τγαν [Γουριά, Γραμματικού, Δαύλεια,
Δραμεσιοί, Λιλαία, Μακρινή, Μελισσουργοί, Πλατύστομο, Τιθορέα, Χουλιαράδες] | του τηγάν [Αγία
Παρασκευή, Άγιος, Γέρμας, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μασχολούρι, Μηλίνα, Μικρό Βουνό,
Σιάτιστα, Στυλίδα, Φαρκαδόνα] | του τσηγάν [Σιάτιστα] | το κακαβούλι
[Θαρούνια].
τηγανιά || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Ρούμελη: η τγανιά [Πρέβεζα].
τηγάνισμα || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: το τηγάνισμα
[Καστρί]. || Ρούμελη: το τηγάνισμα [Θαρούνια] | του τηγάνισμα
[Φαρκαδόνα] | του τηγάντζμα [Γέρμας].
τηγανίτες || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: οι τηγανίτες [Άγιος
Δημήτριος, Αρχαία Φενεός, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Κανδήλα, Λεχαινά, Λυγουριό,
Μυγδαλιά, Πιάνα, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Φενεός] | οι τηγανίδες [Λαγκάδια] | οι λαλαγκίδες [Αμπελιώνα,
Κρέστενα, Λαγκάδια, Μυγδαλιά, Παραδείσια] | οι λαλαγκίτες
[Στεμνίτσα] | οι λαντζίτες [Κανδήλα] | οι λαγκίτες [Λεβίδι]
| οι λατζίτες [Λεβίδι] | οι λαγκίδες [Μελιγού]
| οι κουταλίδες [Προάστιο] | οι τηγανίτε [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: οι τηγανίτες [Άγιος Λουκάς, Δολό, Θαρούνια, Πηγή,
Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | οι τηγανίτις [Άγιος,
Βράχα, Δραμεσιοί, Κουμαρίτσι] | οι τγανίτις [Αμφίκλεια,
Γουριά, Δαύλεια, Λιλαία, Μακρινή, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Τιθορέα, Χουλιαράδες,
Χρυσοβίτσα] | οι λαλαγκίτες [Σταυροδρόμι, Ωραιόκαστρο] | οι λαλαγκίτις [Αγιά] | οι λαγκίτις [Αγία Παρασκευή, Γέρμας, Έλατος, Μηλίνα, Ραψάνη,
Σταγιάδες, Φαρκαδόνα, Χρυσή] | οι λαγκίτσις
[Σιάτιστα].
τηγανομουτζούρα || μαγειρική
- ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: η τηγανομουτζούρα [Βρέσθενα].
τηγανόψωμο / ζυμάρι τηγανιτό με μέλι ή ζάχαρη || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: το τηγανόψωμο [Άγιος
Δημήτριος, Γυμνό, Δολιανά, Λυγουριό]. || Ρούμελη: το τηγανόψωμο [Πάργα] | του τγανόψουμου
[Τιθορέα].
τίλιο /
ή φλαμούρι - άνθη του δέντρου Tilia platyphyllos || φυτολογικά || Πελοπόννησος: το τίλιο [Άγιος Δημήτριος, Λυγουριό]. || Ρούμελη: το φλαμούρι [Σταυροδρόμι] | η φιλουριά [Σταγιάδες] | του τίλιου [Δράκεια,
Κουμαρίτσι, Μακρινή, Ραψάνη].
τιμόνι /
αλετριού || γεωργία
|| Πελοπόννησος: το τιμόνι [Άγιος Δημήτριος] | η σταλίδα [Θαλάμες]. || Ρούμελη: το τιμόνι [Μέγαρα].
τίναγμα || κίνηση || Ρούμελη: του τίναμα [Μασχολούρι] | του σίναγμα [Έλατος].
τιράντα ||
φορεσιά || Πελοπόννησος: η ράντα [Αμπελιώνα, Αμπελιώνα].
το ζωνάρι της Παναγιάς / ουράνιο τόξο (ALE) || η φύση || Πελοπόννησος: το ζωνάρι της Παναγιάς [Άγιος Δημήτριος, Λυγουριό] | το ζωνάρι της γριάς [Άγιος Δημήτριος, Λαγκάδια] | το ζωνάρι της καλόγριας
[Αγρίδι] | το ζουνάρι της καλόγριας [Βρέσθενα, Καλούσι, Κρέστενα, Ρούτσι] | το ζουνάρι της καλογριάς [Κανδήλα, Καρυά] | η ζώνη της καλογριάς [Δολιανά] | το ζωνάρι της γριάς
[Λαγκάδια] | το ζωνάρι της γριγιάς [Σκεπαστό] | η σουσουμπάμπα
[Τσέρια] | η καμάρα του Θεού [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η δόξα [Λιλαία, Μασχολούρι, Ραψάνη, Σταγιάδες,
Στροφυλιά] | η καμάρα [Μασχολούρι, Μέγαρα, Τσουκαλάδες] | του δουξάρ
[Άγιος Νικόλαος, Γέρμας, Μακρινή, Σιάτιστα] | του στιφάν [Τσουκαλάδες] | του ζουνάρ τς Παναΐας [Χουλιαράδες] | του σπαθί του Θιού
[Χρυσοβίτσα] | του θιουδόξαρου [Κουμαρίτσι] | το λάδι και το ξίδι
[Τσαμαντάς] | ριχν γιουφύρ ου Θιός [Τσουκαλάδες].
