Λεξικό θεματικό της λαογραφίας -- 43. πλούτος - χρήματα

 

 

Λεξικό θεματικό της λαογραφίας

43. πλούτος - χρήματα

 

Δημήτρης Λιθοξόου

 

 

Για εισαγωγικά και επιμέρους βλ.

Πελοπόννησος: Ρωμαίικα του Μοριά ή διαλεκτικά της Πελοποννήσου

Ρούμελη: Η ρωμαίικη γλώσσα μεταξύ Κορινθιακού και Καστοριάς

Κρήτη: Κρητική Διάλεκτος ή Ρωμαίικα της Κρήτης

Κύπρος: Κυπριακή Διάλεκτος ή Ρωμαίικα της Κύπρου

Ιόνιο: Η ρωμαίικη γλώσσα στα νησιά του Ιονίου

 

 αγορά / η πράξη || Ιόνιο: η αγορά [Νησάκι] | η αγορασιά [Κέρκυρα] || Ρούμελη: η αγουρά [Μακρινή] | η αγόρα [Έλατος].

αγοραστής || Πελοπόννησος: ο αγοραστής [Ρούτσι] | ο γοραστής [Προάστιο] || Ιόνιο: ο αγοραστής [Γάιος, Δρυμώνας, Ζάκυνθος] || Ρούμελη: ου αγουραστής [Γέρμας, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μελισσουργοί, Χουλιαράδες] || Κρήτη: ο αγοραστής [Ανατολή, Λαμπιώτες, Παλαιοχώρα].

αμανάτι / ενέχυρο || Πελοπόννησος: το αμανάτι [Καστρί, Στεμνίτσα] | το αμανάκι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το αμανάτι [Ζάκυνθος] | το μανάτι [Ζάκυνθος] | το αναχέριασμα [Ληξούρι] | το κονσένιο [Γάιος, Κέρκυρα] | το σημάδι [Ζάκυνθος, Κέρκυρα, Ληξούρι] || Ρούμελη: το αμανάτι [Μέγαρα, Πάργα] | το αμανέτι [Δολό] | του αμανάτ [Σταγιάδες] | του αμανέτ [Γέρμας] | του αμανέτς [Σιάτιστα] || Κρήτη: το αμανέτι [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Κελλάρια, Μάρθα].

ασήμι (Buck list) || Πελοπόννησος: το ασήμι [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Δολιανά, Ελάτη, Καρυά, Καστρί, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μελιγού, Πιάνα, Ροεινό, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια] | το ασήνι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το ασήμι [Αργυράδες, Ζάκυνθος, Νησάκι, Οθωνοί] || Ρούμελη: το ασήμι [Μέγαρα, Τσαμαντάς] | του ασήμ [Αγιά, Αμφίκλεια, Σιάτιστα, Χρυσοβίτσα, Χρυσοβίτσα] || Κρήτη: το ασήμι [Άγιος Γεώργιος, Μάρθα, Μιαμού] || Κύπρος: το ασήμιν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα].

βιος / περιουσία (Buck list) || Πελοπόννησος: το βιος [Καστρί, Παραδείσια, Ρούτσι, Σκεπαστό, Τρόπαια] | ο δίε [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | ο ιδίε [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το έχει [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το βιος [Ζάκυνθος, Κέρκυρα, Νησάκι, Οθωνοί, Φισκάρδο] | το βιο [Ληξούρι, Νησάκι] | το βιότισμα [Κέρκυρα] | το πεκούλι [Μονοπολάτα] | το έχει [Αργυράδες, ] || Ρούμελη: το βιος [Μέγαρα, Πηγή, Πάργα] | το βιο [Κουμαρίτσι, Σταυροδρόμι, Πάργα, Τσαμαντάς] | του βιος [Αμφίκλεια, Δραμεσιοί, Μηλίνα, Σταγιάδες, Στυλίδα] | του βιο [Βράχα, Γέρμας, Έλατος, Κανάλια, Κιλελέρ, Σιάτιστα] | το έχος [Μέγαρα] | του έχους [Δραμεσιοί, Χρυσή].

βλισίδι / κρυμμένος θησαυρός || Ιόνιο: το βλισίδι [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το βλησίδι [Πάργα] | του βλισίδ [Σιάτιστα].

γρόσια / οθωμανικά νομίσματα || Ιόνιο: τα γρόσια [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: τα γρόσια [Δελβινάκι, Δολό, Λιλαία, Σιάτιστα, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | τα γρόσα [Αμφίκλεια, Δελβινάκι] || Κύπρος: το γρόσιν [Γαστριά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | η μπακίρα [Μουτουλλάς].

