Λεξικό θεματικό της λαογραφίας -- 21. το κυνήγι

 

 

Λεξικό θεματικό της λαογραφίας

21. το κυνήγι

 

Δημήτρης Λιθοξόου

 

 

 

Για εισαγωγικά και επιμέρους βλ.

Πελοπόννησος: Ρωμαίικα του Μοριά ή διαλεκτικά της Πελοποννήσου

Ρούμελη: Η ρωμαίικη γλώσσα μεταξύ Κορινθιακού και Καστοριάς

Κρήτη: Κρητική Διάλεκτος ή Ρωμαίικα της Κρήτης

Κύπρος: Κυπριακή Διάλεκτος ή Ρωμαίικα της Κύπρου

 

 

αλουπόσκυλο || Πελοπόννησος: το αλουπόσκυλο [Κανδήλα].

δόκανο || Πελοπόννησος: το δόκανο [Αγία Άννα, Αγρίδι, Αλποχώρι, Δολιανά, Κανδήλα, Καρυά, Κρέστενα, Σκεπαστό] | ο δόκανος [Αμπελιώνα, Κρέστενα] | το δοκάνι [Άγιος Δημήτριος, Λυγουριό] | το δόκανε [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το δόκανο [Θαρούνια, Τσαμαντάς] | του δόκανου [Καρίτσα, Μεσούντα, Τιθορέα].

καραμπίνα || Πελοπόννησος: η καραμπίνα [Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Λυγουριό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Τρόπαια] | α καραμπίνα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η καραμπίνα [Αμφίκλεια, Δομνίστα, Λιλαία, Μηλίνα, Ραψάνη, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χρυσοβίτσα] | η γκαραμπίνα [Κιλελέρ] | του καραμπίν [Μακρινή].

καρτέρι (Buck list) || Πελοπόννησος: το καρτέρι [Δολιανά, Κανδήλα, Λυγουριό, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το καρτέζι [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: το καρτέρι [Πηγή, Τσαμαντάς] | του καρτέρ [Άγιος, Αμφίκλεια, Γέρμας, Έλατος, Σταγιάδες, Τιθορέα] | η φυλάχτρα [Μέγαρα] | το τσιλίκι [Δελβινάκι]. || Κρήτη: το καρτέρι [Μάρθα]. || Κυπρος: το καρτέριν [Βάσα Κοιλανίου, Τσάδα].

καψούλι || Πελοπόννησος: το καψούλι [Μυγδαλιά, Ρούτσι]. || Ρούμελη: το καψούλι [Πάργα] | του καψούλ [Αμφίκλεια, Λιλαία, Φαρκαδόνα] | του καψίλ [Κιλελέρ].

κρούκα / ξύλο που κρατάει την πλάκα σε παγίδα πουλιών || Πελοπόννησος: η κρούκα [Δολιανά].

κυνήγι || Πελοπόννησος: το κυνήγι [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Ελάτη, Καστρί, Κρέστενα, Μάλη, Νεοχώρι, Προάστιο, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | το τσυνήγι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το κυνήγι [Δελβινάκι, Πάργα, Πηγή, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του κυνήγ [Άγιος, Βράχα, Γέρμας, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μασχολούρι, Ραψάνη, Φαρκαδόνα] | του κνηγ [Αμφίκλεια, Δομνίστα, Μεσούντα, Μηλίνα, Πρέβεζα, Τιθορέα] | του κνήι [Γουριά, Γραμματικού, Δομνίστα, Λιλαία] | το τσυνήγι [Άγιος Λουκάς]. || Κρήτη: το κυνήγι [Βώροι, Θεοδώρα, Λαμπιώτες, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σάσαλος, Τύλισος]. || Κυπρος: το τζυνήιν [Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*].

κυνηγός (ALE) || Πελοπόννησος: ο κυνηγός [Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Κανδήλα, Κρέστενα, Πιάνα, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | ο τσυνηγός [Εξωχώρι] | ο τσυνηγό [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ο κυνηγός [Πηγή, Τσαμαντάς] | ο τσυνηγός [Θαρούνια] | ου κυνγός [Δομνίστα, Δραμεσιοί, Λιλαία, Μακρινή] | ι κνηγός [Μηλίνα] | ου κυνηγός [Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Βράχα, Γέρμας, Κιλελέρ, Σιάτιστα, Στροφυλιά] | κυνηγός [Ραψάνη] | ο αβτζής [Πάργα, Σιάτιστα]. || Κρήτη: ο κυνηγός [Θεοδώρα, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σάσαλος, Σέλλες]. || Κυπρος: ο τζυνηός [Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*].