τοίχος (Buck list)
|| οικοδομή – σπίτι - αυλή || Πελοπόννησος: ο τοίχος [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος,
Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα,
Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Εξωχώρι, Θαλάμες, Καλούσι, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί,
Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα, Μελιγού, Μυγδαλιά,
Νεοχώρι, Πάκια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα,
Τσέρια] | το ντουβάρι [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Παραδείσια, Πέρα
Μέλανα] | ο τοίχο [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το ντουβάζι [Πέρα
Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: ο τοίχος
[Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πάργα, Πηγή, Τσαμαντάς,
Ωραιόκαστρο] | ου τοίχους [Αγία Ευθυμία, Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Βράχα,
Γουριά, Γραμματικού, Γέρμας, Δαύλεια, Δραμεσιοί, Έλατος, Καρίτσα, Κουμαρίτσι,
Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Πλατύστομο,
Πρέβεζα, Σιάτιστα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] | τα τοίχια
[Αγία Ευθυμία, Λιλαία, Στυλίδα, Χουλιαράδες] | ι τοίχους
[Δράκεια, Κανάλια, Μηλίνα] | του τχαρ [Δραμεσιοί] | το ντουβάρι
[Μέγαρα, Μηλίνα, Πάργα, Ωραιόκαστρο] | του ντβαρ [Αγιά, Αγία Ευθυμία, Γέρμας,
Δράκεια, Έλατος, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Χρυσή] | του ντουβάρ
[Δράκεια, Κανάλια, Κιλελέρ, Ραψάνη, Σιάτιστα] | το μουργιόνι [Πάργα].
τοκάδα /
κόσμημα στο στήθος || φορεσιά
|| Ρούμελη: η τοκάδα (μεταλλική πόρπη) [Δελβινάκι, Πάργα] | η τόκα
[Σιάτιστα] | ου τουκάς [Σιάτιστα, Αγία Παρασκευή] | ι τουκάς
[Μικρό Βουν.
τόκος (Buck list)
|| πλούτος-χρήματα || Πελοπόννησος: ο τόκος [Αγρίδι, Δολιανά, Δροσοπηγή,
Λυγουριό, Τσέρια] | ο τόκο [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το νοβολέ [Πέρα
Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: ου τόκους
[Γέρμας, Γραμματικού, Λιλαία, Μακρινή] | το διάφορο
[Μέγαρα].
τομαράκια / η πέτσα του γουρουνιού βρασμένη με παραπούλες || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: τα τομαράκια
[Δροσοπηγή].
τομαράς /
βυρσοδέψης || επαγγέλματα
|| Πελοπόννησος: ο τομαράς [Άγιος Δημήτριος, Κανδήλα].
τομάρι (Buck list)
|| κτηνοτροφία - τυροκομία || Πελοπόννησος: το τομάρι [Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα,
Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελληνίτσα, Θαλάμες, Κανδήλα, Καρυά, Κρέστενα,
Λεβίδι, Λυγουριό, Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό,
Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] | το πετσί [Αγρίδι,
Παραδείσια, Προάστιο] | η πέτσα [Γυμνό] | η γδουρά [Μυγδαλιά]
| το τομάζι [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: το τομάρι [Θαρούνια, Ωραιόκαστρο] | το τουμάρι
[Τσαμαντάς] | του τουμάρ [Αγία Ευθυμία, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα,
Γέρμας, Γουριά, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Καρίτσα, Κουμαρίτσι, Λιλαία,
Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μεσούντα, Μηλίνα, Πλατύστομο, Σιάτιστα,
Σταγιάδες, Στυλίδα, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] | του κουζίν [Σιάτιστα].
τονάκι /
το ψάρι Thunnus alalunga || πανίδα
|| Ρούμελη: του τουνάκ [Στυλίδα] | το τονέλι [Πάργα].
τόνος /
το ψάρι Thunnus thynnus || πανίδα
|| Ρούμελη: ι τόνους [Μηλίνα] | του τουνόπλου
[Πρέβεζα].
τόπι /
παλιά ήταν από κουρέλια (ALE) || το παιχνίδι || Πελοπόννησος: το τόπι [Αγρίδι, Αμπελιώνα, Δολιανά, Λαγκάδια, Μυγδαλιά,
Ρούτσι, Σκεπαστό, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το τόπι [Δελβινάκι, Μέγαρα] | του τοπ [Λιλαία,
Μακρινή, Σιάτιστα, Χουλιαράδες | η τόπα [Έλατος, Κανάλια, Μακρολίβαδο,
Σταγιάδες, Τιθορέα] | η τόπκα [Σιάτιστα, Χρυσή] | η σιούμκα
[Σιάτιστα].
τόπι /
υφάσματος || υφαντική
|| Πελοπόννησος: το τόπι [Αμπελιώνα, Παραδείσια, Στεμνίτσα]. || Ρούμελη: το τόπι [Άγιος Λουκάς] | του τόπ [Άγιος Νικόλαος, Γουριά,
Μεσούντα] | η τρούμπα [Χρυσή].
τόπος (Buck list)
|| χώρος-σχήματα || Πελοπόννησος: ο τόπος [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός,
Βαλύρα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Θαλάμες, Κανδήλα, Κέρτεζη,
Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα, Μάλη, Μελιγού,
Μυγδαλιά, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό,
Στεμνίτσα, Τσέρια, Φενεός] | ο τόπο [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ο τόπος [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα,
Πάργα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | ου τόπους [Αγία
Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Έλατος,
Κανάλια, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μεσούντα, Πλατύστομο,
Πρέβεζα, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα, Τσουκαλάδες,
Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] | ι τόπους
[Αγιά, Δράκεια, Κανάλια, Μηλίνα] | τα τόπια [Μικρό Βουνό, Σταγιάδες,
Τσουκαλάδες].