δεκάρα || Πελοπόννησος: η δεκάρα [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Καρυά, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Τσέρια] | α δεκάρα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η δεκάρα [Αργοστόλι, Αργυράδες, Γάιος, Ερεικούσα, Ζάκυνθος, Κατούνα, Κέρκυρα, Νησάκι, Φισκάρδο] || Ρούμελη: η δεκάρα [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πάργα, Πηγή, Τσαμαντάς] | η δικάρα [Αγιά, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Δράκεια, Δραμεσιοί, Κανάλια, Καρίτσα, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μελισσουργοί, Μικρό Βουνό, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στυλίδα, Τιθορέα] || Κρήτη: η δεκάρα [Βρύσες, Θεοδώρα, Λαμπιώτες] | η δεκαρά [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Μιαμού] | η δεκαρέ [Εμπρόσνερος] || Κύπρος: η δεκάρα [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

δεκάρικο || Ρούμελη: του δικάρκου [Αγιά, Γουριά, Μακρολίβαδο].

διαμάντι || Πελοπόννησος: το διαμάντι [Άγιος Δημήτριος, Τσέρια] | το γιαμάγκι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: το διαμάντι [Ερεικούσα, Ζάκυνθος] || Ρούμελη: του διαμάντ [Γέρμας] | το μπερλάντι [Πάργα].

διαμαντικό || Ιόνιο: τα διαμαντικά [Άγιος Δημήτριος, Ζάκυνθος] || Ρούμελη: του διαμαντικό [Κιλελέρ].

δίφραγκο / του δίδραχμο || Ιόνιο: το δίφραγκο [Άγιος Δημήτριος] || Ρούμελη: του δίφραγκου [Γουριά, Μακρολίβαδο, Στροφυλιά].

θησαυρός (Buck list) || Πελοπόννησος: ο θησαυρός [Ρούτσι, Σκεπαστό] | ο δησαυρός [Αλποχώρι] | ο δησαυρέ [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: ο θησαυρός [Άγιος Δημήτριος, Αργυράδες, Μαθράκι, Οθωνοί, Σκινέας] | ο δησαυρός [Ζάκυνθος] | το λογάρι [Ζάκυνθος] | το τεζόρο [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: ου θησαυρός [Γέρμας, Γραμματικού, Κουμαρίτσι] | ι θησαυρός [Μηλίνα] | το λογάρι [Μέγαρα] | το λαγάρι [Τσαμαντάς] | του βλισίδ [Έλατος, Χρυσή] || Κρήτη: ο θησαυρός [Ανώγεια, Βουλγάρω] || Κύπρος: ο θησαυρός [Γαστριά*, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | το λουβάριν [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*].

καζάντι || Πελοπόννησος: το καζάντι [Στεμνίτσα] || Ιόνιο: το καζάντι [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το καζάντι [Μέγαρα] | του καζάντιου [Έλατος, Σταγιάδες] | του καζάντ [Λιλαία].

καπάρο || Πελοπόννησος: το καπάρο [Δολιανά, Λυγουριό, Σκεπαστό] | το κάπαρο [Άγιος Δημήτριος, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Καστρί, Λαγκάδια, Μυγδαλιά, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι] | η αρρεβώνα [Λυγουριό, Σκεπαστό] || Ιόνιο: το καπάρο [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το καπάρο [Θαρούνια, Πάργα, Τσαμαντάς] | του καπάρου [Γέρμας, Γουριά, Έλατος, Κουμαρίτσι, Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες] | του γαρλίκ [Μασχολούρι] || Κρήτη: το καπάρο [Λαμπιώτες] | το πέι [Λαμπιώτες].

κάρτο / νόμισμα ίσο με πέντε γρόσια || Ρούμελη: το κάρτο [Ωραιόκαστρο].

κατοστάρικο || Ιόνιο: το εκατοστάρικο [Βαθύ, Μαθράκι] || Ρούμελη: του κατουστάρκου [Γουριά, Έλατος, Χουλιαράδες] | του κατουστάρ [Μακρινή] || Κρήτη: το εκατοστάρι [Άγιος Γεώργιος].

κέρδος (Buck list) || Πελοπόννησος: το κέρδος [Ρούτσι] || Ιόνιο: το κέρδι [Κέρκυρα] | το κέρδεμα [Κέρκυρα] | τα κέρδητα [Κέρκυρα] | το αβάντζο [Γάιος] | το διάφορο [Γάιος, Ζάκυνθος, Κέρκυρα] | το βαντάγιο [Ζάκυνθος] | η ξέταξη [Αργυράδες] || Ρούμελη: το κέρδος [Πάργα] | το διάφορο [Πάργα] | του διάφουρου [Έλατος, Σταγιάδες] | ου διάφουρους [Σιάτιστα] | το καζάντιο [Πάργα] | του καζάντζιου [Σιάτιστα] | το κιάρι [Πάργα] | του κιαρ [Έλατος, Σιάτιστα] || Κρήτη: το διάφορο [Παλαιοχώρα, Σάσαλος, Τύλισος] || Κύπρος: το κέρτος [Άγιος Νικόλαος*].

