Μετονομασίες των χωριών της Ελλάδας

 

 

Η εθνική επιχείρηση εξελληνισμού των τοπωνυμίων

 

Δημήτρη Λιθοξόου

 

πρώτη δημοσίευση 2005

 

 


Κάποιος που θα ανοίξει ένα χάρτη της Ελλάδας κλίμακας 1: 500.000, εκτός από τα ονόματα των οικισμών (χωριών και πόλεων), θα διαβάσει τα ονόματα βουνών, ποταμών, λιμνών, θαλασσών, νησιών, κόλπων και ακρωτηρίων. Αυτά είναι τα πιο γνωστά, τα “μεγάλα” τοπωνύμια.

Αν πάρει στα χέρια του ένα χάρτη 1: 50.000, θα μπορέσει επίσης να δει, τα ονόματα που έχουν οι βρύσες, τα ρέματα, οι βουνοκορφές, οι ράχες, οι λάκκες, οι κάμποι, οι λόγγοι, τα κάστρα, τα μοναστήρια, τα ξωκλήσια, οι όρμοι και οι παραλίες. Όλα αυτά θεωρούνται μικροτοπωνύμια.

Τέλος, αν ξεφυλλίσει ένα βιβλίο συλλογής μικροτοπωνυμίων μιας περιοχής, θα βρει επιπλέον ονόματα για χώματα, αμμούδες, πέτρες, βράχια, μάρμαρα, γκρεμούς, λαγκάδια, διάσελα, γούβες, πλεύρες, στενά, σπηλιές, βάλτους, καταβόθρες, φωλιές, τρύπες, λιβάδια, δέντρα, αμπέλια, χωράφια, καλύβια, αχούρια, μαντριά, αλώνια, περιβόλια, αυλάκια, κανάλια, γεφύρια, στέρνες, πηγάδια, λουτρά, πύργους, βίγλες, καμίνια, μύλους, χάνια, μνήματα, χαλάσματα, ρούγες, στράτες, διβάρια και άλλα πολλά.

Εάν υπολογίσουμε ότι σε κάθε έναν από τους 13.180 οικισμούς της χώρας (απογραφή 2001), αναλογούν από 50 έως 100 μικροτοπωνύμια, γίνεται φανερό ότι ο τοπωνυμικός θησαυρός της Ελλάδας, αριθμεί περίπου ένα εκατομμύριο λέξεις. Πρόκειται βέβαια για έναν καλά κρυμμένο θησαυρό, που όπως θα εξηγήσουμε στη συνέχεια, το ελληνικό κράτος δεν επιθυμεί την ανακάλυψή του.

Στα τοπωνύμια ενός τόπου, υπάρχει μια χρονική διαστρωμάτωση. Άλλα δηλαδή τοπωνύμια είναι παλιά και άλλα νέα. Ορισμένα από αυτά έχουν λάβει το όνομά τους, από ανθρώπους που είναι ακόμα ζωντανοί και άλλα έχουν δοθεί από γενιές που έζησαν πριν από δεκάδες ή και εκατοντάδες χρόνια.

Η σημασία ενός τοπωνυμίου, την εποχή της ονοματοδοσίας, είναι απολύτως κατανοητή, καθώς το τοπωνύμιο παίρνει το όνομα από την ομιλούμενη γλώσσα των κατοίκων της περιοχής που βρίσκεται. Εάν η λέξη – όνομα δεν είναι ιδιωματική ή διαλεκτική, αλλά ανήκει στην ευρύτερη γλωσσική οικογένεια, τότε είναι κατανοητή και από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας.

Με το πέρασμα του χρόνου, το τοπωνύμιο αυτό μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. Όσο το όνομα του τοπωνυμίου αποτελεί και λέξη (ή λέξεις) του καθημερινού λεξιλογίου, της ζωντανής γλώσσας, οι υπάρχουσες γενιές κατανοούν και τη σημασία του. Από ένα σημείο και μετά όμως, το τοπωνύμιο μπορεί να χρησιμοποιείται, δίχως αυτοί που το αναφέρουν να καταλαβαίνουν πια τι εννοεί. Γίνεται έτσι ένα “παράξενο” όνομα, μια άγνωστη λέξη, που όμως οι άνθρωποι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν, συχνά με φωνητική αλλοίωση, για να δηλώσουν τον ίδιο τόπο που δήλωναν και οι πρόγονοί τους.

Συμβαίνει επίσης συχνά, η σημασία ενός παλαιού τοπωνυμίου, να γίνεται αντιληπτή από τους ντόπιους ή τους κοντοχωριανούς, καθώς είναι όνομα – λέξη ενός διαλεκτικού λεξιλογίου, αλλά να είναι άγνωστη στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας, που χρησιμοποιεί την επίσημη κοινή γλώσσα.

Αντλώντας παραδείγματα από το τοπωνυμικό υλικό της νοτιοδυτικής Πελοποννήσου [Georgacas – McDonald 1968, σ. 114, 116, 126, 128, 163, 200, 238], βλέπουμε ότι οι κάτοικοι δέκα χωριών της περιοχής ονομάζουν “Οβορό”, δέκα αντίστοιχες τοποθεσίες, κατανοώντας και την, άγνωστη για τους περισσότερους Ρωμιούς, σημασία της λέξης, που είναι ο στάβλος, η στάνη, το μαντρί.

Όμως το τοπωνύμιο “Ποτόκι”, που συναντάτε σαν όνομα ρεμάτων, σε εννέα χωριά της ίδιας περιοχής, είναι τόσο για τους ντόπιους, όσο και για όλους τους Ρωμιούς μια άγνωστη λέξη.

Στη μία περίπτωση, το τοπωνύμιο “Οβορός”, είναι η λέξη “Obor” των νότιων σλαβικών γλωσσών, που σημαίνει το στάβλο, στην άλλη δε, το τοπωνύμιο “Ποτόκι” είναι η λέξη “Potok”, κοινή σε όλες τις σλαβικές γλώσσες, που σημαίνει το ρέμα, το χείμαρρο.

Μελετώντας το τοπωνυμικό αυτής της περιοχής, θα δούμε ότι χρησιμοποιούνται και άλλες σλαβικές λέξεις ως τοπωνύμια, όπως η “Γλίνα / Glina” (8 φορές) για τα αργιλώδη εδάφη, ο “Βιρός / Vir” (10 φορές) για τα βαθιά μέρη του ποταμού, η “Κορίτα / Korito” (24 φορές) για τις ποτίστρες των ζώων, η “Μουτσ(ι)άρα / Močur ή Močvara” (14 φορές) για τα στάσιμα ύδατα, η “Γρανίτσα / Granica” (15 φορές) για το όριο, το σύνορο.