τόρνος ||
σύνεργα-υλικά || Πελοπόννησος: ο τόρνος [Προάστιο, Στεμνίτσα].
τούβλο (Buck list)
|| οικοδομή – σπίτι - αυλή || Πελοπόννησος: το τούβλο [Δολιανά, Λυγουριό, Ρούτσι,
Στεμνίτσα] | το τούβουλο [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Βρέσθενα, Καλούσι,
Λαγκάδια, Μελιγού, Παραδείσια, Σκεπαστό] | το τούβουλε [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το τούβλο [Θαρούνια, Τσαμαντάς] | του τούβουλου [Άγιος Νικόλαος] | του τούβλου [Αγιά, Γουριά, Δράκεια,
Σιάτιστα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χρυσοβίτσα] | του μανταλίδ
[Αμφίκλεια, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Λιλαία].
τούλι || ο γάμος || Πελοπόννησος: το τούλι [Αλποχώρι, Λεβίδι, Λυγουριό, Λυγουριό, Σκεπαστό,
Φενεός]. || Ρούμελη: το τούλι [Μέγαρα]
| η τσίπα [Αγία Παρασκευή].
τουλούμι /
ασκί για να διατηρούν το τυρί || κτηνοτροφία - τυροκομία || Πελοπόννησος: το τουλούμι [Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Κανδήλα, Καστρί, Λεβίδι,
Λυγουριό, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Τσέρια]. || Ρούμελη: το τουλούμι [Μέγαρα, Πάργα] | του τουλούμ [Άγιος, Κιλελέρ, Μακρολίβαδο,
Μασχολούρι, Σιάτιστα, Στροφυλιά] | του τλουμ [Αμφίκλεια, Κουμαρίτσι,
Λιλαία, Μηλίνα, Πρέβεζα, Τιθορέα, Τσουκαλάδες] | του διρμάτ [Αγία Παρασκευή, Άγιος,
Έλατος, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Πλατύστομο, Ραψάνη, Σταγιάδες] | του διρμάτς [Σιάτιστα].
τουλουμοτύρι || κτηνοτροφία - τυροκομία || Πελοπόννησος: το τουλουμοτύρι
[Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Μυγδαλιά, Προάστιο, Ροεινό,
Σκεπαστό, Τσέρια, Φενεός] | το τυροτούλουμο
[Βρέσθενα]. || Ρούμελη: το τουλουμοτύρι [Πάργα, Τσαμαντάς] | του τουλουμουτύρ [Κανάλια,
Πρέβεζα, Ραψάνη] | του τλουμουτύρ
[Λιλαία].
τουλούπα || υφαντική || Πελοπόννησος: η τουλούπα [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βαλύρα,
Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Καλούσι, Κανδήλα, Κρέστενα, Λεχαινά, Λυγουριό,
Μαγούλα, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια,
Τσέρια]. || Ρούμελη: η τουλούπα
[Αγία Παρασκευή, Άγιος Λουκάς, Γέρμας, Δελβινάκι, Θαρούνια, Πάργα, Πηγή,
Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | η τλούπα [Άγιος, Αμφίκλεια, Γουριά,
Δομνίστα, Δραμεσιοί, Έλατος, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο,
Πρέβεζα, Σταγιάδες, Τιθορέα, Τσουκαλάδες, Χρυσοβίτσα] | η τλίπα
[Πρέβεζα] | η τούφα [Γραμματικού] | του νιβατό [Αγία Παρασκευή] | η σκαμάνγκ (μικρή)
[Χρυσή].
τουλπάνι || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: το τουλπάνι [Στεμνίτσα] | το τουλουπάνι [Αλποχώρι,
Δολιανά, Κανδήλα, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Ροζενά] | το τουλοπάνι [Δροσοπηγή]. || Ρούμελη: του τουλουπάν [Σιάτιστα] | του τουλπάν [Μηλίνα] | του τλουπάν
[Μακρολίβαδο].
τουμάνι /
γυναικείο εσώρουχο - βρακί με δαντέλα || φορεσιά || Πελοπόννησος: το τουμάνι [Αμπελιώνα].
τούμπα /
κωλοτούμπα || κίνηση
|| Πελοπόννησος: η τούμπλα [Αμπελιώνα, Δολιανά, Κανδήλα, Σαρακίνι] | α αμπαρία [Πέρα
Μέλανα] | α τούμπα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η κωλοτούμπα [Πάργα, Ωραιόκαστρο] | η κουλουτούμπα [Γουριά, Σιάτιστα, Χουλιαράδες, Χρυσή] | η κουλτούμπα
[Βράχα, Κανάλια] | η κυλντάρα [Χουλιαράδες].
τουμπέκι /
πέτρινο ή ξύλινο γουδί || μαγειρική
- ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: το τουμπέκι [Σκεπαστό]. || Ρούμελη: του ντουμπέκ [Αγιά, Σιάτιστα] | του τμπεκ [Μασχολούρι]
| του στμπεκ [Γουριά] | η τζούμα [Χρυσή].
τουράκι /
ο μικρός τοίχος του ληνού, σαν πεζούλι || αμπελουργία || Πελοπόννησος: το τουράκι [Βρέσθενα, Λαγκάδια] | το τουράτσι [Στεμνίτσα].