κυνηγόσκυλο || Πελοπόννησος: το κυνηγόσκυλο [Κανδήλα, Σκεπαστό] | το ζαγάρι [Άγιος Δημήτριος, Βρέσθενα, Καστρί, Λεβίδι, Πιάνα, Ροεινό, Ρούτσι, Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το ζαγάζι [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: του κυνγόσκλου [Μακρινή] | του κνγόσκλου [Λιλαία] | το ζαγάρι [Πάργα, Τσαμαντάς] | το ζαγαρόσκυλο [Πάργα, Τσαμαντάς] | του ζαγάρ [Κουμαρίτσι, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Χρυσή]. || Κρήτη: το κυνηγόσκυλο [Τύλισος] | ο κυνηγαρόσκυλος [Θεοδώρα, Παλαιοχώρα] | το σκουντί [Σάσαλος].

λαγούμι / φωλιά λαγού || Πελοπόννησος: λαγούμι [Λαγκάδια, Ρούτσι]. || Ρούμελη: το λαούμι (υπόνομος) [Πάργα] | του λαγούμ [Έλατος, Κουμαρίτσι, Μηλίνα, Σιάτιστα, Χρυσή].

λαγωνικό || Πελοπόννησος: το λαγωνικό [Σκεπαστό] | το λαγόσκυλο [Αμπελιώνα]. || Ρούμελη: του λαγόσκλου [Γραμματικού] | του λαγουνκό [Έλατος, Κιλελέρ, Μηλίνα, Σιάτιστα] | του λαγουνικό [Μασχολούρι] | η λαγουνίκα [Σταγιάδες].

μπαρούτι (Buck list) || Πελοπόννησος: το μπαρούτι [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Κανδήλα, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεχαινά, Μαγούλα, Μελιγού, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] | το μπαρούκι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | α μπαρούκη [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: το μπαρούτι [Δελβινάκι, Θαρούνια, Μέγαρα, Πάργα, Ωραιόκαστρο] | η μπαρούτη [Άγιος Λουκάς] | η μπαρούτ [Άγιος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γουριά, Γραμματικού, Δομνίστα, Έλατος, Καρίτσα, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μασχολούρι, Μηλίνα, Πλατύστομο, Στυλίδα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες] | του μπαρούτ [Αγιά, Αγία Παρασκευή, Άγιος Νικόλαος, Στροφυλιά] | του μπαρούτς [Σιάτιστα]. || Κρήτη: το μπαρούτι [Θεοδώρα]. || Κυπρος: το παρούτιν [Πάνω Λεύκαρα].

ξόβεργα || Πελοπόννησος: η ξόβεργα [Αμπελιώνα] | η οξόβεργα [Καστρί]. || Ρούμελη: η ξόβεργα [Τσαμαντάς] | η αξόβεργα [Πάργα] | η ξόβιργα [Αμφίκλεια, Μεσούντα].

παγανιά / παγάνα || Πελοπόννησος: η παγανιά [Καστρί, Προάστιο, Στεμνίτσα] | α παγανία [ Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: η παγανιά [Άγιος Νικόλαος, Πάργα, Χρυσή] | η παγάνα [Αμφίκλεια, Βράχα, Μασχολούρι, Πάργα, Σταγιάδες, Τιθορέα, Χρυσή] | το ντέβρι [Μέγαρα].

παγίδα || Πελοπόννησος: η παγίδα [Δολιανά, Λεχαινά, Λυγουριό, Προάστιο] | α παγίδα [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: η παγίδα [Αμφίκλεια, Δομνίστα, Λιλαία, Μακρινή, Πηγή, Ραψάνη] | η παΐδα [Άγιος, Γέρμας, Έλατος, Κανάλια, Μασχολούρι, Μηλίνα, Σιάτιστα]. || Κρήτη: η παγίδα [Μάρθα].

