Λεξικό θεματικό της λαογραφίας -- γεωργία

 

 

Λεξικό θεματικό της λαογραφίας

15. γεωργία

 

Δημήτρης Λιθοξόου

 

 

Για εισαγωγικά και επιμέρους βλ.

Πελοπόννησος: Ρωμαίικα του Μοριά ή διαλεκτικά της Πελοποννήσου

Ρούμελη: Η ρωμαίικη γλώσσα μεταξύ Κορινθιακού και Καστοριάς

Κρήτη: Κρητική Διάλεκτος ή Ρωμαίικα της Κρήτης

Κύπρος: Κυπριακή Διάλεκτος ή Ρωμαίικα της Κύπρου

Ιόνιο: Η ρωμαίικη γλώσσα στα νησιά του Ιονίου

 

 

αγαλισά / τα σκουπίδια από το σκούπισμα του αλωνιού || Ιόνιο: η αγαλσά [Κατούνα] .

αγκαθόσκουπα / θάμνος για το σκούπισμα του αλωνιού || Πελοπόννησος: η αγκαθόσκουπα [Βρέσθενα] || Ρούμελη: η αγκαθόσκουπα [Πάργα].

άζα / σκόνη στο λίχνισμα || Πελοπόννησος: η άζα [Βρέσθενα] || Κύπρος: η άχνη [Πάνω Λεύκαρα].

ακροδούχοι / οι όρθιες πέτρες που βρίσκονται κυκλικά γύρω από το αλώνι || Κρήτη: οι ακροδούχοι [Ανατολή].

ακροσταβαρά / εξάρτημα του αλετριού - έχει δυο καρφιά από μπρος και πιάνουν στα λούρα || Κρήτη: η ακοσταβαρά [Άγιος Γεώργιος] | το κατακλείδι [Άγιος Βασίλειος].

αλέτρι (ALE, Buck list) || Πελοπόννησος: το αλέτρι [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Ελληνίτσα, Θαλάμες, Καλούσι, Κανδήλα, Καρυά, Λεβίδι, Λυγουριό, Μαγούλα, Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια] | το λέτρι [Προάστιο] | το έρατσε [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το αλέτρι [Άγιος Δημήτριος, Αργυράδες, Αρμενάδες, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Πάγοι, Σκινέας] | το αλέτρ [Δρυμώνας, Κατούνα] | το άλατρο [Αργυράδες, Κέρκυρα] || Ρούμελη: το αλέτρι [Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του αλέτρ [Αγία Παρασκευή, Άγιος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γουριά, Γραμματικού, Δαύλεια, Δομνίστα, Δραμεσιοί, Κανάλια, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μηλίνα, Ραψάνη, Στροφυλιά, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | του αλιέτρ [Αγιά, Μασχολούρι, Μικρό Βουνό, Σιάτιστα] | η άλιτρα [Στυλίδα] || Κρήτη: το αλέτρι [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Βραχάσι, Θεοδώρα, Λαμπιώτες, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σέλλες, Σιρίλι, Τύλισος] || Κύπρος: το αλέτριν [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | το άλετρον [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

αλετριά / αυλάκι || Πελοπόννησος: η αλετριά [Προάστιο] || Κρήτη: η αλετριά [Ανώγεια, Θεοδώρα].

αλετρικά / σύνεργα || Πελοπόννησος: τα αλετρικά [Κανδήλα, Λεβίδι] || Ιόνιο: τα αλατρόξυλα [Οθωνοί] || Κύπρος: τα άλετρα [Άγιος Νικόλαος*].

αλετροπόδι / η βάση του αλετριού || Πελοπόννησος: το αλετροπόδι [Τρόπαια, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | η αλετροπόδα [Αμπελιώνα, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Πιάνα, Προάστιο, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια] | η λετροπόδα [Προάστιο] | το αλετροπόιδι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το κουντούρι [Δροσοπηγή, Κανδήλα, Λεβίδι, Λυγουριό, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το καντούρι [Κανδήλα] | η κουντούρα [Βρέσθενα, Ρούτσι] | το κουντούζι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: το αλετροπόδι [Ληξούρι] | η αλετροπόδα [Ζάκυνθος, Ληξούρι] | το αλατροπόδι [Αργυράδες] | η γούλα [Ληξούρι] || Ρούμελη: η αλετρουπόδα [Γουριά] | το κουντούρι [Μέγαρα] | το γκουντούρι [Μέγαρα] | του κουντούρ [Άγιος, Δραμεσιοί, Κουμαρίτσι, Μηλίνα, Σταγιάδες, Στροφυλιά] || Κρήτη: το ποδάρι [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Μιαμού, Σέλλες, Τύλισος] || Κύπρος: το ποάριν [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα].

αλετρόχερο / το χερούλι του αλετριού || Πελοπόννησος: το αλετρόχερο [Προάστιο, Στεμνίτσα] | το λετρόχερο [Προάστιο] | η αλετροχερίδα [Κανδήλα, Πιάνα] | η χερίδα [Κανδήλα, Λεβίδι] | το χερούλι [Άγιος Δημήτριος, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Ρούτσι, Σκεπαστό, Τρόπαια] | το κουντουρόχερο [Βρέσθενα] | το αλετρόχερε [Πραστός] | α αλετροχέρα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | α χερολάβα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α μακίσα [Πέρα Μέλανα] | α κισοχέρα [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το αλετροχέρι [Ζάκυνθος] | το χεράλετρο [Ληξούρι] | το χερουλάδι [Αργοστόλι] | το χερολάδι [Ζάκυνθος] | η χερολάβα [Αργυράδες] || Ρούμελη: η αλατροχέρη [Θαρούνια] | η χερίτρα [Μέγαρα] | η χιρουλάδα [Στυλίδα] | η χιρολάβα [Δελβινάκι, Τσαμαντάς] | η χερολάβδα [Τσαμαντάς] | η χιρουλάβα [Δραμεσιοί, Κανάλια] || Κρήτη: η έχερη [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Αποδούλου, Βραχάσι, Μιαμού, Σέλλες, Τύλισος] | η όχερη [Εμπρόσνερος, Παλαιοχώρα, Σάσαλος] | η νεχέρη [Μιαμού] || Κύπρος: το σερόσιν (η άκρη στον άδρωπο) [Βάσα Κοιλανίου] | το σερονόσιν [Έμπα] | ο άδρωπος [Βάσα Κοιλανίου].

αλώνι (ALE, Buck list) || Πελοπόννησος: το αλώνι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Θαλάμες, Καλούσι, Κανδήλα, Καρυά, Κέρτεζη, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] | το λώνι [Προάστιο] | α άωνα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α άουνα [Πέρα Μέλανα, Πραστός] || Ιόνιο: το αλώνι [Άγιος Δημήτριος, Αργυράδες, Γάιος, Ερεικούσα, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαθράκι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Οθωνοί, Πάγοι, Σκινέας, Φισκάρδο] | το αλών [Δρυμώνας, Κατούνα] | η μπαμπιά [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το αλώνι [Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του αλών [Αγιά, Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δαύλεια, Δομνίστα, Δραμεσιοί, Κανάλια, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Πλατύστομο, Πρέβεζα, Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] || Κρήτη: το αλώνι [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Αποδούλου, Βουλγάρω, Βραχάσι, Βώροι, Θεοδώρα, Κελλάρια, Λαμπιώτες, Μάρθα, Παλαιοχώρα, Σάσαλος, Σέλλες, Σιρίλι, Τύλισος] || Κύπρος: το αλώνιν [Γαστριά*, Ψεματισμένος].

αλωνιά / το αλώνισμα ενός απλώματος || Ιόνιο: η αλωνιά [Μονοπολάτα] || Κρήτη: η αλωνιά [Άγιος Γεώργιος].

αλωνικό / τα άχυρα και ο καρπός που βρίσκεται στο αλώνι || Κρήτη: το αλωνικό [Αποδούλου].