Αν προχωρήσουμε την έρευνα για κάθε τοπωνύμιο χωριστά, θα δούμε για παράδειγμα, ότι με το όνομα “Γρανίτσα” υπάρχουν δύο οικισμοί στην Ελλάδα (στους νομούς Ευρυτανίας και Ιωαννίνων) και τέσσερα μετονομασμένα χωριά: Ανθόφυτον Αιτωλοακαρνανίας, Διακόπιον Φωκίδος, Λαφύστιον Βοιωτίας και Νυμφασία Αρκαδίας. Ψάχνοντας δε σε ένα γεωγραφικό λεξικό της Ευρώπης, θα βρούμε με το όνομα “Granica ή Granitsa”, τρία τοπωνύμια στη Βοσνία, ένα στη Βουλγαρία, ένα στην Κροατία, δέκα στην Πολωνία, ένα στη Ρωσία, ένα στην Ουκρανία και δεκαεπτά στη Γιουγκοσλαβία. Παρόμοιες αντιστοιχίες θα βρίσκαμε και για τα άλλα σλαβικά τοπωνύμια.

Το γεγονός αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η σλαβική γλώσσα, ήταν κάποτε γλώσσα μεγάλου τμήματος του πληθυσμού της εξεταζόμενης περιοχής, αλλά και άλλων περιοχών της χώρας.

Στο ίδιο συμπέρασμα, έφτασε και ο Φαλμεράυερ, έχοντας μάλιστα στη διάθεσή του, κυρίως ονόματα οικισμών και όχι κάποιο πλουσιότερο υλικό μικροτοπωνυμίων, όταν έγραφε πως όταν “βρίσκει κανείς δίπλα στα ερείπια της Μαντινείας, του Αιγίου, της Ωλένου, των Αμυκλών, της Μεσσήνης και της Μεγαλόπολης τόπους και ποταμάκια που ονομάζονται Γκοριτσά, Βοστίτζα, Καμίνιτσα, Πίρνατσα, Χλουμούτσι, Σλάβιτζα, Βελιγοστή και Αράχοβα, τότε δεν είναι αναγκαία μια σε βάθος εξέταση για να διακρίνει κανείς ότι τέτοια ονόματα δεν μπορεί να βρίσκονται σε μια χώρα που έχει παραμείνει αρχαιοελληνική, αλλά μάλλον στη Σερβία, στη Βουλγαρία, τη Γαλικία, τη Βοημία, την Κράινα, την Πομερανία και τη Ρωσία και, συνεπώς, ότι αυτά έχουν την προέλευσή τους όχι από Έλληνες, αλλά από ανθρώπους που μιλούσαν σλάβικα” [Φαλμεράυερ 2002, σ 207].

Έτσι όμως ο Φαλμεράυερ, συνέδεσε το ζήτημα των σλαβικών τοπωνυμίων της Ελλάδας, με το ζήτημα της καταγωγής των Ρωμιών και τον ελληνικό εθνικό μύθο, με αναπόφευκτη συνέπεια, εκτός από αυτόν και τα μεσαιωνικά βυζαντινά έργα που στήριζαν την άποψη του, να μπουν στο στόχαστρο του ελληνικού εθνικισμού και τα τοπωνύμια της χώρας.

Κι αν μεν τον Φαλμεράυερ τον έβριζαν, τους βυζαντινούς συγγραφείς τους χαρακτήριζαν αναξιόπιστους, με τα τοπωνύμια της χώρας, που σύμφωνα με την κλασσική έκφραση του Μηλιαράκη, ήταν ανάγλυφες επιγραφές στο έδαφος, τι θα έκαναν; Η απάντηση που δόθηκε από το ελληνικό κράτος, σε αυτή την ερώτηση, ήταν: οργανωμένη εθνική επιχείρηση για τον εξελληνισμό τους.

Η επιχείρηση εξελληνισμού, δεν αφορούσε βέβαια μόνο τα σλάβικα τοπωνύμια, γιατί στη χώρα υπήρχαν ακόμη, χιλιάδες τούρκικα, αρβανίτικα, βλάχικα, βενετσιάνικα λατινικά ή και άλλα αρχαιότερα (υπολείμματα ενός προελληνικού, βαλκανικού υποστρώματος).

Του λόγου το αληθές, επιβεβαιώνει μια πρόσφατη διδακτορική διατριβή, για το τοπωνυμικό της περιοχής του Ζαγορίου, ο συγγραφέας της οποίας, επί συνόλου 3.504 μικροτοπωνυμίων που ανήκουν σε 42 χωριά (35 ρωμιόφωνα και 7 βλαχόφωνα), βρήκε αμιγώς ρωμαίικα, περίπου μόνο τα μισά μικροτοπωνύμια (1800 ή 51,4 %). Από τα υπόλοιπα, τα 505  ή 14,4 % είναι βλάχικα (αρομούνικα), τα 444 ή 12,7 % σλάβικα, τα 235 ή 6,7 % αλβανικά και τα 190 ή 5,4 % τούρκικα [Οικονόμου 1991, σ. 754].

Η διοίκηση του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, εκδήλωσε από την αρχή της συγκρότησής της, την αρχαιολατρία της, όταν στους πρώτους νόμους για τη διοικητική διαίρεση της χώρας, άρχισε να δανείζεται ονόματα από την ελληνική αρχαιότητα για να ονομάσει τις περιφέρειες, τους νομούς, τις επαρχίες, τους δήμους και τους οικισμούς, παραβλέποντας τις παλιές ιστορικές ονομασίες. Πολύ γρήγορα το όνομα Μοριάς αντικαταστάθηκε από την Πελοπόννησο, η Ρούμελη από τη Στερεά, ο Έγριπος από την Εύβοια.

Στο πρώτο διάταγμα της 3ης Απριλίου 1833 “Περί της διαιρέσεως του βασιλείου και της διοικήσεώς του” [Χουλιαράκης 1973, σ. 97 – 99], αντί για ΚαρλέλιΖυγόΒλοχόΒενέτικοΒλαχοχώριαΔερβενοχώριαΚράβαραΑπόκουροΛεπάντοΒοδονίτσαΝεγκρεπόντε, βρίσκουμε στη ΡούμεληΑιτωλίαΑκαρνανίαΦωκίδαΛοκρίδαΒοιωτίαΑττική και Εύβοια.

Στο Μοριά, εξαφανίζονται οι περιοχές Ιμπλάκικα, Κάτω Ναχαγιέ, Νεζερά, Χάσια, Λιβάρτζι, Κατσάνες, Κοντοβούνια, Λιοδώρα, Πέρα Μεριά, Σαμπάζικα, Λάκκοι, Κάμποι, Σαμπάζικα, Κουνουποχώρια, Ολυμποχώρια, Βρουστοχώρια, Οπισινά Χωριά, Βαρδουνοχώρια, Τρίγωνα, Κολοκύθια, Λάγια, Μαλέβρι, Φωκάς, Ζυγός [Σακελαρίου, 1978, σ. 99 – 113]. Στη θέση τους εμφανίζονται τα ονόματα Αχαΐα, Μεσσηνία, Αρκαδία, Λακωνία, Τριφυλία, Μεγαλόπολη, Μαντινεία, Γορτυνία, Κυνουρία, Λακεδαίμονα και άλλα.