πουλόσκυλο || Πελοπόννησος: το πουλόσκυλο [Αμπελιώνα, Κανδήλα, Σκεπαστό]. || Ρούμελη: του πουλόσκλου [Αμφίκλεια, Γραμματικού] | η φέρμα [Δραμεσιοί].

σημάδι / στόχος || Πελοπόννησος: το σημάδι [Άγιος Δημήτριος, Δροσοπηγή, Καρυά, Παραδείσια, Φενεός, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το σημάιδι [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: του σμαδ [Αμφίκλεια, Γέρμας, Γραμματικού, Σιάτιστα, Τιθορέα] | του ντσιαν [Σιάτιστα] | του νισάν [Χρυσή]. || Κρήτη: το σημάδι [Ανώγεια, Βρύσες]. || Κυπρος: το σημάδιν [Πάνω Λεύκαρα].

σκάγια || Πελοπόννησος: τα σκάγια [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Δροσοπηγή, Κανδήλα, Μυγδαλιά, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | τα ασκάγια [Προάστιο]. || Ρούμελη: τα σκάγια [Άγιος, Θαρούνια, Μασχολούρι, Πάργα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Ωραιόκαστρο]. || Κρήτη: τα σκάγια [Λαμπιώτες]. || Κυπρος: τα κατρέθκια [Πάνω Λεύκαρα] | τα καντρέδκια [Άγιος Νικόλαος*].

σκανταλιά / παγίδα για πουλιά || Ρούμελη: η σκανταλιά [Μακρινή].

σμπάρος / πυροβολισμός || Πελοπόννησος: ο σμπάρος [Αγρίδι, Αλποχώρι, Λυγουριό] | το σμπάρο [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Κρέστενα, Μαγούλα]. || Κρήτη: η μπαλοτιά [Κελλάρια, Παλαιοχώρα, Τύλισος] | η μπαλοτέ [Σάσαλος] | η μπαλοθιά [Άγιος Βασίλειος, Ανώγεια, Θεοδώρα] | οι μπαλοτές [Βουλγάρω, Εμπρόσνερος, Λαμπιώτες, Παλαιοχώρα, Σάσαλος]. || Κυπρος: η σεπεδιά [Νέο Χωριό] | οι σεπεθκιές [Βάσα Κοιλανίου] | οι σιπεθιές [Νέο Χωριό].

σφεντόνα (Buck list) || Πελοπόννησος: η σφεντόνα [Άγιος Δημήτριος] | το σαϊτάρι [Λαγκάδια]. || Ρούμελη: η σφεντόνα [Δελβινάκι, Τσαμαντάς] | η σφιντόνα [Γέρμας, Δραμεσιοί, Έλατος, Σιάτιστα] | του τσιγκστάρ [Σιάτιστα]. || Κρήτη: η σφεντόνα [Ανώγεια, Μιαμού] | η ασφεντόνα [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Αποδούλου, Βραχάσι] | η χαρχάλα [Σάσαλος] | η πεταχτήρα [Εμπρόσνερος] | το λάστιχο [Τύλισος] | το λαστιχόξυλο [Ανώγεια].

τζόπλινα / παγίδα για πιάσιμο πουλιών - με πλάκα που στηρίζεται σε δεμένα με σπάγκο ξυλαράκια || Ρούμελη: η τζόπλινα [Χουλιαράδες].

τουφέκι (Buck list) || Πελοπόννησος: το τουφέκι [Νεοχώρι, Πηγαδάκια, Σκεπαστό] | το ντουφέκι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Γυμνό, Δολιανά, Καρυά, Κέρτεζη, Κρέστενα, Λυγουριό, Μελιγού, Μυγδαλιά, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Φενεός] | το ντουφέτσι [Εξωχώρι, Κανδήλα, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το ντουφέκι [Πάργα, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | το τουφέτσι [Θαρούνια] | του ντουφέκ [Μακρινή] | του τφεκ [Αγία Ευθυμία, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γουριά, Γραμματικού, Έλατος, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μηλίνα, Πλατύστομο, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Τιθορέα, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] | του ντφεκ [Μηλίνα]. || Κρήτη: το τουφέκι [Άγιος Γεώργιος, Αποδούλου, Θεοδώρα, Μιαμού, Παλαιοχώρα] | το ντουφέκι [Παλαιοχώρα, Τύλισος].