αλώνισμα || Πελοπόννησος: το αλώνισμα [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Θαλάμες, Κανδήλα, Κρέστενα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μάλη, Παραδείσια, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια] | το λώνισμα [Προάστιο] | το αώνιμα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το αώναμα [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το αλώνισμα [Δρυμώνας, Ερεικούσα, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Σκινέας, Φισκάρδο] || Ρούμελη: το αλώνισμα [Άγιος, Μέγαρα, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του αλώνσμα [Αγιά, Αμφίκλεια, Βράχα, Κανάλια, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μικρό Βουνό, Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | του αλώντζμα [Γέρμας, Σταγιάδες] | του αλώντσμα [Δραμεσιοί, Έλατος] | ι αλουνισμός [Μικρό Βουνό] || Κρήτη: το αλώνισμα [Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι, Βώροι, Τύλισος] | ο αλωνισμός [Παλαιοχώρα] | το αλώνεμα [Λαμπιώτες].

αλωνιστής || Πελοπόννησος: ο αλωνιστής [Προάστιο] | ο αλωνιάτης [Θαλάμες, Ρούτσι] | ο λωνιστής [Προάστιο] | ο αλωνάρης [Στεμνίτσα] || Ιόνιο: οι αλωνιστάδες [Δρυμώνας, Ληξούρι] || Ρούμελη: ου αλουνιστής [Αμφίκλεια, Γουριά] | ου αλωνάρς [Ραψάνη] | ου αλουνάρς [Βράχα] | ου αλουνιάρς [Κουμαρίτσι] | οι αλωναραίοι [Μέγαρα] | ου αλουνιάτς [Κουμαρίτσι] || Κρήτη: ο αλωνάρης [Άγιος Γεώργιος, Θεοδώρα] | οι αλωνευτάδες [Τύλισος].

αλωνιστικό / η αμοιβή του αλογάρη για το αλώνισμα || Πελοπόννησος: το αλωνιστικό [Καλούσι] || Ιόνιο: το αλωνιάτικο [Καρδακάτα] | το ξάι [Ληξούρι] || Ρούμελη: το αλωνιάτικο [Θαρούνια].

αμόλια / άδεια τρύγου από το δραγάτη || Πελοπόννησος: αμόλια [Ρούτσι].

αμπελοτσάπι || Ρούμελη: του αμπιλουτσάπ [Στροφυλιά].

αμπελοχώραφα || Ρούμελη: τα αμπιλουχώραφα [Αγία Ευθυμία] || Κρήτη: τα αμπελοχώραφα [Εμπρόσνερος] || Κύπρος: ο αμπελότοπος [Βάσα Κοιλανίου].

ανεμολόγος / ενώνει τη θηλειά του ζώου με το στιχερό στο αλώνι || Πελοπόννησος: ο ανεμολόγος [Κανδήλα].

αντάτζιν / το μπροστά στους θεριστές αθέριστο χωράφι || Κύπρος: το αντάτζιν [Ψεματισμένος].

αντένα / του γερανιού || Ιόνιο: η αντένα [Ερεικούσα, Μαθράκι] | η παλάνκα [Μαθράκι] || Κρήτη: η αντένα [Άγιος Γεώργιος].

αξινιά || Πελοπόννησος: η αξινιά [Αλποχώρι, Βαλύρα] || Ιόνιο: η αξινιά [Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος] || Κρήτη: η σκαπεθιά [Άγιος Βασίλειος].

αποθέρι / τα λίγα στάχυα που απομένουν αθέριστα στο χωράφι μετά το θερισμό || Ρούμελη: του απουθέρ [Άγιος, Κουμαρίτσι].

αραίωμα / φυτών || Πελοπόννησος: το άριεμα [Σκεπαστό].

αρίλογος / κόσκινο για το στάρι και το κριθάρι || Πελοπόννησος: ο αρίλογος [Μάλη, Ρούτσι] | το αριολόι [Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Κρέστενα] || Ιόνιο: ο αρίλογος [Κέρκυρα, Ληξούρι, Μονοπολάτα] | ο αριλόος [Βαθύ] || Ρούμελη: ο αρίλογος [Μέγαρα] | ου αρίλουγους [Γουριά] | ου νιριάρς [Δραμεσιοί] || Κύπρος: το αρκόν [Γαστριά*].

αρμακάς / λιθοσωρός με πέτρες βγαλμένες από το χωράφι || Πελοπόννησος: ο αρμακάς [Δροσοπηγή, Προάστιο, Στεμνίτσα] | α αρμακά [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: ο αρμακάς [Γάιος] | ο γουλάς [Γάιος] | το γουλερό [Γάιος] | ο πέτρουλος [Κέρκυρα] || Ρούμελη: ο αρμακάς [Μέγαρα] | λιθοσουριά [Τσαμαντάς] | η λθουσουριά [Σταγιάδες] | η γκουλουμαρά [Σιάτιστα] | η γκουμαράτα [Σταγιάδες] || Κρήτη: ο τρόχαλος [Θεοδώρα] | το τροχάλι [Βρύσες].

ασπρόσταρο / ποικιλία σκληρού σιταριού || Ιόνιο: το ασπρόσταρο [Άγιος Δημήτριος] .

ασπρόσταρο / ποικιλία σταριού || Ιόνιο: το ασπρόσταρο [Κατούνα] .

αστάκι / η ρόκα του καλαμποκιού, με τον καρπό και τα φλούδια || Ρούμελη: το αστάκι [Δελβινάκι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο].

αυλαγάς / χωράφι κοντά στο σπίτι || Ιόνιο: το σώχωρο [Αργυράδες, Γάιος, Κέρκυρα, Ληξούρι] | ο κήπος (sic) [Αρμενάδες] || Ρούμελη: ου αυλαγάς [Αγία Παρασκευή, Έλατος, Σταγιάδες] || Κρήτη: το σώχωρο [Αποδούλου, Βρύσες, Μιαμού].

αυλάκι (Buck list) || Πελοπόννησος: το αυλάκι [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Κανδήλα, Κρέστενα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό] | το αυλάτσι [Λαγκάδια, Τσέρια] | το βλάκι [Προάστιο] | το αβάτσι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το αυλάκι [Άγιος Δημήτριος, Αργοστόλι, Αργυράδες, Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Πάγοι, Φισκάρδο] | η σούδα [Αργυράδες, Γάιος, Ζάκυνθος, Κέρκυρα, Ληξούρι, Μονοπολάτα] | η γράνα [Ζάκυνθος, Ληξούρι] | ο προσδέχτης (μεγάλο αυλάκι που δέχεται νερό από μικρότερα) [Αργυράδες, Κέρκυρα] | ο προδέχτης [Αργυράδες, Κέρκυρα] | ο απαδέχτης [Κέρκυρα] || Ρούμελη: το αυλάκι [Δελβινάκι, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | το αυλάτσι [Θαρούνια, Μέγαρα] | του αυλάκ [Αγιά, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μηλίνα, Πλατύστομο, Σιάτιστα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] || Κρήτη: το αυλάκι [Λαμπιώτες, Παλαιοχώρα, Σέλλες, Τύλισος] | ο αύλακας [Θεοδώρα] || Κύπρος: το αυλάτζιν [Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

αυλακιά || Πελοπόννησος: η αυλακιά [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βρέσθενα, Θαλάμες, Κανδήλα, Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Παραδείσια, Πιάνα, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | η αυλατσιά [Τρόπαια, Τσέρια] | η βλακιά [Προάστιο] | α αβατσία [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ρούμελη: η αυλακιά [Αγία Παρασκευή, Αμφίκλεια, Δολό, Δραμεσιοί, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μηλίνα, Πηγή, Ραψάνη, Σταυροδρόμι, Τιθορέα, Τσαμαντάς] || Κρήτη: η αυλακιά [Άγιος Βασίλειος, Ανατολή, Βραχάσι, Λαμπιώτες, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σέλλες].

αυλάκωμα || Ιόνιο: το αυλάκωμα [Κοιλιωμένος] .

αχάλι / χοντρή σκούπα για αλώνι || Ιόνιο: το αχάλ [Κατούνα] .

αχυράδες / δεμάτια λιναριού || Ρούμελη: οι αχυράδις [Μηλίνα] || Κρήτη: το απλίδι [Παλαιοχώρα].