τουρέκι /
ψωμί κεντημένο || μαγειρική
- ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: το τουρέκι [Αγρίδι].
Τουρκάλα /
μουσουλμάνα || θρησκεία
|| Ρούμελη: η Τουρκάλα [Πρέβεζα, Σιάτιστα].
Τουρκιά || θρησκεία || Ρούμελη: η Τουρκιά [Ωραιόκαστρο].
Τουρκόγυφτοi / μουσουλμάνοι Γύφτοι || θρησκεία
|| Ρούμελη: οι Τουρκόυφτοι [Δελβινάκι].
Τούρκοι /
οι μουσουλμάνοι || θρησκεία
|| Ρούμελη: οι Τούρκοι [Δελβινάκι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | οι Τουρκ
[Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Σιάτιστα].
τουρκολάναρο / για λανάρισμα στημονιού || υφαντική || Ρούμελη: του τουρκουλάναρου [Κουμαρίτσι].
τουρκοπούλα / πουλί || πανίδα
|| Πελοπόννησος: η τουρκοπούλα [Βρέσθενα].
τουρλού /
με πατάτες, κολοκύθια και μελιτζάνες || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Ρούμελη: το τουρλού
[Τσαμαντάς] | του τουρλιού [Σιάτιστα].
τούρνα /
το ψάρι του γλυκού νερού Esox lucius || πανίδα || Ρούμελη: η τούρνα [Φαρκαδόνα].
τουρσί || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: το τουρσί [Βρέσθενα, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι]. || Ρούμελη: το τουρσί [Πηγή] | το τρουσί [Δελβινάκι] | του τουρσί
[Αγιά, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι] | τα πιπέρια [Μηλίνα]Μικρό Βουνό,
Σιάτιστα, Τιθορέα] | η αρμιά
[Γέρμας] | η αρμνιά [Έλατος] | τα ξινάδια [Πηγή].
τουτουμάκια / μικρές χυλοπίτες || μαγειρική
- ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: τα τουτουμάκια [Δροσοπηγή, Σκεπαστό].
τούφα || χώρος-σχήματα || Πελοπόννησος: η τούφα [Άγιος Δημήτριος, Βρέσθενα] | η λοΐδα [Κανδήλα]. || Ρούμελη: η τούφα [Άγιος, Γέρμας, Γραμματικού, Δολό, Δραμεσιοί,
Μακρινή, Τσαμαντάς] | η τζούφα [Δελβινάκι, Σταυροδρόμι,
Χρυσή].
τουφέκι (Buck list)
|| το κυνήγι || Πελοπόννησος: το τουφέκι [Νεοχώρι, Πηγαδάκια, Σκεπαστό]
| το ντουφέκι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Αρχαία
Φενεός, Γυμνό, Δολιανά, Καρυά, Κέρτεζη, Κρέστενα, Λυγουριό, Μελιγού, Μυγδαλιά,
Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Φενεός] | το ντουφέτσι [Εξωχώρι,
Κανδήλα, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το ντουφέκι [Πάργα, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | το τουφέτσι
[Θαρούνια] | του ντουφέκ [Μακρινή] | του τφεκ [Αγία Ευθυμία, Άγιος Νικόλαος,
Αμφίκλεια, Βράχα, Γουριά, Γραμματικού, Έλατος, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Λιλαία,
Μηλίνα, Πλατύστομο, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Τιθορέα, Χρυσή, Χρυσοβίτσα]
| του ντφεκ [Μηλίνα].
τουφεκιά || το κυνήγι || Πελοπόννησος: η τουφεκιά [Νεοχώρι, Σκεπαστό] | η ντουφεκιά [Άγιος
Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή,
Ελληνίτσα, Καρυά, Καστρί, Κέρτεζη, Λυγουριό, Μελιγού, Πάκια, Προάστιο, Ροεινό,
Ρούτσι] | το ντουφέκι [Αγία Άννα, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βρέσθενα,
Γυμνό, Ελάτη, Κάτω Λουσοί, Κέρτεζη, Λυγουριό, Ροεινό, Ρούτσι, Σαρακίνι] | το ντουφέτσι [Εξωχώρι, Κανδήλα] | η ντουφετσιά [Τρόπαια,
Τσέρια] | το ντουφεκόριμα [Βρέσθενα] | α ντουφετσία [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η τουφεκιά [Πηγή] | η τουφικιά [Δαύλεια] | η ντουφεκιά
[Άγιος, Δολό, Πάργα] | η ντουφικιά [Αγιά] | η τουφετσέα
[Μέγαρα] | η τουφετσά [Άγιος Λουκάς] | η τφικιά [Αγία Ευθυμία, Βράχα, Γουριά,
Δαύλεια, Δομνίστα, Δράκεια, Λιλαία, Μακρινή, Πλατύστομο] | του τφεκ
[Άγιος Νικόλαος, Καρίτσα, Μακρολίβαδο, Στροφυλιά, Τιθορέα, Χουλιαράδες] | το ντουφέκι
[Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | το ντουφέτσι [Άγιος
Λουκάς] | του ντφεκ [Μελισσουργοί, Χουλιαράδες] | η ντουφικιά
[Γέρμας, Δραμεσιοί, Πρέβεζα] | η ντφικιά [Δαύλεια].