τουφεκιά || Πελοπόννησος: η τουφεκιά [Νεοχώρι, Σκεπαστό] | η ντουφεκιά [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελληνίτσα, Καρυά, Καστρί, Κέρτεζη, Λυγουριό, Μελιγού, Πάκια, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι] | το ντουφέκι [Αγία Άννα, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βρέσθενα, Γυμνό, Ελάτη, Κάτω Λουσοί, Κέρτεζη, Λυγουριό, Ροεινό, Ρούτσι, Σαρακίνι] | το ντουφέτσι [Εξωχώρι, Κανδήλα] | η ντουφετσιά [Τρόπαια, Τσέρια] | το ντουφεκόριμα [Βρέσθενα] | α ντουφετσία [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η τουφεκιά [Πηγή] | η τουφικιά [Δαύλεια] | η ντουφεκιά [Άγιος, Δολό, Πάργα] | η ντουφικιά [Αγιά] | η τουφετσέα [Μέγαρα] | η τουφετσά [Άγιος Λουκάς] | η τφικιά [Αγία Ευθυμία, Βράχα, Γουριά, Δαύλεια, Δομνίστα, Δράκεια, Λιλαία, Μακρινή, Πλατύστομο] | του τφεκ [Άγιος Νικόλαος, Καρίτσα, Μακρολίβαδο, Στροφυλιά, Τιθορέα, Χουλιαράδες] | το ντουφέκι [Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | το ντουφέτσι [Άγιος Λουκάς] | του ντφεκ [Μελισσουργοί, Χουλιαράδες] | η ντουφικιά [Γέρμας, Δραμεσιοί, Πρέβεζα] | η ντφικιά [Δαύλεια]. || Κρήτη: η τουφεκιά [Σέλλες] | η ντουφεκιά [Σιρίλι]. || Κυπρος: οι τουφετσές [Άγιος Νικόλαος*].

τουφεκίδι || Πελοπόννησος: το ντουφεκίδι [Ελληνίτσα, Κρέστενα] | το ντουφέτσι [Κανδήλα]. || Ρούμελη: το ντουφεκίδι [Πάργα, Τσαμαντάς] | του τφικίδ [Αμφίκλεια].

τουφεκόβεργα || Πελοπόννησος: η ντουφεκόβεργα [Αμπελιώνα, Τρόπαια]. || Κυπρος: το τσιρπίν [Καραβάς*].

τσιάγκρα / παλιό μονόκανο όπλο || Πελοπόννησος: η τσιάγκρα [Τρόπαια].

τσιφτές / δίκανο || Κρήτη: ο τσιφτές [Ανώγεια, Μάρθα] | ο τσεφτές [Μιαμού].

φισέκι || Ρούμελη: του φσεκ [Έλατος, Σιάτιστα]. || Κρήτη: το φισέκι [Αποδούλου, Τύλισος].

φύλαμα / καρτέρι κυνηγού || Πελοπόννησος: το φύλαμα [Ρούτσι].

χνάρι || Πελοπόννησος: το αχνάρι [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Κρέστενα, Λεβίδι, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | ο ντορός [Αλποχώρι, Κανδήλα, Σκεπαστό] | ο τορός [Κρέστενα] | το αγνάρι [Λαγκάδια, Ρούτσι] | το αχνάζι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το χνάζι [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: του χναρ [Μηλίνα] | το αγνάρι [Μέγαρα] | του αχνάρ [Σιάτιστα] | ου ντουρός [Άγιος, Γουριά, Δομνίστα, Μακρινή, Ραψάνη] | ι ντουρός [Μηλίνα] | ο τορός [Τσαμαντάς] | ου τουρός [Άγιος, Γέρμας, Έλατος, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Τιθορέα, Χρυσή] | ι τουρός [Κανάλια]. || Κρήτη: το αχνάρι [Μάρθα, Κελλάρια] | το ζάλο [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι, Θεοδώρα, Μάρθα] | η ζαλιά [Θεοδώρα, Κελλάρια, Μιαμού]. || Κυπρος: το αχνάριν [Λάπηθος*] | τα αχνάρκα [Καραβάς*].