άχυρο (ALE) || Πελοπόννησος: το άχυρο [Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Καστρί, Νεοχώρι, Πηγαδάκια] | το άχερο [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Καρυά, Κέρτεζη, Κρέστενα, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα, Μελιγού, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Στεμνίτσα] | το άχιουρο [Θαλάμες, Κανδήλα, Λεβίδι, Τρόπαια, Τσέρια] | το άχουρε [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το άχυρο [Άγιος Δημήτριος, Αργοστόλι, Ασπρογερακάτα, Δρυμώνας, Ληξούρι, Πάγοι, Φισκάρδο] | το άχερο [Αργυράδες, Αρμενάδες, Ζάκυνθος, Ερεικούσα, Κατούνα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Οθωνοί, Σκινέας] | ο φλέστρης [Κέρκυρα] || Ρούμελη: το άχυρο [Πηγή, Τσαμαντάς] | το άχερο [Δελβινάκι, Δολό, Σταυροδρόμι, Φαρκαδόνα, Ωραιόκαστρο] | το άχιουρο [Άγιος Λουκάς, Θαρούνια, Μέγαρα] | του άχυρου [Αγιά, Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δράκεια, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μεσούντα, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Πλατύστομο, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χρυσοβίτσα] | του άχρου [Χουλιαράδες] || Κρήτη: το άχερο [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Βουλγάρω, Βραχάσι, Βώροι, Κελλάρια, Λαμπιώτες, Μάρθα, Παλαιοχώρα, Σέλλες, Τύλισος] || Κύπρος: το άσερον [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

αχυρόμπαλα || Πελοπόννησος: η μπάλα [Αλποχώρι].

αχυρόσακο / σακί για άχυρο || Ρούμελη: οι αχυρόσακις [Λιλαία].

βάκλα / η άκρη θεριζόμενου χωραφιού || Κύπρος: η βάκλα [Ψεματισμένος].

βαντάκι / πολλές αρμαθιές καπνού μαζί || Ρούμελη: του βαντάκ [Γουριά, Γραμματικού, Χρυσοβίτσα] | το φαντάκ [Γουριά].

βαντακολόγος / είδος πρέσας για να γίνονται βαντάκι τα φύλλα καπνού || Ρούμελη: ου βαντακουλόγους [Χρυσοβίτσα].

βαρικό / για χωράφι ή τόπο που το έδαφος κρατά υγρασία || Πελοπόννησος: το βαρικό [Αγία Άννα, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Γυμνό, Κανδήλα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μελιγού, Προάστιο, Τρόπαια] | το βαρκό [Άγιος Δημήτριος, Παραδείσια, Πιάνα, Σκεπαστό, Φενεός] | το βαζικό [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το βαρικό [Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Ληξούρι, Μονοπολάτα, Φισκάρδο] | το βαρκό [Αργυράδες, Κέρκυρα] | ο βαρκός [Κέρκυρα] || Ρούμελη: το βαρικό [Μέγαρα, Τσαμαντάς] | του βαρκό [Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δράκεια, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Μακρινή, Μέγαρα, Μασχολούρι, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Πάργα, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Τιθορέα, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] | του βάλτιου [Μακρινή] | του μπατόκ [Έλατος] || Κρήτη: το βαρικό [Άγιος Βασίλειος, Ανατολή].

βατσέλι / μονάδα μέτρησης επιφανείας ίση με 1200 τετραγωνικά μέτρα || Ιόνιο: το βατσέλι [Βαθύ, Ζάκυνθος] .

βατσέλι / σάκος χωρητικότητας 70 οκάδων σταριού || Πελοπόννησος: το βατσέλι [Αγία Άννα] || Ιόνιο: το βατσέλι [Φισκάρδο] | το μισοκίλι [Φισκάρδο] .

βεντέμα / καλή σοδειά || Ιόνιο: η βεντέμα [Ζάκυνθος, Κέρκυρα] || Κρήτη: η βεντέμα [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Αποδούλου, Βραχάσι, Εμπρόσνερος, Θεοδώρα, Λαμπιώτες, Μιαμού, Τύλισος] | η βεδέμα [Σάσαλος].

βιρός / είδος κλειστής πήλινης δεξαμενής μέσα στη γη – εκεί φύλαγαν νερό οι αγρότες για να έχουν για τα καλοκαιρινά ποτίσματα || Ρούμελη: ο βιρός [Τσαμαντάς].

βολάρισμα / βγάλσιμο των λιθαριών από το χωράφι || Πελοπόννησος: το βολάρισμα [Δροσοπηγή].

βοτανίδια / ζιζάνια || Πελοπόννησος: τα βοτανίδια [Βρέσθενα, Πέρα Μέλανα].

βοτάνισμα || Πελοπόννησος: το βοτάνισμα [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Λεβίδι, Μάλη, Προάστιο, Ρούτσι, Στεμνίτσα, Τσέρια] | ο βότανος [Βρέσθενα, Λαγκάδια, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Τρόπαια] | το ξεβοτάνισμα [Κανδήλα] || Ιόνιο: το βοτάνισμα [Βαθύ, Δρυμώνας, Ληξούρι] || Ρούμελη: το βοτάνισμα [Δολό, Θαρούνια] | του βουτάνσμα [Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | ο βότανος [Σταυροδρόμι] | ου βότανους [Στροφυλιά] | του ξιβουτάνσμα [Γέρμας] | του ξιβουτάντσμα [Έλατος].

βοτανίστρα || Ιόνιο: η βοτανίστρα [Άγιος Δημήτριος] .

βουιδόπαχο / απόστημα που βγάζουν τα βόδια στο λαιμό από τον ζυγό, στο όργωμα || Κρήτη: το βουιδόπαχο [Βραχάσι].

βουκέντρα || Πελοπόννησος: η βουκέντρα [Άγιος Δημήτριος, Δροσοπηγή, Λεβίδι, Σκεπαστό] | το φουτσιέντρι [Κανδήλα] | η φκέντρα [Πιάνα, Ρούτσι] | ο βάτα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η βουκέντρα [Ζάκυνθος] | η φουκέντρα [Άγιος Δημήτριος, Αργυράδες, Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το βουκέντρι [Πηγή, Τσαμαντάς] | η βκέντρα [Γουριά, Κουμαρίτσι, Χουλιαράδες] | η δικέντρι [Δολό, Σταυροδρόμι] | η φκέντρα [Αμφίκλεια, Δραμεσιοί, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Μακρολίβαδο, Χουλιαράδες] | το φούτσεντρο [Μέγαρα] | η φουτσέντρα [Μέγαρα] | το φουτσέντρι [Μέγαρα] | του ξιαλ [Σιάτιστα] | η αξιάλ [Σταγιάδες] | του μπουντέτς [Σταγιάδες] || Κρήτη: το βουκέντρι [Ανατολή, Σέλλες] | το νηματερό [Ανατολή, Μιαμού] | ο κάτσουνας [Σέλλες] || Κύπρος: το βουτζέντριν [Βάσα Κοιλανίου].

βουρλόδεμα / δέσιμο με βουρλίδι || Πελοπόννησος: το βουρλόδεμα [Αλποχώρι] || Ιόνιο: το βουρλόδεμα [Ζάκυνθος, Μαχαιράδο] .

βούτα / τενεκές που χωράει 11 οκάδες στάρι || Πελοπόννησος: η βούτα [Αμπελιώνα, Κρέστενα] | η σιδεριά [Κρέστενα].

βραγιά || Πελοπόννησος: η βραγιά [Αμπελιώνα, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Πιάνα, Προάστιο, Σκεπαστό] | η πεζούλα [Αμπελιώνα, Κανδήλα, Λαγκάδια] | η αβραγιά [Βρέσθενα] | το πετσούρι [Βρέσθενα] | α πρασία [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α δάμακα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το δαμάτσι [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: η βραγιά [Αργοστόλι, Βαθύ, Ζάκυνθος, Ληξούρι, Μονοπολάτα, Σκινέας] | η αρμάκα [Μονοπολάτα] | η πεζούλα [Γάιος] | η πέζουλα [Κέρκυρα] | η σκάλα [Αργυράδες] || Ρούμελη: η βραγιά [Γουριά, Γραμματικού, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] | η αβραγιά [Γέρμας, Κανάλια, Σιάτιστα] | η αβραϊα [Έλατος, Σταγιάδες] | η βραγέα [Μέγαρα] | η φραγιά [Γουριά] | το γιμάρι [Τσαμαντάς] | η πεζούλα [Θαρούνια, Πάργα] | του πιζούλ [Σιάτιστα] | του πζουλ [Βράχα] || Κρήτη: η πρασά [Άγιος Γεώργιος] | οι πρασιές [Παλαιοχώρα] | οι πρασές [Μάρθα] | το πεζούλι [Παλαιοχώρα] | η πεζούλα [Ανώγεια, Αποδούλου, Παλαιοχώρα].