κολονάτο / παλιό ασημένιο νόμισμα || Ιόνιο: το κολονάτο [Νησάκι].

κομπόδεμα || Πελοπόννησος: το κομπόδεμα [Καστρί, Στεμνίτσα] || Ιόνιο: το κομπόδεμα [Ζάκυνθος, Νησάκι, Πάγοι] || Ρούμελη: του κουμπόδιμα [Γέρμας] | ου κόπτσιους [Σιάτιστα] || Κρήτη: το κομπόδεμα [Ανώγεια].

κοσάρια / τούρκικα χρυσά νομίσματα των 20 γροσίων || Κρήτη: τα κοσάρια [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Βραχάσι, Βρύσες, Βώροι, Κελλάρια, Λαμπιώτες, Μάρθα, Παλαιοχώρα, Σέλλες, Τύλισος] | τα εικοσάρια [Βουλγάρω, Παλαιοχώρα].

κουμπαράς || Πελοπόννησος: ο κουμπαράς [Λεβίδι] || Ιόνιο: η μουζίνα [Γάιος, Κέρκυρα] | ο τρισινολόγος [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: ου κουμπαράς [Χουλιαράδες] | ο κλέφτης [Πάργα].

λεφτά / χρήματα (ALE, Buck list) || Πελοπόννησος: τα λεφτά [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Εξωχώρι, Θαλάμες, Καλούσι, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί, Κάτω Λουσοί, Κέρτεζη, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα, Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Πάκια, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] | τα φράγκα [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Ρούτσι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Τρόπαια] | τα ασήμια [Παραδείσια] | οι παράδες [Παραδείσια] | ο παρά [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: τα λεφτά [Άγιος Δημήτριος, Αργοστόλι, Αργυράδες, Αρμενάδες, Ασπρογερακάτα, Βαθύ, Βάτος, Γάιος, Δρυμώνας, Καλιπάδο, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Κατούνα, Κέρκυρα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαθράκι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Οθωνοί, Πάγοι, Σκινέας, Φισκάρδο] | το λεφτό [Άγιος Δημήτριος] | ο παράς [Ζάκυνθος, Μονοπολάτα] | οι παράδες [Νησάκι] | η μονέδα [Αργοστόλι, Γάιος, Ζάκυνθος, Κέρκυρα] | τα όβολα [Αργυράδες, Γάιος, Ερεικούσα, Ζάκυνθος, Νησάκι, Πάγοι] | τα πεκούνια [Βαθύ] | τα πιγκουίνια [Γάιος] | τα μπισκούνια [Γάιος] | οι αντσόνες [Γάιος] | τα σόλδια [Γάιος] | το μπαγιόκο [Γάιος] | || Ρούμελη: τα λεφτά [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Θαρούνια, Μέγαρα, Πάργα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | τα λιφτά [Αγιά, Άγιος, Αμφίκλεια, Άγιος Νικόλαος, Βράχα, Γουριά, Γραμματικού, Δαύλεια, Δομνίστα, Δράκεια, Δραμεσιοί, Κανάλια, Καρίτσα, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Πλατύστομο, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | τα λιεφτά [Πρέβεζα] | οι παράδες [Μέγαρα, Ραψάνη, Τσαμαντάς] | οι παράδις [Αγία Παρασκευή, Γέρμας, Έλατος, Δράκεια, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στυλίδα, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μηλίνα, Χουλιαράδες] | τα φράγκα [Τσαμαντάς] | τα άσπρα [Μακρολίβαδο, Μέγαρα] | ο χασνάς [Πάργα] | τα όβολα [Πάργα] || Κρήτη: τα λεφτά [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Αποδούλου, Βουλγάρω, Βραχάσι, Βρύσες, Βώροι, Εμπρόσνερος, Θεοδώρα, Κελλάρια, Λαμπιώτες, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σάσαλος, Σέλλες, Σιρίλι, Τύλισος] | οι παράδες [Άγιος Γεώργιος, Παλαιοχώρα, Σέλλες] | τα φράγκα [Άγιος Βασίλειος] || Κύπρος: ο ππαράς [Γαστριά*, Τσάδα] | οι ππαράες [Λάπηθος*, Νέο Χωριό] | τα ριάλια [Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*].