Με αλλαγμένα ονόματα βρίσκουμε τα νησιά: Κούλουρη (Σαλαμίνα), Θερμιά (Κύθνος), Τζια (Κέα), Αρζαντιέρα (Κίμωλος), Πολύκαντρος (Φολέγανδρος), Σαντορίνη (Θήρα), Ναφιό (Ανάφη), Αξιά (Νάξος).

Έχουμε επίσης και τις πρώτες μετονομασίες οικισμών: Σπέτσες Τιπάρηνος), Βοστίτσα (Αίγιον), Καλάβρυτα (Κίναιθα), Πύργος (Πύλος Τριφυλιακή), Φανάρι (Παρρασία),  Αρκαδιά (Κυπαρισσία), Νεόκαστρο (Πύλος), Καλαμάτα (Καλάμαι),  Τριπολιτσά (Τρίπολις), Καρύταινα (Γόρτυνα), Πραστός (Πρασιαί), Μιστράς (Σπάρτη), Μονεμβασία (Επίδαυρος Λιμηρά), Μαραθονήσι (Γύθειον), Βάτουλο (Οίτυλος), Δραγαμέστο (Αστακός), Βραχώρι (Αγρίνιον), Καρπενήσι (Καλλιδρόμη), Ζητούνι (Λαμία), Ταλάντι (Αταλάντη) και Σάλωνα (Άμφισσα).

Η μετονομασία των τοπωνυμίων, πριν γίνει επίσημη πολιτική του ελληνικού κράτους, συνεχίζει με μικρά βήματα. Κάποια κεφαλοχώρια αλλάζουν όνομα από απογραφή σε απογραφή: Κούντουρα (Μάνδρα), Τσίμοβα (Αρειόπολις), Καστρί (Ερμιόνη), Κουρσαλάς (Κορωπί), Καστρί (Δελφοί), Καρβασαράς (Αμφιλοχία).

Στους χάρτες αλλάζουν τα ονόματα των ποταμών: Αλαμάνα (Σπερχειός), Άρτα (Άραχθος), Ασπροπόταμος (Αχελώος), Βαλανάς (Ερασίνος), Βασιλοπόταμος (Ευρώτας), Βίστριτσα (Αλιάκμων), Βούλγαρης (Τιταρήσιος), Βουριένης (Ασωπός), Γαστούνης (Πηνειός), Ζελεχοβίτικος (Λάδων), Καστανάς (Αροάνιος), Λεστινίτσα (Ενιπεύς), Λυκόρμας (Εύηνος), Μαυρονέρι (Κράθις), Μέγδοβας (Ταυρωπός), Μπούζης (Νέδων), Πάνιτσα (Ίναχος), Πιρνάτσα (Πάμισος), Ρουφιάς (Αλφειός), Φίδαρης (Ευήνος).

Αλλάζουν επίσης τα ονόματα των βουνών: Βελούχι (Τυμφρηστός), Βοδιάς (Παναχαϊκό), Βουλκάνο (Ιθώμη), Ελατιάς (Κιθαιρών), Ζίρια (Κυλλήνη), Λιάκουρα (Παρνασσός), Μαλεβό (Πάρνων), Ντουρντουβάνα (Πεντέλεια), Οζιά (Πάρνηθα), Ολύτσικας (Τόμαρος), Παλαιοβούνα (Ελικών), Πενταδάκτυλος (Ταΰγετος), Σκίπεζα (Σκίαθις), Τετράζι (Λύκαιον), Χελμός (Αροάνια) [Βάλδκαμπφ 1901, σ 19 – 40, 70 – 94].

Το 1855 δημοσιεύεται το πρώτο βασιλικό διάταγμα, που αφορά αποκλειστικά τη μετονομασία ενός οικισμού. Διαβάζουμε στο φύλλο της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως αρ. 38, της 22ας Σεπτεμβρίου: “Ο οικισμός Γαϊδουροχώρι του δήμου Άριος (επαρχία Καλαμών), μετωνομάσθη Αριοχώρι”.

Μέχρι το 1909, μετονομάζονται άλλοι 23 οικισμοί. Και τότε γίνεται η μεγάλη τομή. Αποφασίζεται η οργανωμένη εθνική επιχείρηση για τον εξελληνισμό των ονομάτων των οικισμών, με το διάταγμα “περί συστάσεως επιτροπείας προς μελέτην των τοπωνυμίων της Ελλάδος και εξακρίβωσιν του ιστορικού λόγου αυτών” [Χουλιαράκης 1973, σ. 208].

Στην εισηγητική έκθεση του υπουργού Εσωτερικών Ν. Λεβίδη, εξηγούνται οι λόγοι που επέβαλαν την απόφαση του εξελληνισμού: “Τα βάρβαρα ονόματα και τα κακόφωνα ελληνικά λυπούσι μεν το γλωσσικόν αίσθημα, έχουσι δε και επιβλαβή μορφωτικήν επήρειαν εις τους κατοικούντας, συστέλλοντά πως και ταπεινούντα το φρόνιμα αυτών, αλλά και παρέχουσι ψευδή υπόνοιαν της εθνικής συστάσεως του πληθυσμού των χωρίων εκείνων, ων τα ξενικά ονόματα ηδύνατο να εκληφθώσιν ως μαρτυρούντα και ξενικήν καταγωγήν.

Τα πρώτα διορισμένα μέλη της επιτροπής είναι γνωστοί εθνικά έλληνες λόγιοι. Πρόεδρος αναλαμβάνει ο πατέρας της λαογραφίας στην Ελλάδα Νικόλαος Πολίτης και μέλη άνδρες που ήταν (ή θα γίνουν) καθηγητές πανεπιστημίου και ακαδημαϊκοί: οι ιστορικοί Σπυρίδων Λάμπρος, Σωκράτης Κουγέας, Νικόλαος Βέης, Κωνσταντίνος Άμαντος και Δημήτρης Καμπούρογλους, οι αρχαιολόγοι Παναγιώτης Καββαδίας, Γεώργιος Σωτηριάδης και Χρήστος Τσούντας και ο γλωσσολόγος Γεώργιος Χατζιδάκης [Λιθοξόου 1991, σ. 63]. Ό,τι δηλαδή θα αποκαλούσαμε, βαρύ πυροβολικό του ελληνικού εθνικισμού.