βριζάχυρο / άχυρο βρίζας (σίκαλης) || Ρούμελη: του βριζάχυρου [Έλατος, Τσαμαντάς] | του βριζάχρου [Σταγιάδες].

βριζόνια / δίχτυα από σπάγγο για τη μεταφορά του άχυρου || Ρούμελη: τα βριζόνια [Χρυσοβίτσα].

βρομίστρα / το άχυρο της βρόμης || Πελοπόννησος: η βρομίστρα [Αμπελιώνα, Καλούσι, Μάλη, Σκεπαστό] || Ρούμελη: του βρουμάρ [Στροφυλιά].

γαλαζόπετρα / θειικός χαλκός || Πελοπόννησος: η γαλαζόπετρα [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Ελάτη, Ελληνίτσα, Κανδήλα, Κρέστενα, Μελιγού, Παραδείσια, Πιάνα, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό] | η αλογόπετρα [Αγία Άννα, Αλποχώρι, Δολιανά, Λεβίδι, Μυγδαλιά, Σκεπαστό, Σπαρτιά] || Ιόνιο: η χαλαζόπετρα [Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Νησάκι, Σκινέας] | η αλογόπετρα [Φισκάρδο] | η πέτρα [Μαχαιράδο] || Ρούμελη: η γαλαζόπετρα [Δολό, Θαρούνια, Τσαμαντάς] | η γαλαζόπιτρα [Αγιά, Άγιος, Αμφίκλεια, Γουριά, Δράκεια, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μικρό Βουνό, Πρέβεζα, Ραψάνη, Σιάτιστα, Τιθορέα] | η γυαλόπετρα [Δελβινάκι, Τσαμαντάς] | η γυαλόπιτρα [Δραμεσιοί, Κουμαρίτσι] || Κρήτη: η μπλάβη πέτρα [Ανατολή, Μιαμού, Παλαιοχώρα].

γέννημα (ALE, Buck list) || Πελοπόννησος: το γέννημα [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Καλούσι, Κανδήλα, Καστρί, Κρέστενα, Λεβίδι, Μαγούλα, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια] | πληθυντικός: τα γεννήματα [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Βρέσθενα, Γυμνό, Ελληνίτσα, Καλούσι, Κανδήλα, Κρέστενα, Λεβίδι, Μαγούλα, Μάλη, Μυγδαλιά, Πιάνα, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια] || Ιόνιο: το γέννημα [Ασπρογερακάτα, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Φισκάρδο] || Ρούμελη: το γέννημα [Δελβινάκι, Δολό, Πάργα, Πηγή, Σταυροδρόμι] | του γέννημα [Αγία Παρασκευή] | του γένμα [Γέρμας, Έλατος, Μακρινή, Στυλίδα, Χουλιαράδες] | πληθυντικός: τα γεννήματα [Δολό, Πάργα] | τα γινήματα [Άγιος Νικόλαος, Γέρμας, Δαύλεια, Δομνίστα, Δραμεσιοί, Δραμεσιοί, Έλατος, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μασχολούρι, Μικρό Βουνό, Πρέβεζα, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Τιθορέα, Χουλιαράδες] | τα ινήματα [Σιάτιστα] || Κρήτη: τα γεννήματα [Παλαιοχώρα].

γεράνι / μηχανισμός για την άντληση νερού από το πηγάδι || Ιόνιο: το παράνκο [Ερεικούσα] | το παλάνκο [Ερεικούσα] || Κρήτη: το γεράνι [Άγιος Γεώργιος].

γκάβος / εξάρτημα αλετριού || Πελοπόννησος: ο γκάβος [Άγιος Δημήτριος].

γκρινιάς / ποικιλία σταριού || Ιόνιο: ο γκρινιάς [Κατούνα] .

γκριτζιάλα / για τρίψιμο καλαμποκιού || Πελοπόννησος: η γκριτζιάλα [Παραδείσια].

γόνι / εξάρτημα που συνδέει το ζυγό με το αλέτρι || Ρούμελη: του γον [Κουμαρίτσι].

γούζης / στρογγυλό ξύλο που δένει το αλέτρι στο ζυγό || Πελοπόννησος: το γουζί [Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] || Ιόνιο: ο γούζης [Ζάκυνθος] | η γούζη [Μαχαιράδο] .

γουζόλερα / του αλετριού, δένουν του γουζί με το σταβάρι || Πελοπόννησος: τα γουζόλερα [Στεμνίτσα].

γροθάρι / φυτό έτοιμο για μεταφύτευση || Πελοπόννησος: το γροθάρι [Βαλύρα, Βρέσθενα, Εξωχώρι, Παραδείσια, Τσέρια] || Ρούμελη: το γροθάρι [Μέγαρα].

γυράλωνα / ο χώρος γύρω από το αλώνι || Κρήτη: τα γυράλωνα [Σέλλες] | αλωνιόστρα [Παλαιοχώρα] | η αλωνίστρα [Θεοδώρα].

γυραύλακο / για αποστράγγιση του χωραφιού από τα βροχόνερα || Κρήτη: το γυραύλακο [Ανατολή].

δάμακας / το πλάι της βραγιάς || Κρήτη: ο δάμακας [Θεοδώρα].

δάρτης / ξύλινος - χτυπούσαν με αυτόν τα όσπρια για να ξεσπυριστούν || Ιόνιο: ο δάρτης [Μονοπολάτα] .

δάρτια / ένα κοντό ξύλο (για χερούλι) και ένα μακρύ ξύλο, το δαρτόξυλο (για το χτύπημα), ενωμένα με μια πιθαμή σκοινί - σύνεργο για το αλώνισμα || Ιόνιο: ο δάρτης [Αργυράδες, Γάιος, Ερεικούσα, Καρδακάτα, Μαχαιράδο, Πάγοι] | οι δάρτηδες [Αργυράδες, Μονοπολάτα] | τα καβαλόξυλα [Φισκάρδο] || Ρούμελη: τα δάρτια [Τσαμαντάς] | οι δάρτις [Δραμεσιοί] | του λιουράβ [Άγιος Νικόλαος, Λιλαία].

δάρτισμα / αλώνισμα με δάρτη || Ιόνιο: το δάρτισμα [Αργυράδες] .

δαρτιστής / ο χειριστής του δάρτη στο αλώνισμα || Ιόνιο: ο δαρτιστής [Πάγοι] .

δαρτόξυλο / το μακρύ ξύλο του δάρτη || Ιόνιο: το δαρτόξυλο [Αργυράδες] .

δαυλίτης / αρρώστια των σιτηρών - προκαλείται από το μύκητα Tilleria || Ιόνιο: ο δαυλίτης [Άγιος Δημήτριος, Κοιλιωμένος] .

δέκατο / η δεκάτη (αγροτικός φόρος) || Ιόνιο: η δεκατιά [Γάιος, Μονοπολάτα] | η δεκατία [Ζάκυνθος] | το δεκάτισμα [Μονοπολάτα] || Ρούμελη: το δέκατο [Δελβινάκι, Πηγή, Ωραιόκαστρο] | του δέκατου [Δραμεσιοί, Έλατος] | η δικάτ [Ραψάνη] || Κρήτη: ο μουκατάς [Τύλισος].

δεμάτι / αποτελείται από 20-35 περίπου χερόβολα (ALE) || Πελοπόννησος: το δεμάτι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Καλούσι, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί, Λεβίδι, Λυγουριό, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] | το δεμάκι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το δεμάτι [Άγιος Δημήτριος, Αργοστόλι, Αργυράδες, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Νησάκι, Σκινέας] | το δεμάτ [Ασπρογερακάτα, Δρυμώνας] | η κουντούρα [Φισκάρδο] | το κολόβι [Σκριπερό] || Ρούμελη: το δεμάτι [Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | του διμάτ [Αγιά, Αγία Παρασκευή, Αγία Παρασκευή, Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μεσούντα, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Πλατύστομο, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στροφυλιά, Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | ου δόμους [Κουμαρίτσι] | η αγκαλία [Μέγαρα] | του διλίμαρου [Τιθορέα] | του τριλίμαρου [Τιθορέα] || Κρήτη: το δεμάτι (ίσο με δέκα αγκαλιές) [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Μιαμού, Σέλλες] | το δέματο [Σιρίλι] | η δεμαθιά [Μιαμού] | τα δεμάθια [Ανατολή, Ανώγεια, Βραχάσι, Θεοδώρα, Μάρθα, Σέλλες, Σιρίλι, Τύλισος] | η κουντούρα [Παλαιοχώρα] || Κύπρος: το γεμάτιν [Άγιος Νικόλαος*] | οι αγκαλαρκές [Έμπα] | τα δεμάθκια [Ψεματισμένος] | τα δεμάκια [Ριζοκάρπασο*].