λίρα / η χρυσή || Πελοπόννησος: η λίρα [Άγιος Δημήτριος, Εξωχώρι, Κανδήλα, Καστρί, Λεβίδι, Μάλη, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | α λίρα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η λίρα [Γάιος, Ερεικούσα, Ζάκυνθος, Οθωνοί, Σκινέας, Φισκάρδο] || Ρούμελη: η λίρα [Αγιά, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Δελβινάκι, Δραμεσιοί, Έλατος, Θαρούνια, Λιλαία, Μέγαρα, Μηλίνα, Πάργα, Σιάτιστα, Χουλιαράδες, Ωραιόκαστρο] || Κρήτη: η λίρα [Άγιος Βασίλειος, Ανώγεια, Βουλγάρω, Βραχάσι, Θεοδώρα, Μάρθα, Παλαιοχώρα, Σάσαλος, Σέλλες, Τύλισος] || Κύπρος: η λίρα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

λογαριασμός (Buck list) || Πελοπόννησος: ο λογαριασμός [Άγιος Δημήτριος, Δολιανά, Κανδήλα, Ρούτσι, Τρόπαια] | ο ογαριασμό [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | ο ογαζασμό [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το κόντο [Γάιος] | το κάντο [Γάιος] | η σούμα [Νησάκι] || Ρούμελη: ο λογαριασμός [Πάργα] | ου λουγαριασμός [Γέρμας, Δομνίστα, Κουμαρίτσι, Σιάτιστα] | του λουγάριασμα [Γέρμας] | το εσάπι [Πάργα] || Κρήτη: ο λογαριασμός [Παλαιοχώρα, Μάρθα] || Κύπρος: ο λοαριασμός [Καραβάς*].

λοΐγκια / παλιά χρυσά γαλλικά εικοσόφραγκα || Κρήτη: τα λοΐγκια [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι, Μιαμού, Τύλισος].

λότο / λοταρία || Πελοπόννησος: το λότο [Αλποχώρι, Βρέσθενα, Μελιγού, Σκεπαστό] || Ιόνιο: το λότο [Γάιος, Κέρκυρα] | ο λότος [Ζάκυνθος] | η λοταρία [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: ου λότους [Γέρμας, Σιάτιστα].

μαμουντιέδες / χρυσά νομίσματα των 25 γροσίων || Κρήτη: οι μαμουντιέδες [Άγιος Βασίλειος, Ανώγεια, Τύλισος] | οι μαχμουντιέδες [Τύλισος] | οι μαμουδιέδες [Ανατολή, Βραχάσι, Κελλάρια, Σέλλες] | οι μαμουντιγέδες [Λαμπιώτες, Παλαιοχώρα] | οι μαμουτιέδες [Άγιος Βασίλειος].

μαργαριτάρι || Ιόνιο: το μαργαριτάρι [Αργοστόλι, Αρμενάδες, Ζάκυνθος, Ληξούρι, Κοιλιωμένος, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα] | η πέρλα [Κέρκυρα] || Κύπρος: το μαρκαριτάριν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

μαχαμμουτιές / χρυσό οθωμανικό νόμισμα || Κύπρος: οι μαχαμμουτιές [Ψεματισμένος].

μεροκάματα || Πελοπόννησος: τα μεροκάματα [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Κρέστενα, Σκεπαστό, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | τα μεροδούλια [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Κανδήλα, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | τα ημεροδούλια [Ελληνίτσα, Λεβίδι, Τρόπαια] | τα ξενοδούλια [Καστρί] || Ιόνιο: το μεροκάματο [Αρμενάδες] | το μεροκάμοτο [Ζάκυνθος] | το μεροδούλι [Βαθύ, Ερεικούσα, Ζάκυνθος, Ληξούρι, Μονοπολάτα, Πάγοι] | η τζορνάδα [Αργυράδες, Γάιος, Ζάκυνθος] | η τζουρνάδα [Κέρκυρα] | μαρτζέδες [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: τα μεροκάματα [Πηγή] | τα μιρουκάματου [Αμφίκλεια, Έλατος, Λιλαία] | του μιριάτκου [Έλατος] | Γέρμας, Μακρινή, Μελισσουργοί, Μηλίνα, Σιάτιστα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | το μεροδούλι [Πάργα] | του μιρουδούλ [Γέρμας, Έλατος, Σταγιάδες] | του αργατκό [Γουριά] || Κρήτη: τα μεροκάματα [Σέλλες] || Κύπρος: τα μεροκάματα [Μουτουλλάς].

μετζίτι / παλιό οθωμανικό νόμισμα || Ρούμελη: το μετζίτι [Τσαμαντάς] | το μεντζίτι [Δολό, Ωραιόκαστρο] | ο μετζιτιές [Πάργα] || Κρήτη: το μετζίτι [Βουλγάρω, Παλαιοχώρα, Τύλισος] | τα μετζίθια [Αποδούλου].