Στην αρχή η επιτροπή φαίνεται πως αναλώθηκε σε συζητήσεις, γιατί μεταξύ 1910 και 1914, έχουμε μόνο εννέα μετονομασίες. Το 1915, με 61 μετονομασίες θεωρείται καλή χρονιά. Μεταξύ 1916 και 1919 σημειώνονται άλλες 65 μετονομασίες. Η χαμηλή παραγωγικότητα της επιτροπής, ωθεί την κυβέρνηση να υποχρεώσει την επιτροπή, να προχωρήσει σε αναγκαστική συνεργασία με τους δασκάλους όλης της χώρας, προκειμένου να προχωρήσει ο εξελληνισμός. Η επιτάχυνση των διαδικασιών επιβάλλεται, λόγω και της ενσωμάτωσης των νέων επαρχιών, με τα χιλιάδες νέα “βάρβαρα” τοπωνύμια. Στις 10 Οκτωβρίου 1919, η επιτροπή, με εγκύκλιο επιστολή, ανακοινώνει στους εκπαιδευτικούς τη νέα απόφαση:

Η επί των τοπωνυμιών της Ελλάδος Επιτροπεία, της οποίας έργον κυριώτατον είναι η εκβολή όλων των τουρκοφώνων ονομάτων των συνοικισμών και κοινοτήτων, τα οποία μολύνουσι και ασχημίζουσι την όψιν της ωραίας ημών πατρίδος, παρέχουσι δε και αφορμήν εις δυσμενή δια το ελληνικό έθνος εθνολογικά συμπεράσματα, τα οποία οι αντίπαλοι λαοί μεταχειρίζονται εναντίον ημών, απεφάσισε κατ’ εντολήν του Υπουργείου των Εσωτερικών όπως εντείνει τας προσπαθείας της δια την αντικατάστασιν των ξενοφώνων ονομάτων δι’ ελληνοφώνων. Αλλ’ η εκλογή του νέου ονόματος δεν είναι καθόλου εύκολος. Απαιτείται γνώσις ακριβής του τόπου, την οποίαν, τα μέλη της Επιτροπείας, ζώντα εν Αθήναις δεν έχουσι. Δια τούτο η Επιτροπεία απεφάσισε να αποταθή εις τους κατά τόπους κυριωτάτους αντιπροσώπους του πνευματικού βίου της Ελλάδος, τους δημοδιδασκάλους” [Χουλιαράκης  1973, σ. 209].

Το νέο σχήμα της εθνικής επιχείρησης μετονομασιών, υπήρξε στην αρχή συγκρατημένο, λόγω της διεθνούς συγκυρίας, της συζήτησης περί μειονοτικών δικαιωμάτων και τις ανταλλαγές των πληθυσμών. Μεταξύ 1920 και 1925, ανακοινώνονται μόνο 61 νέες μετονομασίες. Η αλλαγή των ονομάτων 500 περίπου οικισμών της Θράκης, περνάει “λάθρα”, μέσα από  την απογραφή του 1920 [Λεξικόν 1923].

Μόλις ωστόσο το τοπίο ξεκαθαρίζει, το ελληνικό κράτος διατάζει την επιτροπή να αλλάξει το χάρτη της χώρας με συνοπτικές διαδικασίες. Με το διάταγμα της 17ης Σεπτεμβρίου 1926, επιτρέπεται “ίνα μεταβληθώσι ξενόφωνα ή κακόηχα ονόματα συνοικισμών, πόλεων ή κωμών”. Σε κάθε νομαρχία, συγκροτείται υποεπιτροπή μετονομασιών υπό την προεδρία του νομάρχη. Εκτός των εκπαιδευτικών, συνιστάται  η συμμετοχή σε αυτή “δημοσίων υπαλλήλων και εντοπίων προσώπων, δυναμένων να συντελέσωσιν εις τον επιδιωκόμενον σκοπόν”. Μετά τη μετονομασία, “απαγορεύεται απολύτως η χρήσις των παλαιών ονομάτων”. Η παράβαση της απαγόρευσης, “αποτελεί πταισματικήν παράβασιν τιμωρουμένην με πρόστιμον μέχρις 100 δραχμών, ή με κράτησιν μέχρι 10 ημερών” [Χουλιαράκης 1975, σ. 344 – 345].

Το διάταγμα αυτό δίνει το σύνθημα. Μέχρι το 1928, μετονομάζονται 2.500 περίπου οικισμοί !

Μετά οι ρυθμοί πέφτουν. Μεταξύ 1929 – 1952 ακολουθούν 354 μετονομασίες. Τη πενταετία 1953 – 1957 σημειώνονται 760 και ανάμεσα 1958 και 1971 άλλες 326. Έκτοτε οι μετονομασίες των οικισμών γίνονται σπάνιες, καθώς δεν έχουν απομείνει και πολλά ξενόφωνα ονόματα για αλλαγή. Ο σκοπός έχει επιτευχθεί, τα μισά περίπου ονόματα των οικισμών άλλαξαν, η Ελλάδα έγινε αγνώριστη.

Για την ποιότητα βέβαια της εργασίας αυτής, καλύτερα να μη γίνεται λόγος. Για παράδειγμα, το όνομα “Κρήνη” επιλέχθηκε για τη μετονομασία 10 οικισμών, η “Λεύκη” για 10, η “Χαραυγή” για 10, η “Κυψέλη” για 11, η “Εξοχή” για 11, η “Αγία Τριάς” για 12, η “Μεταμόρφωσις” για 12, ο “Πλάτανος” για 12, ο “Άγιος Γεώργιος” για 13, η “Αγία Παρασκευή” για 15, ο “Άγιος Νικόλαος” για 15, η “Πηγή” για 15, ο “Σταυρός” για 15, το “Κρυονέρι” για 17, η “Δάφνη” για 24 και η “Καλλιθέα” (μακράν όλων) για 44.

Εκτός όμως από τους οικισμούς, τα ονόματα των οποίων εξελληνίσθηκαν, “δυσμενή δια το ελληνικό έθνος εθνολογικά συμπεράσματα”, μπορούσαν να αντληθούν και από τα μικροτοπωνύμια. Ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης δίνει την πληροφορία, πως η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, είχε ζητήσει προπολεμικά, τη βοήθεια της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για τη μετονομασία των μικροτοπωνυμίων των επιτελικών χαρτών [Τριανταφυλλίδης 1938, σ. 257].