δεματικό / χλωρές βέργες, βρεγμένα στάχυα ή ψαθί - για το δέσιμο του δεματιού || Πελοπόννησος: το δεματικό [Βρέσθενα, Κανδήλα, Λεβίδι, Μελιγού, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | το δεμακικό [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ρούμελη: το δεματικό [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα] | του διματκό [Αγιά, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Έλατος, Μακρινή, Μηλίνα, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Τιθορέα, Χρυσή] | του δματκό [Τιθορέα] || Κρήτη: το δεματικό [Ανατολή, Σέλλες, Τύλισος] | το βουρλίδι [Ανατολή] | ο λυγοδέτης [Λαμπιώτες].

δεματοστάσι || Πελοπόννησος: το δεματοστάσι [Ρούτσι].

δεντροπερίβολο || Πελοπόννησος: το δεντροπερίβολο [Άγιος Δημήτριος].

δεσά / ξερολιθιά που στηρίζει αναβαθμίδα || Κρήτη: η δεσά [Λαμπιώτες].

διβόλι / το διβόλισμα - το δεύτερο όργωμα || Ιόνιο: το διβόλισμα [Ζάκυνθος, Μονοπολάτα] | το δίβολο [Κοιλιωμένος, Ληξούρι] | το γύρισμα [Μονοπολάτα] || Ρούμελη: το διβόλι [Τσαμαντάς].

δικέλι / ξινάρι με δυο δόντια μπροστά || Ρούμελη: το δικέλι [Δολό, Ωραιόκαστρο] | το διτσέλι [Θαρούνια] | το δκέλι [Δελβινάκι, Πηγή] | του δικέλ [Βράχα] | του δκελ [Έλατος, Μηλίνα] | η δικέλα [Δελβινάκι] | του φκελ [Δραμεσιοί, Ραψάνη, Σιάτιστα] | του φκουλ [Άγιος] | του θκελ [Έλατος].

δικράνι (Buck list) || Πελοπόννησος: το δικράνι [Αγρίδι, Κρέστενα, Στεμνίτσα] | το δικριάνι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Δολιανά, Ελάτη, Θαλάμες, Καλούσι, Κανδήλα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Προάστιο, Σκεπαστό, Τρόπαια, Τσέρια, Πέρα Μέλανα] | το δεκριάνι [Βρέσθενα, Γυμνό, Δροσοπηγή, Παραδείσια, Πιάνα, Ροεινό, Ρούτσι] | το δεκράνι [Πηγαδάκια] | το δικριγιάνι [Καρυά, Σκεπαστό] | το δικζάνι [Πέρα Μέλανα] | ο σίνακα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το δικριάνι [Άγιος Δημήτριος, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Φισκάρδο] | το δικριάν [Δρυμώνας, Κατούνα] | η δικριάνα [Σκινέας] | το διχούλι [Δρυμώνας] || Ρούμελη: το δικράνι [Δολό, Μέγαρα, Σταυροδρόμι, Ωραιόκαστρο] | το δικριάνι [Μέγαρα] | του δικράν [Γραμματικού, Έλατος, Μακρινή, Σιάτιστα, Τιθορέα, Χουλιαράδες] | του δκραν [Χουλιαράδες] | του δικριάν [Άγιος Νικόλαος, Γουριά, Δραμεσιοί, Χρυσοβίτσα] | το δικούλι [Θαρούνια, Μέγαρα] | του δικούλ [Κιλελέρ, Σταγιάδες] | του δκουλ [Κανάλια, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μηλίνα] | του τιχούλ [Αμφίκλεια] | του τκουλ [Μακρολίβαδο] | του θκουλ [Σταγιάδες] | του φκουλ [Τιθορέα].

δικρανιά || Πελοπόννησος: η δικριανιά [Προάστιο].

διφόρια / δεύτεροι καρποί στον ίδιο χρόνο (κυρίως για λεμόνια) || Ιόνιο: τα διφόρια [Ζάκυνθος, Ληξούρι] .

δραγάτα / η καλύβα του δραγάτη || Πελοπόννησος: η δραγάτα [Αλποχώρι] | η δραγασούρα [Κανδήλα] | η δεργασούρα [Στεμνίτσα] | το δραγασίε [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το φουρτζιάτο [Ρούτσι] || Ιόνιο: η τραγάτα [Ληξούρι, Μονοπολάτα] || Ρούμελη: η δραγασιά [Λιλαία, Τιθορέα] | η ντραγασά [Έλατος] | η τραγασιά [Κανάλια] | η ντραγασιά [Σιάτιστα].

δραγάτης / αγροφύλακας || Πελοπόννησος: ο δραγάτης [Άγιος Δημήτριος, Δολιανά, Δροσοπηγή, Κανδήλα, Κρέστενα, Πηγαδάκια, Πιάνα, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Τσέρια] | ο δεργάτης [Σκεπαστό] | ο ντραγάτης [Αλποχώρι] | ο τραγάτης [Βρέσθενα] | ο βεργάτης [Κρέστενα, Προάστιο] | ο δραγατσούλας [Ρούτσι] | ο δεργάτα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: ο δραγάτης [Γάιος, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Φισκάρδο] | οι δραγάτες [Δρυμώνας] | ο τραγάτης [Ληξούρι] | ο βεργάτης [Ζάκυνθος] | ο καμπέστρος [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: ο δραγάτης [Πάργα, Σταυροδρόμι, Μέγαρα] | ου δραγάτς [Αμφίκλεια, Λιλαία, Μακρινή, Πρέβεζα, Σιάτιστα, Στυλίδα, Σταγιάδες, Τιθορέα, Τσουκαλάδες, Χουλιαράδες] | ο ντραγάτης [Πάργα, Πηγή, Τσαμαντάς] | ου ντραγάτς [Δραμεσιοί, Έλατος, Ραψάνη, Μασχολούρι, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Χρυσή] | ο μπεξής [Δελβινάκι, Σταυροδρόμι] | ι μπικτσής [Μηλίνα] | ου πιρδάρς [Γουριά] || Κρήτη: ο δραγάτης (φύλακας των αμπελιών) [Λαμπιώτες] | ο ντραγάτης [Άγιος Βασίλειος] | ο βλεπές [Παλαιοχώρα, Σιρίλι] | ο χωραφάς [Τύλισος] || Κύπρος: ο τουρκόπουλλος [Άγιος Νικόλαος*, Πάνω Λεύκαρα] | ο τουρκοπούλλος [Πάνω Λεύκαρα].