τουφεκίδι || το κυνήγι || Πελοπόννησος: το ντουφεκίδι [Ελληνίτσα,
Κρέστενα] | το ντουφέτσι [Κανδήλα]. || Ρούμελη: το ντουφεκίδι [Πάργα, Τσαμαντάς] | του τφικίδ [Αμφίκλεια].
τουφεκόβεργα || το
κυνήγι || Πελοπόννησος: η ντουφεκόβεργα [Αμπελιώνα, Τρόπαια].
τράβηγμα /
του μωρού από τη μαμή || η
γέννα - το μωρό || Ρούμελη: το τράβηγμα [Δολό].
τραβηχτά /
εξαρτήματα του αλετριού || γεωργία
|| Πελοπόννησος: τα τραβηχτά [Κανδήλα, Πιάνα, Ροεινό]. || Ρούμελη: τα τραβηχτά [Θαρούνια].
τραγάνα /
χωράφι με πέτρες || γεωργία
|| Πελοπόννησος: η τραγάνα [Κανδήλα, Παραδείσια, Πιάνα] | α τραγάνα [Πέρα
Μέλανα]. || Ρούμελη: η τραγάνα
[Αγία Παρασκευή, Σταγιάδες] | η καψούρα [Σταγιάδες] | τα τσιακονόια [Αγία Παρασκευή].
τραγάρης /
ο βοσκός που φυλάει στέρφα και τραγιά || κτηνοτροφία - τυροκομία || Ρούμελη: ου τραγάρς
[Κουμαρίτσι].
τράγια /
κοντομάνικη κάπα με κατσούλα από μαλλί τράγου || φορεσιά || Πελοπόννησος: η τράγια [Δολιανά, Κανδήλα, Λεβίδι, Πιάνα, Ροεινό,
Στεμνίτσα] | η τραγόκαπα [Στεμνίτσα] | η τραγοκαπότα [Στεμνίτσα]. || Ρούμελη: η τράγια [Δομνίστα,
Στυλίδα].
τραγιάσκα || φορεσιά || Πελοπόννησος: η τραγιάσκα [Βρέσθενα, Κανδήλα, Λαγκάδια, Λυγουριό, Ρούτσι,
Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | η ντραγιάσκα [Αλποχώρι].
|| Ρούμελη: η τραγιάσκα [Δολό, Κανάλια, Σταγιάδες, Τσαμαντάς, Χρυσοβίτσα].
τραγόμαλλο || κτηνοτροφία - τυροκομία || Πελοπόννησος: το τραγόμαλλο [Αρχαία
Φενεός, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Κανδήλα, Μελιγού, Πιάνα, Ροεινό]. || Ρούμελη: του τραγόμαλου [Αγία Ευθυμία, Βράχα, Γουριά, Δομνίστα, Κανάλια,
Μασχολούρι, Μεσούντα, Μηλίνα, Πλατύστομο, Χουλιαράδες] | του τραόμαλου [Χρυσοβίτσα] | του τραγουμαλίσιου [Μελισσουργοί].
τραγόξιγκο || αταξινόμητα
|| Πελοπόννησος: το τραγόξιγκο [Σκεπαστό].
τράγος /
λέγεται έτσι το αρσενικό γίδι πάνω από 18 μηνών (ALE, Buck list)
|| κτηνοτροφία - τυροκομία || Πελοπόννησος: ο τράγος [Αλποχώρι, Αρχαία Φενεός,
Βεργαδαίικα, Εξωχώρι, Κανδήλα, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Φενεός] | το τραγί [Αγία
Άννα, Αγρίδι, Αλποχώρι, Δολιανά, Εξωχώρι, Θαλάμες, Κανδήλα, Καστρί, Κρέστενα,
Λυγουριό, Προάστιο, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] | το τραΐ [Άγιος
Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελληνίτσα, Καστρί, Κάτω
Λουσοί, Κέρτεζη, Λεβίδι, Μάλη, Πιάνα, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό] | ο τσάο [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ο τράγος [Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | το τραΐ
[Πάργα, Ωραιόκαστρο] | του τραΐ [Αγία Ευθυμία, Άγιος, Άγιος
Νικόλαος, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δράκεια, Δραμεσιοί, Έλατος,
Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μηλίνα, Πηγή, Πλατύστομο, Πρέβεζα,
Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Σταυροδρόμι, Στυλίδα, Τιθορέα, Τσαμαντάς,
Χουλιαράδες, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] | το τραγί [Άγιος Λουκάς, Θαρούνια,
Τσαμαντάς] | του τραγί [Δαύλεια, Τιθορέα, Χουλιαράδες] | ου τράγους
[Γέρμας, Τιθορέα] | ο τσάπος [Σταυροδρόμι] | ου τσάπους
[Σταγιάδες, Χρυσή] | ου πούρτσιους
[Σιάτιστα] | του πουρτσιάδ [Αγία Παρασκευή, Σιάτιστα] | του προυτσάλ
[Σταγιάδες].
τραγόσακο || υφαντική
|| Πελοπόννησος: το τραόσακο [Βρέσθενα].
τραγούδι || μουσική || Πελοπόννησος: το τραγούδι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι,
Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά,
Δροσοπηγή, Ελάτη, Ελληνίτσα, Εξωχώρι, Θαλάμες, Καλούσι, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί,
Κάτω Λουσοί, Κέρτεζη, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα,
Μάλη, Μελιγού, Νεοχώρι, Πάκια, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό,
Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός, Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το τραγούιδι [Πέρα
Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: το τραγούδι
[Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Μέγαρα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς,
Ωραιόκαστρο] | του τραγούδ [Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Αμφίκλεια, Βράχα,
Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δαύλεια, Δομνίστα, Δράκεια, Δραμεσιοί, Έλατος,
Κανάλια, Καρίτσα, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο,
Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Μικρό Βουνό, Πλατύστομο, Πρέβεζα, Ραψάνη,
Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα, Τσουκαλάδες, Φαρκαδόνα,
Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα].