Η Γεωγραφική Υπηρεσία, εξελλήνισε πολλά ονόματα στους χάρτες κλίμακας 1: 100.000 και 1: 50.000, χωρίς να προβεί σε δημόσια ανακοίνωση. Κυκλοφόρησε μάλιστα εμπιστευτικά σήματα προς χρήση των αξιωματικών, που συνόδευαν τους νέους χάρτες και σημείωναν τα παλιά και τα νέα ονόματα, ώστε να είναι δυνατή η χρήση τους και να αποφευχθούν ολέθρια σφάλματα, σε περίπτωση πολεμικών επιχειρήσεων. Τα σήματα αυτά κυκλοφορούσαν πολυγραφημένα, στα γραφεία της υπηρεσίας πληροφοριών, στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Ο αριθμός των μετονομασμένων ανά φύλλο τοπωνυμίων, ποικίλει. Έτσι βρίσκουμε λόγου χάρη, 100 τοπωνύμια στο φύλλο 1620 IV / Μέτσοβον, 106 στο φύλλο 1622 I / Φλώρινα, 112 στο φύλλο 1721 I / Σιάτιστα και 139 στο φύλλο 2022 Ι / Σοχός.

Είναι προφανές ότι με αυτό τον τρόπο, η Γεωγραφική Υπηρεσία, επιτέλεσε ένα “εθνικό” έργο, προσφέροντας με τους νεώτερους χάρτες της, μια “πηγή” γλωσσικού υλικού, κατασκευασμένη από τους στρατιωτικούς στο γραφείο.

Στην κατεύθυνση του εξελληνισμού των μικροτοπωνυμίων (θέσεων), κινήθηκε επίσης το υπουργείο Εσωτερικών από το 1962 και από την επαρχία Ξάνθης (ΦΕΚ 210 της 13/12) [Χουλιαράκης 1976, σ. 220]. Οι μαζικές μετονομασίες των μικροτοπωνυμίων, μέσω διαταγμάτων, αρχίζουν ωστόσο από το 1969 και συνεχίζονται τα επόμενα χρόνια. Παράλληλα το υπουργείο Εσωτερικών εγκρίνει κάθε τόσο και κάποια μετονομασία “βαρβαρόφωνου” οικισμού, όπως εκείνη των “Νέων Λιοσίων” σε “Ίλιον”, το Σεπτέμβριο του 1994.

Το τελευταίο παράδειγμα, χαρακτηρίζει και την ποιότητα της σκέψης των σύγχρονων νονών. Με το να μετονομάζει μια χώρα, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια συνοικία της πρωτεύουσάς της, δίνοντάς της ένα αρχαιοπρεπές όνομα, για να ξορκίσει το γεγονός  της εκεί ύπαρξης Αρβανιτών, Τσιγγάνων και ρωσοφώνων προσφύγων, το μόνο που επιτυγχάνει επί της ουσίας, είναι να αποκαλύπτει, εκτός από κεκτημένη ταχύτητα, ενός προπατορικού αμαρτήματος, τη σημερινή ιδεολογική ένδεια και ανασφάλεια των ταγών της.

Όπως και να έχει, ακόμα και αν η ιστορία (της τραγωδίας του εξελληνισμού του τοπωνυμικού της χώρας) επαναλαμβάνεται σαν κωμωδία πλέον, το τέλος αυτού του κεφαλαίου, δεν έχει ακόμα γραφτεί.

 

 

Βάλδκαμπφ 1901: Αντωνίου Τούμα Φον Βάλδκαμπφ, Ελλάς, Μακεδονία και Νότιος Αλβανία ήτοι η μεσημβρινή ελληνική χερσόνησος περιγραφομένη υπό στρατιωτικήν, γεωγραφικήν, στατιστικήν και πολεμικοϊστορικήν έποψιν, μετάφραση Ευγενίου Ρίζου Ραγκαβή, Αθήναι 1901.

Λεξικόν 1923: Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας / Διεύθυνσις Στατιστικής, Λεξικόν των δήμων, κοινοτήτων και συνοικισμών της Ελλάδος επί τη βάσει της απογραφής του πληθυσμού του έτους 1920, Αθήναι 1923.

Λιθοξόου 1991: Δημήτρη Λιθοξόου, Μειονοτικά ζητήματα και εθνική συνείδηση στην Ελλάδα / Ατασθαλίες της ελληνικής ιστοριογραφίας, Αθήνα 1991.

Οικονόμου 1991: Κων. Οικονόμου, Τοπωνυμικό της περιοχής Ζαγορίου, Ιωάννινα 1991.

Σακελαρίου, 1978: Μιχαήλ Σακελαρίου, Η Πελοπόννησος κατά την δευτέραν Τουρκοκρατία, Αθήνα 1978.

Τριανταφυλλίδης 1938: Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Νεοελληνική γραμματική / Ιστορική εισαγωγή, Αθήνα 1938.

Φαλμεράιερ 2002: Jac. Phil. Fallmerayer,  Ιστορία της χερσονήσου του Μοριά κατά το Μεσαίωνα / πρώτο μέρος, μετάφραση Παντελή Σοφτζόγλου, Αθήνα 2002.

Χουλιαράκης 1973: Μιχαήλ Χουλιαράκης, Γεωγραφική, διοικητική και πληθυσμιακή εξέλιξις της Ελλάδος 1821 – 1971, τόμος Α΄, Αθήναι 1973.

Χουλιαράκης 1975: Μιχαήλ Χουλιαράκης, Γεωγραφική, διοικητική και πληθυσμιακή εξέλιξις της Ελλάδος 1821 – 1971, τόμος Β΄, Αθήναι 1973.

Χουλιαράκης 1976: Μιχαήλ Χουλιαράκης, Γεωγραφική, διοικητική και πληθυσμιακή εξέλιξις της Ελλάδος 1821 – 1971, τόμος Γ΄, Αθήναι 1976.

Georgacas – McDonald 1968: Demetrius Georgacas – William McDonald, Place Names of Southwest Peloponnesus, Πελοποννησιακά, τόμος ΣΤ΄, Αθήναι 1968

 

 

παλαιό όνομα

μετονομασία

περιοχή

έτος

Αατλή

Καβαλάρης

Κιλκίς

1927

Αβαντλήδες

Πρινοχώρι

Χαλκιδικής

1927

Αβαρίτσα

Αμπέλια

Άρτης

1951

Αβαρίτσα

Μελιταία

Δομοκού

1915

Αβδαμάλ

Σησαμιά

Νιγρίτης

1927

Αβδήμπεης

Ηραίον

Ναυπλίας

1953

Αβδουλάκιοϊ

Αβδέλλα

Διδυμοτείχου

1920

Αβδουλάρ

Νέον Περιβόλιον

Λαρίσης

1927

Άβερνα

Αργυρά

Πατρών

1928

Αβλίανα

Αυγή

Κοζάνης

1955

Αβόρανη

Λιβαδάκι

Ναυπακτίας

1930

Αβρέτ Ισσάρ

Γυναικόκαστρον

Κιλκίς

1926

Αγά

Σπερχειάς

Φθιώτιδος

1912

Αγακιανά

Λόφος

Σελίνου

1957

Αγαλάρ

Κρήνη

Νέστου

1954

Αγατζίκι

Φοινίκη

Πυλίας

1927

Αγγελοχώρι

Αρχάγγελος

Θεσσαλονίκης

1940

Αγγερικός

Άγιος Κήρυξ

Ζακύνθου

1912

Αγία Άννα (Ιντέλοβα)