δρεπάνι (ALE, Buck list) || Πελοπόννησος: το δρεπάνι [Δροσοπηγή, Ελάτη, Θαλάμες, Καλούσι, Καστρί, Λεβίδι, Λυγουριό, Μάλη, Νεοχώρι, Ρούτσι, Στεμνίτσα, Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το δραπάνι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Γυμνό, Δολιανά, Κανδήλα, Καρυά, Κρέστενα, Μυγδαλιά, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Τρόπαια, Τσέρια] | το δερπάνι [Βρέσθενα, Παραδείσια] || Ιόνιο: το δρεπάνι [Άγιος Δημήτριος, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Πάγοι, Σκινέας] | το δρεπάν [Δρυμώνας] | το δραπάνι [Αργυράδες, Ζάκυνθος, Κέρκυρα, Ληξούρι] | το δραπάν [Κατούνα] | το τρουτσέτο [Γάιος] | η σφαρτσέτα (μικρό δρεπάνι) [Σκινέας] | η φαρσέτα [Ληξούρι] | η φάρτσα [Άγιος Δημήτριος, Ζάκυνθος, Μαχαιράδο] | η φάλτσα [Κέρκυρα] | το φαρτσέτι [Ληξούρι] | το τουρτσέτο [Γάιος] | η τουρτσέτα [Αργυράδες, Κέρκυρα] | η τριτσέτα [Κέρκυρα] | η κοπίδα [Αργυράδες] || Ρούμελη: το δρεπάνι [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | το δραπάνι [Θαρούνια, Μέγαρα] | του δριπάν [Αγιά, Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γουριά, Γραμματικού, Δραμεσιοί, Κιλελέρ, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στροφυλιά, Στυλίδα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες] | του δραπάν [Αμφίκλεια, Γουριά, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] | του διρπάν [Γέρμας, Έλατος, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρολίβαδο, Μηλίνα, Σιάτιστα] | του λιλέκ (πιο μακρύ) [Αγιά, Αγία Παρασκευή, Κιλελέρ, Μηλίνα, Ραψάνη, Σιάτιστα] | του λιουλέκ [Σιάτιστα] | ι λέλικας [Έλατος, Μικρό Βουνό, Σταγιάδες] || Κρήτη: το δραπάνι [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Βραχάσι, Θεοδώρα, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σέλλες, Τύλισος] || Κύπρος: το δρεπάνιν [Έμπα, Ψεματισμένος] | η φασούλα [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

δρεπανιά || Πελοπόννησος: η δρεπανιά [Δροσοπηγή] | η δραπανιά [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Πιάνα, Προάστιο, Σκεπαστό] | α δρεπανία [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η δρεπανιά [Μαχαιράδο] || Ρούμελη: η δριπανιά [Στροφυλιά].

δριμόνι / κόσκινο για το στάρι μετά το αλώνισμα - μεγαλύτερο από τον αρίλογο || Πελοπόννησος: το δριμόνι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Κανδήλα, Καρυά, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Μαγούλα, Μελιγού, Παραδείσια, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια] | η δριμόνα [Αγία Άννα] | η ντριμόνα [Προάστιο] | το δερμόνι [Πέρα Μέλανα, Πραστός] | το δρεμόνι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: το δριμόνι [Άγιος Δημήτριος, Ζάκυνθος, Καρδακάτα] | το ντριμόνι [Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος, Μονοπολάτα] | το ντριμονέλο [Ζάκυνθος] | το δρεμόνι [Αργυράδες] | το τριμόνι [Ληξούρι] | ο αριολόγος [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το δριμόνι [Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα] | το ντριμόνι [Δελβινάκι, Δολό, Ωραιόκαστρο] | του ντριμόν [Χρυσή] | του δριμόν [Γραμματικού, Γραμματικού, Μασχολούρι, Ραψάνη, Στυλίδα, Σταγιάδες, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | του διρμόν [Αγία Παρασκευή, Γέρμας, Έλατος, Κανάλια, Μηλίνα, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στροφυλιά] | του ριμόν [Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Τιθορέα] | του ρουμόν [Βράχα] | το σταροντρίμονο (για το στάρι) [Δελβινάκι] | το κριθαροντρίμονο (για το κριθάρι) [Δελβινάκι] || Κρήτη: ο βολιστής [Άγιος Βασίλειος, Ανατολή, Μάρθα, Σέλλες] | το βολίστρι [Ανατολή] | η βολίστα [Τύλισος] || Κύπρος: το αρβάλιν [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα].

δριμόνισμα || Πελοπόννησος: το δριμόνισμα [Βρέσθενα, Λεβίδι, Παραδείσια, Σκεπαστό] | το δρεμόνισμα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ρούμελη: του διρμόντζμα [Σταγιάδες] | του ρουμόνσμα [Βράχα] || Κρήτη: το βόλισμα [Ανατολή].

εμιρί / φόρος του δημοσίου || Κρήτη: το εμιρί [Τύλισος].

ζέξη / εκεί ενωνόταν το σταβάρι του αλετριού || Ιόνιο: η ζέξη [Κοιλιωμένος] .

ζευγάρι / ζώων για όργωμα || Πελοπόννησος: το ζευγάρι [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Θαλάμες, Κανδήλα, Λεβίδι, Μαγούλα, Παραδείσια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια] | το ζευγάζι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το ζοβγάζι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: το ζευγάρι [Άγιος Δημήτριος, Αργυράδες, Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Οθωνοί] | η ζευγιά [Ληξούρι] | το αλογοζεύγαρο (με άλογα) [Κατούνα] | το βοϊδοζεύγαρο (με βόδια) [Κατούνα] || Ρούμελη: το ζευγάρι [Δελβινάκι, Δολό, Μέγαρα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | του ζιβγάρ [Αγία Παρασκευή, Αμφίκλεια, Γουριά, Δαύλεια, Έλατος, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μασχολούρι, Μηλίνα, Πλατύστομο, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στυλίδα, Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | του ζιουβγάρ [Λιλαία, Σιάτιστα] || Κρήτη: το ζευγάρι [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Αποδούλου, Βώροι, Θεοδώρα, Λαμπιώτες, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σέλλες, Σιρίλι, Τύλισος] || Κύπρος: το ζευκάριν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Πάνω Λεύκαρα].

ζευγαριά / η έκταση της οργωμένης γης, σε μία μέρα, με ένα ζευγάρι ζώων || Ιόνιο: το αλάτρεμα [Σκινέας] || Κρήτη: η ζευγαριά [Θεοδώρα] | το ζευγαρικό [Θεοδώρα].

ζευγάρισμα / όργωμα με ένα ζευγάρι ζώων || Ρούμελη: το ζευγάρισμα [Άγιος Λουκάς].

ζευγόκαιρος / η χρονική περίοδος που οργώνουν || Κρήτη: ο ζευγόκαιρος [Σέλλες].

ζευγολάτης (ALE) || Πελοπόννησος: ο ζευγολάτης [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Κανδήλα, Κρέστενα, Λεβίδι, Μάλη, Μελιγού, Παραδείσια, Πιάνα, Προάστιο, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια] | ο ζευγολάτρης [Βαλύρα] | ο ζευγάς [Δροσοπηγή, Κανδήλα, Μάλη, Παραδείσια, Ροεινό] | ο ζευγίτα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | ο ζευγάτα [Πέρα Μέλανα] | ο ζοβγάτα [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: ο ζευγολάτης [Αργυράδες, Ζάκυνθος, Ληξούρι] | ο ζευγάς [Ζάκυνθος, Κατούνα, Ληξούρι] | οι ζευγολάτες [Κατούνα] | οι αλατρεφτάδες [Σκινέας] || Ρούμελη: ο ζευγολάτης [Θαρούνια] | ο ζευγίτης [Θαρούνια, Πηγή, Τσαμαντάς] | ο ζευγολάτης [Θαρούνια, Σταυροδρόμι] | ου ζιβγουλάτς [Γουριά, Φαρκαδόνα, Χρυσοβίτσα] | ου ζιβγαράς [Έλατος] | ου ζιβγίτς [Άγιος, Δραμεσιοί, Μακρολίβαδο, Χουλιαράδες] | ι ζιβγίτς [Αγιά, Μηλίνα] | ου ζιφκλής [Σιάτιστα] | ου τσιφτσής [Γέρμας, Έλατος] | ου τιφτσής [Αγία Παρασκευή, Έλατος] || Κρήτη: ο ζευγολάτης [Θεοδώρα] | ο ζευγάς [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι, Βρύσες, Θεοδώρα, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σάσαλος, Τύλισος] | ο ζευγάρης [Εμπρόσνερος] | ο ρεσπέρης [Ανώγεια, Θεοδώρα] || Κύπρος: ο νεσπέρης [Ψεματισμένος] | ο ρεσπιέρης [Νέο Χωριό].

ζεύλα / στο ζυγό του αλετριού || Πελοπόννησος: η ζεύλα [Βεργαδαίικα, Δροσοπηγή, Ελάτη, Κανδήλα, Λεβίδι, Πηγαδάκια, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τσέρια] | η ζεύγλα [Βαλύρα] | το ζευλί [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Κρέστενα] || Ιόνιο: η ζεύλα [Αργυράδες, Ζάκυνθος, Μαχαιράδο] | η ζέγκλα [Ληξούρι] || Ρούμελη: η ζεύλα [Αγία Παρασκευή, Γέρμας, Έλατος, Θαρούνια, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μακρολίβαδο, Μέγαρα, Πηγή, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | η ζεύγλα [Δελβινάκι, Μασχολούρι, Μηλίνα] | η ζευγκλίνα [Δολό] || Κρήτη: η ζεύλα [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Βραχάσι, Θεοδώρα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σέλλες, Τύλισος] || Κύπρος: η ζεύλα [Βάσα Κοιλανίου].