μηνιάτικο || Ιόνιο: το μηνιάτικο [Ζάκυνθος] || Κρήτη: το μηνιάτικο [Θεοδώρα].

μιλιούνια / εκατομμύρια || Πελοπόννησος: τα μιλιούνια [Στεμνίτσα] | τα μελεούνια [Δολιανά, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: τα μιλιούνια [Ζάκυνθος, Πάγοι] | το μελιούνι [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: τα μιλιαούνια [Γέρμας] | το μελεούνι [Μέγαρα] || Κρήτη: τα μιλιούνια [Βραχάσι].

μπεζαχτάς || Πελοπόννησος: ο μπεζαχτάς [Λαγκάδια, Προάστιο] || Ιόνιο: το τεζάκι [Μονοπολάτα] || Ρούμελη: ο μπεζαχτάς [Πάργα] | ου μπιζαχτάς [Σιάτιστα].

μπερεκέτια / αφθονία υλικών αγαθών || Πελοπόννησος: τα μπερεκέτια [Δροσοπηγή] | τα μπερκέτια [Ελάτη, Κανδήλα, Μυγδαλιά, Πιάνα, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό] | τα μπερικέτια [Δολιανά, Μελιγού] | τα μπερκέτα [Παραδείσια, Τρόπαια] || Ιόνιο: τα μπερκέτια [Γάιος] | τα μπιρικέτια [Γάιος] | το μπερκέτι [Αργυράδες, Ζάκυνθος] || Ρούμελη: τα μπερεκέτια [Τσαμαντάς] | τα μπερκέτια [Άγιος Λουκάς, Θαρούνια, Μέγαρα, Πάργα] | τα μπιρκέτια [Μακρινή] | τα μπιρικέτια [Αγία Παρασκευή, Άγιος, Βράχα, Γέρμας, Δραμεσιοί, Έλατος, Καρίτσα, Σταγιάδες, Στροφυλιά] | του μπιρικέτ [Κιλελέρ, Ραψάνη, Στυλίδα, Χρυσή] | του μπιρικέτς [Σιάτιστα].

μπόρτζι / χρέος || Ιόνιο: τα χρωστιμιά [Γάιος] | το ντέμπιτο [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το μπόρτζι [Τσαμαντάς] | του μπορτζ [Έλατος, Σιάτιστα] | ου μπικαές [Έλατος, Χρυσή].

μπροστάντζα / προκαταβολή || Πελοπόννησος: η μπροστάντζα [Ρούτσι] | η μπροστάτζα [Άγιος Δημήτριος] || Ιόνιο: η μπροστάντσα [Ζάκυνθος] | η προστάντζα [Γάιος] | το μπροστίκι [Κέρκυρα] || Κρήτη: το πέι [Παλαιοχώρα].

ναπολεόνια / παλιά γαλλικά χρυσά νομίσματα || Ιόνιο: τα ναπολεόνια [Οθωνοί] || Ρούμελη: τα ναπολεόνια [Τσαμαντάς] || Κρήτη: τα ναπολεόνια [Παλαιοχώρα].

νοίκι || Πελοπόννησος: το νοίκι [Αγία Άννα, Βρέσθενα, Λυγουριό, Ρούτσι, Σκεπαστό] | το νοίτσι [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το νοίκι [Αργυράδες, Ζάκυνθος] | το νοικ [Ασπρογερακάτα] | το αφίτο [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το νοίκι [Πηγή] | του νοικ [Κιλελέρ, Χρυσοβίτσα] | του νοίκιου [Γέρμας, Γουριά].

νοίκιασμα || Πελοπόννησος: το νοίκιασμα [Βρέσθενα, Σκεπαστό] || Ιόνιο: το νοίκιασμα [Ζάκυνθος, Φισκάρδο] || Ρούμελη: το νοίκιασμα [Θαρούνια] | του νοίκιασμα [Γραμματικού, Χουλιαράδες].

παζαρέματα || Πελοπόννησος: τα παζαρέματα [Δροσοπηγή, Θαλάμες, Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το παζάρι [Βαθύ, Ζάκυνθος] || Ρούμελη: τα παζαρέματα [Αγιά, Γέρμας, Δαύλεια, Έλατος] || Κρήτη: το παζάρι [Τύλισος].

πανωτίμι / σε αγοροπωλησία || Ιόνιο: το απανωτίμι [Ληξούρι] || Ρούμελη: του πανουτίμ [Κουμαρίτσι].

παράδες / 60 παράδες έκαναν ένα γρόσι || Ιόνιο: οι παράδες [Γάιος] || Κύπρος: οι ππαράες [Μουτουλλάς].