Αυλήαννα

Κοζάνης

1927

Αγιάσμπεης

Ψαθί

Μεγαλοπόλεως

1927

Άγιοι Ανάργυροι

Ζωοδόχος Πηγή

Φαρσάλων

1949

Άγιοι Απόστολοι

Πέλλα

Γιαννιτσών

1926

Άγιοι Θεόδωροι

Κυψέλη

Τροιζηνίας

1956

Άγιοι Θεόδωροι και Αναπλάδες και Μελίκια και Ποτάμιον και Ριγγλάδες

Λευκίμη

Κερκύρας

1903

Άγιος Αντώνιος

Άγιος Μάρκος

Κιλκίς

1967

Άγιος Αρσένιος

Κυπάρισσος

Φιλιατών

1960

Άγιος Βασίλειος

Θύρρειον

Βονίτσης και Ξηρομέρου

1915

Άγιος Γεώργιος

Θεοφύλακτος

Κερκύρας

1962

Άγιος Γεώργιος

Καστράκιον

Ευρυτανίας

1963

Άγιος Γεώργιος

Μολύκρειον

Ναυπακτίας

1919

Άγιος Γεώργιος

Νεμέα

Κορινθίας

1923

Άγιος Γεώργιος

Πηγαί

Βόλου

1963

Άγιος Θεόδωρος

Λευκίμη

Κερκύρας

1915

Άγιος Ιωάννης

Νέος Πύργος

Πιερίας

1951

Άγιος Ιωάννης

Πεύκα

Χίου

1964

Άγιος Ιωάννης Όφις

Νέα Τραπεζούς

Πιερίας

1951

Άγιος Κοσμάς ο Μποτζαράς

Βουτσαράς

Ιωαννίνων

1981

Άγιος Κωνσταντίνος

Άγιος Νικόλαος

Μυλοποτάμου

1961

Άγιος Νικόλαος

Γιαλός

Πατρών

1962

Άγιος Νικόλαος

Κάστριον

Κυνουρίας

1969

Άγιος Νικόλαος

Κέρρα

Παρνασσίδος

1908

Άγιος Νικόλαος

Λουτρά

Χαλκιδικής

1964

Άγιος Νικόλαος

Νέα Αμφίπολις

Φυλλίδος

1965

Άγιος Νικόλαος

Ραχούλα

Δωδώνης

1963

Άγιος Παύλος (Σοπωτόν)

Αροανία

Καλαβρύτων

1930

Άγιος Πέτρος (Ρεσιντίκια)