ζευλόσκοινα / στο αλέτρι || Πελοπόννησος: τα ζευλόσκοινα [Άγιος Δημήτριος] || Ρούμελη: τα ζευλόσχοινα [Θαρούνια, Μέγαρα] | τα ζιβλόσκνα [Δραμεσιο, Σταγιάδεςί] | τα ζιβγλόσκνα [Μηλίνα] || Κρήτη: ο ζεύτης [Ανατολή, Τύλισος].

ζέψιμο || Πελοπόννησος: το ζέψιμο [Βρέσθενα, Ρούτσι, Πέρα Μέλανα] | το ζέξιμο [Λαγκάδια] || Ιόνιο: το ζέξιμο [Ζάκυνθος] | το ζέψμο [Δρυμώνας] || Ρούμελη: του ζέψμου [Ραψάνη].

ζημιωτής / αυτός που προκαλούσε αγροτική ζημιά σε κάποιον (σύμφωνα με το δραγάτη) || Κρήτη: ο ζημιωτής [Λαμπιώτες].

ζυγάλετρα / τα σύνεργα για το όργωμα || Πελοπόννησος: τα ζυγάλετρα [Λαγκάδια, Προάστιο, Τσέρια] || Ιόνιο: τα ζυγάλετρα [Κοιλιωμένος] || Κρήτη: τα ζυγάλετρα [Αποδούλου, Βουλγάρω, Βραχάσι, Θεοδώρα, Παλαιοχώρα] | τα ζυγόλετρα [Άγιος Βασίλειος] | τα νιόλουρα [Άγιος Βασίλειος, Ανώγεια, Τύλισος].

ζυγός / για ζώα (ALE, Buck list) || Πελοπόννησος: ο ζυγός [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Καλούσι, Κανδήλα, Λεβίδι, Μάλη, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια] | το τιμόνι [Βρέσθενα] | ο ζυγό [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: ο ζυγός [Αργυράδες, Αρμενάδες, Ζάκυνθος, Μαχαιράδο, Καρδακάτα, Ληξούρι, Σκριπερό] || Ρούμελη: ο ζυγός [Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Κιλελέρ, Πηγή, Σταυροδρόμι] | ου ζγος [Άγιος, Βράχα, Γέρμας, Δομνίστα, Δραμεσιοί, Έλατος, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Σταγιάδες, Χουλιαράδες] | ου ζυγός [Αγία Παρασκευή, Στροφυλιά] | ι ζυγός [Μηλίνα] || Κρήτη: ο ζυγός [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Λαμπιώτες, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σάσαλος, Σέλλες, Τύλισος] || Κύπρος: ο ζυός [Βάσα Κοιλανίου, Βάσα Κοιλανίου].

θειάφι || Πελοπόννησος: το θειάφι [Άγιος Δημήτριος, Δολιανά, Εξωχώρι, Λεχαινά, Λυγουριό, Πηγαδάκια, Προάστιο, Σκεπαστό] | το τιάφι [Βρέσθενα, Λαγκάδια, Μελιγού, Μυγδαλιά] | το κιάφι [Αμπελιώνα, Δροσοπηγή, Κανδήλα, Λεβίδι, Παραδείσια, Ρούτσι] | το κιάθι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το κιάιθι [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το θειάφι [Πάγοι, Φισκάρδο] | η διάφη [Ληξούρι] | το διάφι [Άγιος Δημήτριος, Αργυράδες, Βαθύ, Ζάκυνθος] | το διάφνι [Αργυράδες] || Ρούμελη: το θειάφι [Δελβινάκι, Πηγή, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του θιαφ [Αμφίκλεια, Γουριά, Ραψάνη, Τιθορέα] | του κιαφ [Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Δραμεσιοί, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μακρολίβαδο, Μεσούντα] | του διαφ [Λιλαία] | το τιάφι [Μέγαρα] | του τιαφ [Αγία Παρασκευή, Γέρμας] | η τσιαφ [Σιάτιστα] | η τιαφ [Σταγιάδες] | η ταφ [Έλατος] || Κρήτη: το θειάφι [Παλαιοχώρα] | το απύρι [Ανατολή, Ανώγεια, Μάρθα, Τύλισος].

θειάφισμα || Πελοπόννησος: το θειάφισμα [Καλούσι, Σκεπαστό] | το διάφισμα [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι] | το κιάφισμα [Αμπελιώνα, Δροσοπηγή, Κανδήλα, Ρούτσι] | το τιάφισμα [Βρέσθενα, Λαγκάδια] || Ιόνιο: το θειάφισμα [Μαχαιράδο, Μονοπολάτα] | το διάφισμα [Άγιος Δημήτριος, Βαθύ, Ληξούρι] | τα τιαφίσματα || Ρούμελη: το θειάφισμα [Θαρούνια] | του θιάφσμα [Γουριά, Ραψάνη] | του θκιάφσμα [Χρυσοβίτσα] | του κιάφσμα [Δραμεσιοί] | το τιάφισμα [Μέγαρα] | του τάφσμα [Έλατος] || Κρήτη: το πύριασμα [Τύλισος].

θειαφιστήρι || Πελοπόννησος: το κιαφιστήρι [Δροσοπηγή, Λαγκάδια] | το τιαφιστήρι [Βρέσθενα] | ο τιαφολόγος [Λαγκάδια] || Ιόνιο: το διαφιστήρι [Αργυράδες] | ο μπούσουλας [Βαθύ, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα] | το μπουσούλι [Βαθύ] | το φυσούνι [Ληξούρι] | το φυσερό [Μαχαιράδο] || Ρούμελη: του θιαφστήρ [Τιθορέα] | του θιαφουλόι [Αμφίκλεια] || Κρήτη: ο απυρολόγος [Μιαμού] || Κύπρος: η θκιαφιστήρα [Μουτουλλάς].

θέρισμα (Buck list) || Πελοπόννησος: το θέρισμα [Γυμνό, Δροσοπηγή, Ελάτη, Θαλάμες, Καλούσι, Κανδήλα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Προάστιο, Ρούτσι, Στεμνίτσα] | ο θέρος [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελληνίτσα, Κανδήλα, Κρέστενα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια] | το σέρι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το σέζι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το σέζιμα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το θέρισμα [Κοιλιωμένος, Σκινέας] | ο θέρος [Αργοστόλι, Αργυράδες, Δρυμώνας, Ερεικούσα, Ζάκυνθος, Κατούνα, Κέρκυρα, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Φισκάρδο] | ο θερισμός [Ληξούρι] || Ρούμελη: το θέρισμα [Θαρούνια] | ο θέρος [Δελβινάκι, Δολό, Μέγαρα, Πάργα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | ου θέρους [Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Αμφίκλεια, Γουριά, Δομνίστα, Δραμεσιοί, Έλατος, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Πλατύστομο, Σιάτιστα, Στυλίδα, Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | η θέρση [Ωραιόκαστρο] | ο θερισμός [Θαρούνια] | ο θερσμός [Πηγή] | ου θιρσμός [Μακρινή, Μεσούντα, Σιάτιστα] | ου θιρισμός [Αμφίκλεια, Βράχα] | ι θιρισμός [Μικρό Βουνό] | ι θέρους [Αγιά, Κανάλια] | του θέρσμα [Γέρμας, Γραμματικού, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Κιλελέρ, Λιλαία, Στροφυλιά, Χουλιαράδες] || Κρήτη: το θέρισμα [Άγιος Γεώργιος, Σιρίλι] | το θέρος [Ανατολή, Ανώγεια, Βραχάσι, Βώροι, Θεοδώρα, Λαμπιώτες, Σέλλες, Σιρίλι, Τύλισος] | ο θερισμός [Άγιος Βασίλειος, Λαμπιώτες, Τύλισος] || Κύπρος: το θέρος [Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | το χέρος [Άγιος Νικόλαος*].