τραγουδιστής || επαγγέλματα
|| Πελοπόννησος: ο τραγουδιστής [Σκεπαστό].
τραγοψάλιδο || κτηνοτροφία
- τυροκομία || Πελοπόννησος: το τραγοψάλιδο [Προάστιο].
τράμπα /
ανταλλαγή προϊόντων || αταξινόμητα
|| Πελοπόννησος: η τράμπα [Άγιος Δημήτριος, Καστρί, Σκεπαστό]. || Ρούμελη: η τράμπα [Κανάλια, Κουμαρίτσι].
τραμπάλα || το παιχνίδι || Πελοπόννησος: η τραμπάλα [Βρέσθενα, Λυγουριό, Πιάνα] | η ντραμπάλα [Αλποχώρι]
| η θραμπάλα [Λυγουριό]. || Ρούμελη: ο σαλταντρούτσος [Πάργα] | το σαλταντρούτσο
[Πάργα].
τραούσες /
σκεπάσματα από τραγίσιο μαλλί || υφαντική || Πελοπόννησος: οι τραούσες [Ρούτσι].
τραπεζαρία || έπιπλα - αναχρικά || Πελοπόννησος: η τραπεζαρία [Αλποχώρι,
Αμπελιώνα, Δολιανά, Λυγουριό, Σπαρτιά]. || Ρούμελη: η τραπιζαρία [Μεσούντα] | το αχντιβάνι
[Πάργα] | η σούστα [Κιλελέρ].
τραπέζι (ALE, Buck list)
|| έπιπλα - αναχρικά || Πελοπόννησος: το τραπέζι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος,
Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα,
Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Θαλάμες, Καλούσι, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί,
Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα, Μάλη,
Μελιγού, Μυγδαλιά, Πάκια, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό,
Ροζενά, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το ταβλί [Κρέστενα, Μαγούλα]. || Ρούμελη: το τραπέζι [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια,
Μέγαρα, Πάργα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του τραπέζ
[Αγιά, Αγία Ευθυμία, Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γουριά,
Γραμματικού, Δαύλεια, Δομνίστα, Δραμεσιοί, Κανάλια, Καρίτσα, Κιλελέρ,
Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μεσούντα,
Μηλίνα, Πλατύστομο, Πρέβεζα, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα,
Τσουκαλάδες, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσή, Χρυσοβίτσα, Χρυσοβίτσα] | η τάβλα
[Άγιος, Δραμεσιοί, Έλατος, Πάργα] | η μάσα [Σιάτιστα].
τραπέζι /
επίσημο γεύμα ή δείπνο || διασκέδαση
|| Πελοπόννησος: το τραπέζι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι,
Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελληνίτσα,
Εξωχώρι, Καλούσι, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λαγκάδια,
Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα, Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Πάκια,
Παραδείσια, Προάστιο, Ροεινό, Ροζενά, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια,
Τσέρια, Φενεός, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το τραπέζι [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα,
Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του τραπέζ [Αγιά, Αγία Ευθυμία, Αγία
Παρασκευή, Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γουριά, Γραμματικού,
Δαύλεια, Δομνίστα, Δράκεια, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Καρίτσα, Κιλελέρ,
Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μεσούντα,
Μηλίνα, Πλατύστομο, Πρέβεζα, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στυλίδα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα,
Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα].
τραπεζομάντιλο || υφαντική || Πελοπόννησος: το τραπεζομάντιλο [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αμπελιώνα,
Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Ελληνίτσα, Κανδήλα, Κάτω Λουσοί, Κέρτεζη,
Κρέστενα, Λαγκάδια, Λυγουριό, Μαγούλα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό,
Στεμνίτσα, Τρόπαια] | η τραπεζομαντίλα
[Βαλύρα, Λεβίδι, Μυγδαλιά, Ρούτσι] | το τραπεζόπανο
[Βρέσθενα] | το τραπεζομάντελο [Στεμνίτσα] | η μεσάλα [Αλποχώρι, Κάτω Λουσοί,
Κρέστενα, Λαγκάδια, Μαγούλα, Μάλη, Σκεπαστό] | το μεσάλι [Βρέσθενα, Κέρτεζη, Κρέστενα,
Πάκια, Πέρα Μέλανα] | το τραπεζομάγκιλε
[Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το μισάλι [Πέρα Μέλανα] | α μισά
[Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: το τραπεζομάντιλο [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς]
| του τραπιζουμάντλου [Αγιά, Γραμματικού, Γουριά, Δαύλεια, Κουμαρίτσι,
Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μηλίνα, Πρέβεζα, Στυλίδα, Τιθορέα] | του τραπιζουμάντιλου [Δράκεια, Δραμεσιοί, Μελισσουργοί, Φαρκαδόνα] | του τραπιζμάντλου [Άγιος, Αμφίκλεια] | ου τράπιζους
[Σιάτιστα] | το μεσάλι [Πάργα] | του μισάλ [Αμφίκλεια, Γουριά,
Γραμματικού, Έλατος, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Μηλίνα, Μικρό
Βουνό, Ραψάνη, Τιθορέα, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] | του μσαλ [Πρέβεζα].