Άγιος Πρόδρομος

Χαλκιδικής

1928

Άγιος Ρόκκος

Άγιος Σπυρίδων

Κερκύρας

1950

Άγιος Σάββας Αθηναίων

Νέαι Κυδωνίαι

Αττικής

1932

Άγκω Μαχαλά

Αδελφικόν

Σερρών

1927

Αγλαβίστα

Περιβόλιον

Δωρίδος

1959

Αγόρανα

Τρίκαστρον

Πρεβέζης

1927

Αγορέλιτζα

Αμπελόφυτον

Τριφυλίας

1930

Αγόριανη

Αγία Παρασκευή Λεβαδείας

Βοιωτίας

1955

Αγόριανη Άνω

Επτάλοφον

Παρνασσίδος

1927

Αγόριανη Κάτω

Εκκάρα

Φθιώτιδος και Φωκίδος

1930

Αγόριανη Κάτω

Λιλαία

Παρνασσίδος

1920

Αγουλινίτσα

Επιτάλιον

Ολυμπίας

1927

Αγριδέικα

Άγιος Κωνσταντίνος

Αχαΐας

1940

Αγροσυκέα

Χαρά

Λαρίσης

1958

Αδά Δερέ

Μεγάλη Άδα

Κομοτηνής

1920

Αδά Ουρέν

Μικρά Άδα

Κομοτηνής

1920

Αδά Τεπέ

Νέον Συρράκον

Κιλκίς

1932

Αδαλή

Κάτω Σχολάριον

Θεσσαλονίκης

1926

Αδατεπέ

Πέτρα

Λαρίσσης

1883

Αειβάτι

Λητή

Θεσσαλονίκης

1926

Αζίζι

Κάτω Άσσος

Κορινθίας

1927

Αθάμας και Πετρομαγούλα

Ορχομενός

Λεβαδείας

1961

Αθάνατον

Μελίβοια

Αγιάς

1920

Αϊβαλί

Ρήγαιον

Φαρσάλων

1919

Αϊβαλίκ Δερέ

Σαντούδα

Λαγκαδά

1927

Αϊβαλίκ Δερέ Μαχαλάδες

Κυδωνιά

Λαγκαδά

1928

Αϊβάν

Αηδόνα

Καλαμπάκας

1928

Αϊβατζήκ

Λίβας

Ξάνθης

1920

Αιγιαλός

Σάμη

Κεφαλληνίας

1914

Αιγλένοβα

Κρυόνερον

Γορτυνίας

1927

Αϊδίνι

Αγριλιά

Μεσσήνης

1927

Αϊδίνιον

Κασσαβέτεια

Αλμυρού

1900

Αϊλιάς

Άγιος Ηλίας

Βοΐου

1949

Αϊνταμπλή

Χάνδαξ

Ορεστιάδος

1920

Αϊσέρη

Άγιος Σεραφείμ

Τριφυλίας

1927

Αϊτζιλάρ

Πευκοχώριον

Κιλκίς

1954

Ακ Βουνάρ

Ασπρονέριον

Διδυμοτείχου

1920

Ακ Μπουνάρ

Ασπρόβρυση

Θεσσαλονίκης

1926

Ακ Μπουνάρ

Μικρός Βάβδος

Χαλκιδικής

1927

Ακ Σακάλ

Πολιά

Διδυμοτείχου

1920

Ακ Σακλή

Λεύκαρα

Κοζάνης

1927

Ακ Τοπράκ

Ασπρόχωμα

Χαλκιδικής

1927

Ακίντζαλη

Μουριές

Κιλκίς

1926

Ακίτσι

Μικροθήβαι

Αλμυρού

1916

Ακμαντζαλή

Λάκκωμα

Χαλκιδικής

1928

Άκολη

Άβυθος

Αιγιαλείας

1953

Ακροβούνι

Παναγία

Παγγαίου

1964

Ακροσουβάλα

Νίκη

Χαλκίδος

1954

Άκταιο

Δερβένι

Κορινθίας

1933

Αλαϊμπεη

Πανηγυρίστρα

Επιδαύρου Λιμηράς

1928

Αλαίμπεη Σπαρτιατών

Πλατανιστάς

Λακεδαίμονος

1928

Αλαϊμπέης

Φάρος

Λακεδαίμονος

1955

Αλάμπεη

Νησί

Ευρυτανίας

1928

Αλανλή

Πλατεία

Λαγκαδά

1927

Αλάρι

Αρχοντικό

Γιαννιτσών

1926

Αλασλή

Ψυχρονέρι

Σιδηροκάστρου

1927

Αλατζά Κλισέ

Αμισηνά

Ξάνθης

1928

Αλβανίτσα

Σταυροδρόμι

Γορτυνίας

1927

Άλβενα

Μίνθη

Ολυμπίας

1927

Αλειτούργι

Στενύκλαρος

Μεσσήνης

1916

Αλεποχώρι

Μαντείον

Δωδώνης

1953

Αλή Κοτζαλάρ

Μικρόκαμπος

Κιλκίς

1927

Αλή Μπέη Αλεξανδρουπόλεως

Εξώπολις

Έβρου

1928

Αλή Πασσά

Νεροχώρι

Σερρών

1927

Αλή Τσελεπή

Τρίοδος

Μεσσήνης

1927

Αλήαγα

Βρυσούλες

Μεγαλοπόλεως

1927

Αληζώτ Τσιφλίκ

Γεροπλάτανος

Ιωαννίνων

1927

Αλήκα

Αθήναιον

Μαντινείας

1928

Αληκοντούζι

Παληό Λουτρόν

Τριφυλίας

1927

Αλήμπεη

Ψαθοτόπι

Άρτης

1927

Αλησούμπαση

Ελαιοχώρι

Πατρών

1926

Αλητσελεπή

Οιχαλία

Μεσσήνης

1915

Αλητσελεπή

Σαμικόν

Ολυμπίας

1923

Αλητσελεπή (Οιχαλία) και Τόσκεσι

Οιχαλία

Μεσσήνης

1915

Αλήφακα

Καρυές

Δομοκού

1928

Αλήφακα

Κάστρον

Λαρίσης

1957

Αληφακλάρ

Καλαμάκι

Αγιάς

1927

Αλίπος

Χαλίκια

Γυθείου

1955

Αλιτζανή

Αρχοντικόν

Μονοφατσίου

1955

Αλίτσι

Κοκκίνες

Λαρίσης

1927

Αλκητζηλάρ

Αλκυώνη

Ξάνθης

1920

Αλλάι

Αλλαγή

Μεσσήνης

1912

Αλμαντάρ

Χωματόκαστρον

Καρδίτσης

1928

Αλμαντάρι

Αμπελών

Καρδίτσης

1957

Αλμπάνι

Κάτω Καλαβρούζα

Ναυπακτίας

1948

Αλτσάκ

Χαμηλό

Γουμενίτσης

1926

Αλτσιλή

Μεσοπόταμο

Χαλκιδικής

1927

Αλχανί

Θετίδειον

Φαρσάλων

1919

Αλχανί Άνω

Παλιούρι

Δομοκού

1928

Αλχανί Κάτω

Άγιος Αθανάσιος

Δομοκού

1928

Αλχανλή

Αχλαδινή

Νέστου

1928

Αμαλιάπολις

Νέα Μιζέλα

Φθιώτιδος

1864

Αμαρλάρ

Αχλαδιά

Καρδίτσης

1928

Αμαρλάρ

Κοιλάς

Λαρίσης

1927

Αμάτοβο

Άσπρος

Κιλκίς

1928



Αμμότοπος

Αμπέλια

Άρτης

1954

Αμόρανη

Καταφύγι

Ναυπακτίας

1927

Αμπάρ Κιόι

Μάνδρες

Κιλκίς

1926

Αμπάρ Κιόι

Πάμφορον

Κομοτηνής

1920

Αμπελάκια Σαλαμίνος

Φοίνιξ

Μεγαρίδος

1954

Αμπέλια

Βρυσούλα

Ευρυτανίας

1963

Αμπέλια (Σωποτσέλι)

Δίλοφον

Ιωαννίνων

1928

Αμπελοσάλεσι

Αμπελοχώρι

Θηβών

1927

Άμπλιανη

Σταυροπήγι

Ευρυτανίας

1928

Αμύγδαλα

Χαραυγή

Εορδαίας

1961

Αμυγδαλέα

Καλλιθέα

Σουλίου

1957

Αμυγδαλέαι

Κοιλάδιον

Κιλκίς

1953

Ανάζογλι

Πανέικα

Πυλίας

1927

Ανάκιοϊ

Μητρικόν

Κομοτηνής

1920

Αναμπακλί

Νεράϊδα

Φαρσάλων

1927

Ανάργυροι

Απιδέα

Βοΐου

1959

Αναστάσοβα

Ανάστασις

Καλαβρύτων

1953

Αναστάσοβα Μεγάλη

Νέδουσα

Καλαμών

1927

Αναστάσοβα Μικρά

Πηγαί

Καλαμών

1927

Ανατολού

Ανατολή

Σιδηροκάστρου

1927

Αναχαράβη

Αχαράβη

Κερκύρας

1981

Αναχουρδομέτοχα

Ελεύθερνα

Ρεθύμνης

1933

Ανδράνοβα

Φεγγόβρυση

Ευρυτανίας

1928

Ανδροβίτσα

Κεντρική

Ναυπακτίας

1928

Ανεμοχωράκι

Φρίξη

Τιρνάβου

1916

Ανθεμούντα

Γαλάτιστα

Χαλκιδικής

1936

Αντά

Λιβερά

Ξάνθης

1928

Άντερα

Σκάρφεια

Λοκρίδος

1931

Αντίγονος

Αντιγονεία

Φλωρίνης

1949

Αντιφίλιπποι (Παλαιοχώριον)

Παλαιοχώριον

Πραβίου

1927

Άνω Αγάλη

Έλατος

Μαντινείας

1955

Άνω Αλή Κιόι

Άνω Μανδριά

Δράμας

1927

Άνω Αρβανίται

Πάνδροσον

Σάμου

1959

Άνω Αχαΐα

Δύμη

Αχαΐας

1836

Άνω Βάνιτσα

Άνω Κώμη

Κοζάνης

1927

Άνω Βλάντο

Άνω Δεσποτικόν

Πρεβέζης

1927

Άνω Βολοβότ

Νέα Σάντα

Θεσσαλονίκης

1926

Άνω Βυρό

Βυρό

Κερκύρας

1931

Άνω Γαράντζα

Άνω Μέλπεια

Μεσσήνης

1927

Άνω Γκιρμπάς

Άνω Σούρμενα

Κιλκίς

1926

Άνω Γουμένιτσα

Δροσάτον

Καλαβρύτων

1955

Άνω Γραμματίκοβο

Άνω Γραμματικό

Καϊλαρίων

1927

Άνω Δεσποτικό

Δεσποτικόν

Πρεβέζης

1940

Άνω Δουβλατάν

Άνω Βασιλικά

Φαρσάλων

1927

Άνω Ελληνικό

Σούρμενα

Περιφέρεια Πρωτευούσης

1970

Άνω Εξάνθεια

Εξάνθεια

Λευκάδος

1969

Άνω Ινανλί

Άνω Αμπέλα

Σιδηροκάστρου

1927

Άνω και Κάτω Μεσά

Βολίμαις

Ζακύνθου

1912

Άνω Κάλενικ

Άνω Καληνίκη

Φλωρίνης

1926

Άνω Κάμπος (Άνω Σουδενά)