πενηνταράκι || Κρήτη: το πενηνταράκι [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανώγεια].

πενηντάρι || Ρούμελη: του πινηντάρ [Στυλίδα] || Κρήτη: το πενηντάρι [Άγιος Γεώργιος, Θεοδώρα].

πεντακοσάρικο || Ρούμελη: το πεντακοσάρκο [Δελβινάκι] || Κρήτη: το πεντακοσάρικο [Θεοδώρα, Σάσαλος].

πεντάρα || Ιόνιο: η πεντάρα [Άγιος Δημήτριος, Αργυράδες] || Ρούμελη: η πιντάρα [Άγιος Λουκάς, Γουριά, Κουμαρίτσι, Μηλίνα] || Κρήτη: η πεντάρα [Ανώγεια].

πεντόλιρο || Ιόνιο: το πεντόλιρο [Μαχαιράδο] || Ρούμελη: το πεντόλιρο [Δελβινάκι, Πάργα] | του πιντόλιρου [Αγιά, Άγιος, Δαύλεια, Μασχολούρι, Μηλίνα, Πρέβεζα, Σιάτιστα, Στυλίδα] | η πιντόλιρα [Ραψάνη] || Κρήτη: το πεντόλιρο [Βουλγάρω] | οι πεντόλιρες [Άγιος Βασίλειος, Βουλγάρω, Βώροι, Λαμπιώτες, Παλαιοχώρα, Τύλισος] || Κύπρος: το πεντόλιρον [Άγιος Νικόλαος*,, Γαστριά*Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

πετράδι || Πελοπόννησος: το πετράδι [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Ελάτη, Εξωχώρι, Μαγούλα] || Ιόνιο: το πετράδι [Γάιος, Ζάκυνθος, Ληξούρι] || Ρούμελη: του πιτράδ [Αγιά].

πληρωμή || Πελοπόννησος: η πληρωμή [Λυγουριό, Πηγαδάκια] | η πλερωμή [Αλποχώρι, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Παραδείσια, Ρούτσι Σκεπαστό, Τσέρια] | η πλέρα [Κανδήλα] | α πλέρα [Πέρα Μέλανα] | το πλέρουμα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | α πλερουνή [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η πληρωμή [Αργοστόλι] | η πλερωμή [Ζάκυνθος, Σκινέας] | η πλέρα [Ζάκυνθος] | το εσπόρσο [Γάιος] | η πάγα [Αργυράδες, Ζάκυνθος, Κέρκυρα] | η πάγια [Γάιος] | το παγαμέντο [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: η πλερωμή [Πάργα] | η πληρουμή [Άγιος, Αμφίκλεια, Δραμεσιοί, Σιάτιστα, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] | το πλέρωμα [Πάργα, Τσαμαντάς] | του πλέρουμα [Γέρμας, Έλατος] | η πάγα [Πάργα] || Κρήτη: η πλερωμή [Άγιος Βασίλειος, Βουλγάρω, Βραχάσι, Βρύσες, Λαμπιώτες, Παλαιοχώρα] || Κύπρος: η πλερωμή [Έμπα] | η πκιορωμή [Άγιος Νικόλαος*].

πλούτη / τα || Πελοπόννησος: τα πλούτη [Λεχαινά] || Ιόνιο: τα πλούτη [Ερεικούσα] | τα πλούτια [Ζάκυνθος, Κατούνα] || Ρούμελη: τα πλούτη [Γέρμας, Πλατύστομο] | τα πλούτια [Τσαμαντάς] || Κρήτη: τα πλούτη [Θεοδώρα, Λαμπιώτες] || Κύπρος: τα πλούτη [Καραβάς*].

πλούτος || Πελοπόννησος: ο πλούτος [Αλποχώρι, Κρέστενα, Τσέρια] | το πλούτος [Άγιος Δημήτριος, Ρούτσι] | το πλούτι [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το πλούτος [Ζάκυνθος, Πάγοι] | το πλούτι [Κέρκυρα] || Ρούμελη: ου πλούτους [Γέρμας] | πλούτους [Ραψάνη] | ι πλούτους [Μηλίνα] || Κρήτη: ο πλούτος [Ανώγεια, Θεοδώρα, Παλαιοχώρα].

πούλημα || Πελοπόννησος: το πούλημα [Βρέσθενα] | η πούληση [Λυγουριό] || Ιόνιο: το πούλημα [Δρυμώνας, Νησάκι, Φισκάρδο] | η πουλησιά [Αρμενάδες, Γάιος, Κέρκυρα] || Ρούμελη: του πούλμα [Γέρμας, Κανάλια, Χουλιαράδες] | η πουλσιά [Χρυσοβίτσα] | η πουλτς [Γέρμας] |.