τραπέζωμα || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: το τραπέζωμα
[Κανδήλα]. || Ρούμελη: του τραπέζουμα [Μακρινή, Μασχολούρι].
τράπουλα || το παιχνίδι || Πελοπόννησος: η τράπουλα [Καλούσι]. || Ρούμελη: η τράπλα [Χρυσοβίτσα].
τρασιτερό / με πολλά χωρίσματα για τη μεταφορά φαγητού στο χωράφι || έπιπλα - αναχρικά || Πελοπόννησος: το τρασιτερό
[Στεμνίτσα].
τράτα /
το κωνικό δίχτυ και το καΐκι που το χρησιμοποιεί || ψάρεμα || Ρούμελη: η τράτα [Πρέβεζα, Στυλίδα].
τραχανάς || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: ο τραχανάς [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αμπελιώνα, Βαλύρα,
Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Ελληνίτσα, Θαλάμες, Κανδήλα,
Καρυά, Καστρί, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λυγουριό, Μαγούλα,
Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι,
Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια] | ο ντραχανάς [Αλποχώρι]
| ο τραχανούτσος [Προάστιο] | ο τραχανά [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ο τραχανάς [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Θαρούνια, Μέγαρα,
Πάργα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Ωραιόκαστρο] | ου τραχανάς [Αγία Παρασκευή, Άγιος,
Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δραμεσιοί, Έλατος, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι,
Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Πλατύστομο, Πρέβεζα,
Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Τιθορέα, Τσαμαντάς, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | ι τραχανάς
[Αγιά, Δράκεια, Κανάλια, Μηλίνα, Μικρό Βουνό].
τραχανόγαλο / τραχανάς βρασμένος με γάλα || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Ρούμελη: του τραχανόγαλου [Δραμεσιοί].
τραχανοζούμι || μαγειρική
- ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: το τραχανοζούμι [Βρέσθενα].
τραχανόπιτα || μαγειρική - ζαχαροπλαστική || Πελοπόννησος: η τραχανόπιτα [Καρυά,
Λυγουριό, Ροεινό] | η ντραχανόπιτα [Αλποχώρι]. || Ρούμελη: η τραχανόπτα [Αγία Παρασκευή, Γέρμας, Μακρινή, Μεσούντα,
Σιάτιστα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | η τραχανόπιτα [Μασχολούρι] | του τραχανόψουμου
[Κανάλια] | του τραχανουψώμ [Κανάλια] | η μπρικόπτα [Γουριά].
τραχηλιά /
σε φορεσιά || φορεσιά
|| Πελοπόννησος: η τραχηλιά [Αλποχώρι, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Κρέστενα,
Λαγκάδια, Λυγουριό, Μαγούλα, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Φενεός]
| η σαλιέρα [Προάστιο] | α τραχηλιά [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η τραχηλιά [Δολό, Τσαμαντάς] | η τραχηλέα [Μέγαρα]
| η τραχλιά [Δομνίστα, Κανάλια, Καρίτσα, Κιλελέρ, Μακρινή,
Μασχολούρι, Μηλίνα, Πλατύστομο, Πρέβεζα, Σιάτιστα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες] | η τραχουλιά
[Ωραιόκαστρο].
τρέλα || αρρώστιες || Πελοπόννησος: η τρέλα [Άγιος Δημήτριος, Κανδήλα, Τρόπαια] | η ζούρλια [Αμπελιώνα,
Βρέσθενα, Μελιγού] | η ζουρλαμάρα [Λαγκάδια]
| η μουρλαμάρα [Λαγκάδια] | α ζούρλια [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] |
το βουρλικό [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | ο βουρλισμό
[Πέρα Μέλανα, Τυρός] | α παλαβουμάρα [Πέρα
Μέλανα, Τυρός] | α παλαβουμάγρα [Πέρα
Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η τρέλα
[Γραμματικού, Πηγή] | η τριλαμάρα [Γέρμας] | η ζουρλαμάρα
[Γέρμας] | η ζούρλια [Πάργα] | η παλαβουμάρα [Γέρμας,
Κανάλια] | η μουρλαμάρα [Κανάλια] | η μουρλαμάδα
[Στροφυλιά] | η λωλαμάρα [Πάργα] | του σάλιμα [Χρυσή] | η σαλαμάρα
[Έλατος].
τρεμούλα || κίνηση || Πελοπόννησος: η τρεμούλα [Παραδείσια]. || Ρούμελη: η τριμούρα [Γέρμας, Έλατος] | το αραρικό [αραρικό].
τρεντές /
πλατιά δαντέλα || φορεσιά
|| Πελοπόννησος: ο τρεντές [Αρχαία Φενεός, Λαγκάδια] | ο ατρεντές [Αλποχώρι]. || Ρούμελη: ου ατραντές [Άγιος, Γουριά, Πρέβεζα] | ου τραντές
[Μακρολίβαδο].
τρέσα || φορεσιά || Ρούμελη: η τρέσα [Μικρό Βουνό].