Άνω Πεδινά

Δωδώνης

1929

Άνω Κλέστινα

Άνω Κλειναί

Φλωρίνης

1926

Άνω Κοπάνιτσα

Κρυονέριον

Ολυμπίας

1955

Άνω Κοπανός

Κοπανός

Ναούσης

1953

Άνω Κορύτιανη

Άνω Σκαφιδωτή

Πρεβέζης

1927

Άνω Κόττορι

Άνω Υδρούσα

Φλωρίνης

1928

Άνω Κρούσοβον

Άνω Κερδύλλιον

Νιγρίτης

1927

Άνω Λεντεκάδα

Αγία Τριάς Τριφυλίας

Μεσσηνίας

1956

Άνω Λουζίτσα

Άνω Τριπόταμον

Βερροίας

1927

Άνω Λουκάβιτσα

Κάμπος

Ηλείας

1955

Άνω Μάμουλα

Μεταμόρφωσις

Χαλκίδος

1954



Άνω Μαχαλάς

Άνω Βόλος

Βόλου

1916

Άνω Μητρούσι

Μητρούσιον

Σερρών

1955

Άνω Μουσουνίτσα

Αθανάσιος Διάκος

Παρνασσίδος

1959

Άνω Μούσχας

Μακρόλογγος

Τροιζηνίας

1927

Άνω Μπάνι

Περάνθη

Άρτης

1927

Άνω Μπέλεσι

Κεφαλόβρυσον

Άργους

1927

Άνω Μπερμπάτης

Κυψέλη

Μεσολογγίου

1954

Άνω Μποτίνο

Λιθοβούνι

Μεσολογγίου

1930

Άνω Μπουρλέσια

Άνω Μετάπα

Αιτωλίας και Ακαρνανίας

1957

Άνω Νεβόλιανη

Σκοπιά

Φλωρίνης

1928

Άνω Νούσκα

Άνω Δαφνούδι

Σερρών

1927

Άνω Ορφανά

Ορφανά

Καρδίτσης

1955

Άνω Παλαιόκαστρο

Πολυρρήνια

Χανίων

1940

Άνω Παλαιοξάρι

Ποτιδανία

Δωρίδος

1940

Άνω Παπράτσκον

Άνω Φτεριάς

Καστορίας

1926

Άνω Πέτρα

Πέτρα

Άρτης

1953

Άνω Σέλι

Άνω Βέρμιον

Βερροίας

1926

Άνω Σέλιτσα

Άνω Βέργα

Καλαμών

1956

Άνω Σιατερλί

Δίλοφον

Φαρσάλων

1957

Άνω Σουδενά

Άνω Κάμπος

Ιωαννίνων

1928

Άνω Συνοικία Τρικάλων

Άνω Τρίκαλα

Κορινθίας

1981

Άνω Τσιαχμάτι

Ανωχώρι

Φαρσάλων

1928

Άνω Φράσταινα

Άνω Ορεινή

Σερρών

1927

Αουντουκλάρ

Λουτρός

Λαρίσσης

1883

Απέραθος

Απύρανθος

Νάξου

1956

Αποσέτι

Πετροχώρι

Αμαρίου

1931

Αποστολάρ

Απόστολοι

Κιλκίς

1926

Αραγόζενα

Άλσος

Πατρών

1955

Αραδοσίβια Ζεϊνέλ

Στεφανόβουνον

Ελασσώνος

1927

Αραδοσίβια Ορτά

Γαλανόβρυση

Ελασσώνος

1927

Αρακλή

Ηράκλειον

Θεσσαλονίκης

1927

Αραλήκ Μπουρούν

Μύτικας

Κομοτηνής

1920

Αραμουζά

Αγάλω Γορτυνίας

Αρκαδίας

1927

Αραμπατζή Κιόι

Αμαξάδες

Κομοτηνής

1920

Αραντούρο

Άγιος Δημήτριος

Τριφυλίας

1956

Αράπης

Δήμητρα

Γρεβενών

1961

Αραπλή

Βαθυχώρι

Δράμας

1927

Αραπλή

Λαχανόκηπος

Θεσσαλονίκης

1927

Αραπλί

Εκλεκτόν

Νέστου

1954

Αράχοβα

Εξοχή

Αιγιαλείας

1955

Αράχοβα

Κρήνη

Αιγιαλείας

1956

Αράχοβα

Πηγή

Μεσσήνης

1956

Αράχοβα

Ριζόν

Φιλιατών

1959

Αραχοβίτσα

Κεφαλόβρυσον

Δωδώνης

1955

Αράχωβα

Καρυαί

Λακεδαίμονος

1930

Αράχωβα

Καρυοβούνι

Οιτύλου

1930

Αράχωβα

Λύκαινα

Γορτυνίας

1927

Αράχωβα

Πεντάκορφον

Τριχωνίας

1930

Αραχωβίτσα

Μάραθος

Καρδίτσης

1928

Αραχωβίτσα

Πετράλωνον

Ευρυτανίας

1928

Αρβανιτοκερασέα

Κερασέα

Μαντινείας

1955

Αρβενίτσα

Αργυρότοπος

Φιλιατών

1928

Αργυρόκαστρο

Μαγούλιανα

Γορτυνίας

1929

Αρδέα

Αριδαία

Αλμωπίας

1951

Αρδομίστα

Λογγάδες

Δωδώνης

1955

Αρδουάν

Κοκκινόβραχος

Βόλου

1928

Αριάς (Βαρυμπόπη)

Μοναστήριον

Τριφυλίας

1928

Αρίλα

Κεφαλάρι

Μαργαριτίου

1927

Αρίνιστα

Κτίσματα

Πωγωνίου

1927

Αρκαδία

Κυπαρισσία

Τριφυλίας

1833

Αρκουδά

Αδριανός

Μιραμπέλλου

1932

Αρκούδαινα

Αρχοντική

Ρεθύμνης

1926

Αρκουδοχώρι

Αρκοχώριον

Ημαθίας

1934

Αρμάτοβο

Άρματα