πουλητής / πωλητής || Πελοπόννησος: ο πουλητής [Ρούτσι, Σκεπαστό] || Ιόνιο: ο πουλητής [Άγιος Δημήτριος, Ζάκυνθος, Οθωνοί] || Ρούμελη: ου πουλτής [Γέρμας, Μακρινή] || Κρήτη: ο πουλητής [Θεοδώρα].

ρέστα || Πελοπόννησος: τα ρέστα [Άγιος Δημήτριος] || Ρούμελη: τα ρέστα [Πάργα].

ριάλια / παλιά ισπανικά νομίσματα || Ιόνιο: τα ριάλια [Γάιος, Ζάκυνθος] || Κρήτη: τα ριάλια [Άγιος Γεώργιος, Αποδούλου, Παλαιοχώρα] || Κύπρος: τα ριάλια [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

ρουμπίνι || Ιόνιο: το ρουμπίνι [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: του ρουμπίν [Σιάτιστα].

σελίνι || Ιόνιο: το σελίνι [Ζάκυνθος] || Κύπρος: το σελίνιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

στοίχημα || Πελοπόννησος: το στοίχημα [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Κέρτεζη, Κρέστενα, Προάστιο, Σκεπαστό, Τσέρια, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το στοίχημα [Ζάκυνθος, Φισκάρδο] || Ρούμελη: το στοίχημα [Δελβινάκι, Δολό, Τσαμαντάς] | του στοίχημα [Αγιά, Αμφίκλεια, Μασχολούρι] | του στοίχμα [Γέρμας, Μεσούντα, Χρυσοβίτσα] | τα στοιχήματα [Γραμματικού] || Κρήτη: το στοίχημα [Αποδούλου, Θεοδώρα, Παλαιοχώρα] || Κύπρος: το στοίσημαν [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*].

συφέρο / συμφέρον || Πελοπόννησος: το συφέρο [Βρέσθενα, Προάστιο] || Ρούμελη: το νιτερέσο [Πάργα] || Κρήτη: το συφέρο [Σιρίλι].

τάλιρο || Ιόνιο: το τάλιρο [Κοιλιωμένος, Οθωνοί] | το τάλαρο [Αργυράδες, Γάιος, Ζάκυνθος, Μαθράκι, Φισκάρδο].

τζερεμές / πρόστιμο || Ιόνιο: ο τζερεμές [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: ου τζιριμές [Έλατος, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Χρυσή] | η γλόμπα [Τσαμαντάς] | ο γκεζάς [Πάργα] || Κρήτη: ο τζερεμές [Θεοδώρα] || Κύπρος: ο τζερεμές [Τσάδα].

τόκος (Buck list) || Πελοπόννησος: ο τόκος [Αγρίδι, Δολιανά, Δροσοπηγή, Λυγουριό, Τσέρια] | ο τόκο [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το νοβολέ [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: το διάφορο [Κέρκυρα] || Ρούμελη: ου τόκους [Γέρμας, Γραμματικού, Λιλαία, Μακρινή] | το διάφορο [Μέγαρα] || Κύπρος: ο τόκος [Άγιος Νικόλαος*] | το δκιάφορος [Πάνω Λεύκαρα].

φλουρί || Πελοπόννησος: το φλουρί [Αμπελιώνα, Γυμνό, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί, Κρέστενα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μάλη, Μυγδαλιά, Προάστιο, Ροεινό, Ροζενά, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τσέρια] | το φλορί [Δολιανά, Πιάνα] | το φουρί [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το φουζί [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: το φλουρί [Μαχαιράδο] | το φλορί [Δρυμώνας, Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το φλουρί [Δελβινάκι, Πάργα, Πηγή, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του φλουρί [Αγιά, Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Δαύλεια, Δομνίστα, Δράκεια, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μασχολούρι, Πρέβεζα, Σιάτιστα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες] | το φλορί [Δελβινάκι, Μέγαρα] || Κρήτη: το φλουρί [Βουλγάρω, Εμπρόσνερος, Κελλάρια, Τύλισος] || Κύπρος: το φλουρίν [Έμπα].

φράγκο / η δραχμή || Ιόνιο: το φράγκο [Αργοστόλι, Αργυράδες, Βαθύ, Γάιος, Ληξούρι, Μαθράκι, Πάγοι, Σκινέας] || Ρούμελη: του φράγκου [Γουριά, Μακρολίβαδο, Στροφυλιά] || Κρήτη: το φράγκο [Ανώγεια, Θεοδώρα, Σέλλες, Τύλισος].

φραγκοδίφραγκα || Ρούμελη: τα φραγκουδίφραγκα [Γουριά].