τρεχάλα /
τρέξιμο || κίνηση
|| Πελοπόννησος: η τρεχάλα [Λυγουριό, Μυγδαλιά, Προάστιο] | το τρέξιμο [Αγρίδι,
Βρέσθενα, Ελάτη, Νεοχώρι, Προάστιο] | η πηλάλα [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι,
Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Ελληνίτσα, Εξωχώρι, Κρέστενα, Μυγδαλιά,
Παραδείσια, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό] | το πηλάλημα [Βρέσθενα]
| η πουλάλα [Κανδήλα] | το πηλαλητό [Κρέστενα]
| το δράνημα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | ο τσαχιμό [Πέρα
Μέλανα, Τυρός] | το τσάχιμο [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] |
α τσάχιμα [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: η τριχάλα [Σιάτιστα] | του τρέξιμου [Κανάλια]
| του τρέξμου [Γέρμας, Πρέβεζα] | το τρεχούσι
[Μέγαρα] | το πηλάλημα [Πάργα] | η πηλάλα [Πάργα] | του πχιάλμα
[Γέρμας] | του κουσί [Γουριά] | του κουσό [Σταγιάδες] | του κόσιαμα
[Κανάλια] | ου κουσός [Έλατος, Σταγιάδες] | ου κουσιός
[Σιάτιστα] | η βάβουλα [Μέγαρα] | το μουστρισίδι
[Μέγαρα] | το παραπολυτό [Μέγαρα] | το παραπολυσίδι
[Μέγαρα] | ου πιαλτός [Σιάτιστα] | η κουσή [Χρυσή].
τριανταριά || αταξινόμητα || Ρούμελη: η τριανταριά
[Κουμαρίτσι].
τριανταφυλλιά / φυτά του γένους Rosa || χλωρίδα
|| Πελοπόννησος: η τριανταφυλλιά [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Βεργαδαίικα,
Δολιανά, Δροσοπηγή, Κρέστενα, Στεμνίτσα] | α τζανταφυλία [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η τριανταφλιά [Δομνίστα, Μακρινή] | η τρανταφλιά
[Αγιά, Γέρμας, Δαύλεια, Δράκεια, Μηλίνα].
τριαντάφυλλο / λουλούδι (Buck list) || φυτολογικά || Πελοπόννησος: το τριαντάφυλλο [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός,
Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Κανδήλα, Λεχαινά, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα,
Τσέρια] | το τζαντάφυλε [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το τριαντάφυλλο [Άγιος Λουκάς, Πηγή] | το τραντάφυλο [Άγιος Λουκάς, Θαρούνια] | του τραντάφλου [Άγιος,
Γέρμας, Κανάλια, Σιάτιστα, Τιθορέα] | του τραντάφυλου
[Αγία Παρασκευή, Άγιος] | του τριαντάφλου
[Αμφίκλεια, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Πρέβεζα, Στυλίδα, Χρυσοβίτσα] | του τριαντάφυλου [Πρέβεζα] | του τριαντόφλου
[Χουλιαράδες].
τριανταφυλλόξιδο || αταξινόμητα || Πελοπόννησος: το τριανταφυλλόξιδο [Βρέσθενα].
τριβιά /
για το τρίψιμο του σταριού || γεωργία
|| Πελοπόννησος: η τριβιά [Άγιος Δημήτριος].
τριβόλια /
αγκαθωτά ζιζάνια || φυτολογικά
|| Ρούμελη: τα τριβόλια [Άγιος Λουκάς, Θαρούνια, Λιλαία].
τριγυρίστρα / φλεγμονή στο νύχι || αρρώστιες
|| Πελοπόννησος: η τρογυρίστρα [Σκεπαστό] | η μεθύστρα [Σκεπαστό].
τριγωνάκι / για κάλαντα || σύνεργα-υλικά
|| Πελοπόννησος: το τριγωνάκι [Ρούτσι].
τριζόνι /
ή γρύλος, το έντομο Acheta domesticus || πανίδα || Πελοπόννησος: το τριζόνι [Δολιανά, Δροσοπηγή]. || Ρούμελη: του τριζόν [Γραμματικού] | του τριτσόν [Κουμαρίτσι] | του τσιρουπούλ [Σιάτιστα] | του κιρκίρ [Δραμεσιοί] | ου θιρστής
[Έλατος].
τρικέρι /
λαμπάδα στο μπόι του νεκρού, κομμένη στα τρία, που καίγεται στην εκκλησία την
ώρα που ψέλνει ο παπάς || ο
θάνατος || Ρούμελη: το τρικέρι [Τσαμαντάς].
τρίκλισμα || κίνηση
|| Πελοπόννησος: το τρέκλισμα [Λαγκάδια].
τρικόκι ||
καρποί || Πελοπόννησος: το τρικόκι [Άγιος Δημήτριος].
τρικοκκιά / ο θάμνος Crataegus monogyna || χλωρίδα || Πελοπόννησος: η τρικοκκιά [Άγιος Δημήτριος, Λεχαινά, Σκεπαστό, Σπαρτιά] | η μουρτζιά [Αμπελιώνα,
Δολιανά, Λαγκάδια, Ρούτσι]. || Ρούμελη: η τροκουκιά [Πηγή] | η γλογκιά [Τσαμαντάς].
τρικούλι /
ξύλινο σύνεργο σαν το δικράνι, αλλά με τρία δόντια - για το αλώνισμα || γεωργία || Ρούμελη: το τρικούλι [Δελβινάκι, Δολό, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς,
Ωραιόκαστρο].
τρίμερα /
μνημόσυνο || ο
θάνατος || Ρούμελη: τα τρίμερα [Άγιος, Άγιος Λουκάς, Θαρούνια] | το τρίμερο
[Δελβινάκι].
τρίμηνα / μνημόσυνο || ο θάνατος ||