φραγκοδίφραγκα / μικρό χρηματικό ποσό || Ιόνιο: τα φραγκοδίφραγκα [Σκινέας].

φτήνια || Ιόνιο: η φτήνια [Ζάκυνθος].

φτώχια || Πελοπόννησος: η φτώχια [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βρέσθενα, Δολιανά, Καρυά, Καστρί, Κρέστενα, Λυγουριό, Μαγούλα, Παραδείσια, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τσέρια] | α φτώχια [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η φτώχια [Άγιος Δημήτριος, Γάιος, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Κατούνα, Μονοπολάτα, Οθωνοί, Πάγοι, Σκινέας, Φισκάρδο] || Ρούμελη: η φτώχια [Αγία Ευθυμία, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Δελβινάκι, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μέγαρα, Μελισσουργοί, Πηγή, Πλατύστομο, Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταυροδρόμι, Τιθορέα, Τσαμαντάς, Χουλιαράδες, Ωραιόκαστρο] || Κρήτη: η φτώχια [Άγιος Βασίλειος, Ανώγεια] || Κύπρος: η φτώσια [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Τσάδα].

φτωχολογιά || Πελοπόννησος: η φτωχολογιά [Κανδήλα] | η φτώχια [Παραδείσια] || Ιόνιο: η φτωχολογιά [Ζάκυνθος, Φισκάρδο] | η φτωχουλιά [Ζάκυνθος] | η φτώχια [Φισκάρδο] || Ρούμελη: η φτώχια [Γουριά, Στροφυλιά].

χαράτσι || Ιόνιο: το χαράτσι [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: του χαράτς [Σταγιάδες].

χιλιάδες || Πελοπόννησος: οι χιλιάδες [Δολιανά, Εξωχώρι, Ρούτσι, Σκεπαστό] | οι χιλιάδε [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: οι χιλιάδες [Άγιος Δημήτριος, Αργυράδες, Μαθράκι, Νησάκι] || Ρούμελη: οι χιλιάδες [Τσαμαντάς] | οι χιλιάδις [Άγιος Νικόλαος, Γουριά] | οι χλιάδις [Δαύλεια] | οι τάλις [Μασχολούρι] || Κρήτη: οι χιλιάδες [Άγιος Γεώργιος, Αποδούλου, Βουλγάρω, Βραχάσι] || Κύπρος: οι σιλιάδες [Καραβάς*].

χιλιάρικο || Ιόνιο: το χιλιάρικο [Βαθύ] || Ρούμελη: το χιλιάρικο [Δελβινάκι, Πάργα] | του χιλιάρκου [Αγία Παρασκευή, Κουμαρίτσι, Χουλιαράδες] || Κρήτη: το χιλιάρικο [Βώροι, Σάσαλος].

χρυσάφι (Buck list) || Πελοπόννησος: το χρυσάφι [Αγρίδι, Βρέσθενα, Δολιανά, Κάτω Λουσοί, Μάλη, Στεμνίτσα] | ο χρυσός [Αμπελιώνα, Δολιανά] | το μάλαμα [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Βρέσθενα, Σκεπαστό] | το μάμα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το χρυσάφι [Άγιος Δημήτριος, Αργοστόλι, Αργυράδες, Γάιος, Ερεικούσα, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Κέρκυρα, Κοιλιωμένος, Μαχαιράδο, Οθωνοί, Πάγοι, Σκινέας, Σκριπερό, Φισκάρδο] | το χσαφ [Δρυμώνας] | το μάλαμα [Οθωνοί] || Ρούμελη: το χρυσάφι [Πηγή] | του χρυσάφ [Δαύλεια, Δράκεια, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Στυλίδα, Τιθορέα] | του χσαφ [Γέρμας] | του χσιαφ [Σιάτιστα] | ο χρυσός [Πηγή] | ου χρσος [Σιάτιστα] | ου χσος [Γέρμας] | το μάλαμα [Άγιος Λουκάς, Πάργα, Ωραιόκαστρο] | του μάλαμα [Καρίτσα, Μακρινή, Σιάτιστα, Τσαμαντάς, Χουλιαράδες] || Κρήτη: το χρυσάφι [Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι, Θεοδώρα, Μάρθα, Μιαμού] | το χρουσάφι [Εμπρόσνερος] || Κύπρος: το χρυσάφιν [Καραβάς*, Νέο Χωριό] | το γρουσάφιν [Πάνω Λεύκαρα] | τα χρυσάφκια [Καραβάς*].

ψιλά / νομίσματα μικρής αξίας || Ιόνιο: τα ψιλά [Αργυράδες, Κοιλιωμένος, Οθωνοί].