θεριστής || Πελοπόννησος: ο θεριστής [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Κανδήλα, Λυγουριό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Τσέρια] || Ιόνιο: ο θεριστής [Αργυράδες, Δρυμώνας, Ληξούρι] | ο θερστής [Δρυμώνας] | οι θεριστάδες [Αργυράδες] || Ρούμελη: ο θεριστής [Θαρούνια] | ου θιρστής [Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Ραψάνη, Στυλίδα, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] | ι θιρσής [Αγιά] | ου κουφτάς (αυτός που θέριζε) [Αγία Παρασκευή] | ου μπακλατζής (αυτός που έδενε τα δεμάτια) [Αγία Παρασκευή] | ου μπαγλαδόρς (αυτός που έδενε τα δεμάτια) [Λιλαία] || Κρήτη: ο θεριστής [Ανατολή] | οι θεριστάδες [Άγιος Βασίλειος, Ανατολή, Βραχάσι] | οι θερίστρες (θηλυκό) [Παλαιοχώρα] || Κύπρος: ο θεριστής [Γαστριά*, Έμπα] | οι θεριστάες [Ψεματισμένος].

θερίστρα || Κύπρος: η θεριστίνα [Ψεματισμένος].

θημωνιά (ALE) || Πελοπόννησος: η θημωνιά [Βαλύρα, Δροσοπηγή, Θαλάμες, Καρυά, Λυγουριό, Μελιγού, Νεοχώρι] | η θεμωνιά [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δροσοπηγή, Ελάτη, Καλούσι, Κανδήλα, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Προάστιο, Ροεινό, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια] | η θεμωνία [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η θημωνιά [Ζάκυνθος, Ληξούρι, Μονοπολάτα] | η θεμωνιά [Άγιος Δημήτριος, Καρδακάτα, Κοιλιωμένος, Μαχαιράδο, Φισκάρδο] | η αθημωνιά [Δρυμώνας, Ληξούρι, Σκινέας] || Ρούμελη: η θημωνιά [Πάργα, Πηγή, Θαρούνια] | η θημουνιά [Αγία Παρασκευή, Αμφίκλεια, Γέρμας, Βράχα, Δραμεσιοί, Έλατος, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μηλίνα, Πλατύστομο, Ραψάνη, Σιάτιστα, Τιθορέα, Χουλιαράδες] | η αθημουνιά [Γουριά, Κανάλια, Χρυσοβίτσα] | η θεμωνέα [Μέγαρα] | η θεμωνία [Μέγαρα] | η θεμωνιά [Δελβινάκι, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | του τσιρέν [Μικρό Βουνό] || Κρήτη: η θεμωνιά [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Βραχάσι, Θεοδώρα, Λαμπιώτες, Σέλλες, Τύλισος].

θημωνοστάσι || Πελοπόννησος: το θεμωνοστάσι [Βρέσθενα] | το θεμωνοτόκι [Πέρα Μέλανα] || Ρούμελη: ο θεμωνότοπος [Μέγαρα] | η χιροβουλίστρα [Γουριά].

ισώματα / για χωράφια || Πελοπόννησος: τα ισιώματα [Ροεινό, Ρούτσι] | τα ισώματα [Άγιος Δημήτριος, Βρέσθενα, Σκεπαστό] | η ισοτοπιά [Μάλη] || Ιόνιο: τα ισώματα [Δρυμώνας] || Ρούμελη: τα ισώματα [Άγιος] | τα ισιώματα [Κανάλια, Μηλίνα].

καβάλι / χωματένιο ανάχωμα πλάι στο χωράφι || Πελοπόννησος: το καβάλι [Βρέσθενα] || Ιόνιο: το φρύδι [Ληξούρι, Μονοπολάτα, Σκινέας] | ο δομός [Ληξούρι] | η ρίβα [Ζάκυνθος, Κέρκυρα] || Ρούμελη: ο τράφος [Μέγαρα] || Κρήτη: η παραβολή [Ανατολή].

καβελαρούδια / μέρος του αλετριού || Πελοπόννησος: τα καβελαρούδια [Ελάτη, Τρόπαια] | ο καβελάρης [Λυγουριό] | η κουρούνα [Λυγουριό].

κάβοι / ήταν τα δύο σκοινιά που ένωναν τη λαιμαριά του αλόγου με τη ζέξη (που τραβούσε το σταβάρι του αλετριού) || Ιόνιο: οι κάβοι [Κοιλιωμένος] .

κάβος / ο βλαστός των αναρριχόμενων φυτών (όπως αμπελιού, φασολιάς, κολοκυθιάς) || Κρήτη: ο κάβος [Ανατολή].

καζίκι / ξύλινο ή σιδερένιο - με αυτό άνοιγαν τρύπα για να φυτέφουν καπνό || Πελοπόννησος: το καζίκι [Λυγουριό].

καλαμιά / το στέλεχος των δημητριακών || Πελοπόννησος: η καλαμιά [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Ελάτη, Καλούσι, Κανδήλα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Μάλη, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Πιάνα, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | ο αποκάλαμος [Βρέσθενα] | α καλαμία [Πέρα Μέλανα] | α τσαφία [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: η καλαμιά [Άγιος Δημήτριος, Δρυμώνας, Καρδακάτα, Μαχαιράδο] | η καλαμία [Ζάκυνθος, Καλιπάδο, Μαχαιράδο] | το καλάμι [Φισκάρδο] | η ράπη [Αργοστόλι, Μονοπολάτα] | η σταριά [Κέρκυρα] | το φλέστρο [Αργυράδες] | ο φλέστρινος [Κέρκυρα] || Ρούμελη: η καλαμιά [Αγία Ευθυμία, Βράχα, Γέρμας, Κανάλια, Κιλελέρ, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Στροφυλιά, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | η καλαμνιά [Έλατος] | η καλαμέα [Μέγαρα] | οι καλαμές [Μικρό Βουνό] | του σάλουμα [Αμφίκλεια, Βράχα, Έλατος, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Ραψάνη, Στυλίδα, Τιθορέα] || Κρήτη: η καλαμιά [Ανατολή, Μιαμού] | η ράπη [Βραχάσι, Θεοδώρα, Μιαμού] || Κύπρος: η ποκαλάμη [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα].

καλλουργιά / όργωμα για να βγουν τα ζιζάνια και να ποτιστεί καλά το χωράφι από τις βροχές του χειμώνα - δεν σπέρνουν το χωράφι για να ξεκουραστεί || Κρήτη: η καλλουργιά [Άγιος Βασίλειος, Ανατολή, Ανώγεια, Τύλισος] | το καλλούργισμα [Παλαιοχώρα].

καμπέρα / ποικιλία σταριού || Ιόνιο: η καμπέρα [Κατούνα] .

κάμπος (Buck list) || Πελοπόννησος: ο κάμπος [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Κανδήλα, Κέρτεζη, Κρέστενα, Λεβίδι, Μυγδαλιά, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] | ο κάμπο [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: ο κάμπος [Αργοστόλι, Αργυράδες, Βαθύ, Γάιος, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Κατούνα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μονοπολάτα, Σκινέας, Σκριπερό, Φισκάρδο] || Ρούμελη: ο κάμπος [Δελβινάκι, Θαρούνια, Μέγαρα, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | ου κάμπους [Αγία Ευθυμία, Άγιος, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Δομνίστα, Δραμεσιοί, Καρίτσα, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα, Τσουκαλάδες, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες] | ι κάμπους [Δράκεια, Κανάλια] || Κρήτη: ο κάμπος [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Μάρθα] || Κύπρος: ο κάμπος [Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

καπνοσκούτια / παλιόρουχα που φορούν για το μάζεμα του καπνού (λερώνονται πολύ) || Ρούμελη: τα καπνουσκούτια [Γουριά].

καριά / το φορτίο ενός κάρου || Ιόνιο: η καριά [Βαθύ] .

καρίκια / τμήματα του σπαρμένου χωραφιού || Κρήτη: τα καρίκια [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή].

κάρο (ALE, Buck list) || Πελοπόννησος: το κάρο [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Δολιανά, Κρέστενα, Λεχαινά, Σκεπαστό, Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το κάρο [Άγιος Δημήτριος, Αργοστόλι, Αργυράδες, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Καλιπάδο, Καρδακάτα, Κέρκυρα, Κοιλιωμένος, Πάγοι, Μαχαιράδο, Σκινέας] || Ρούμελη: το κάρο [Δελβινάκι, Μέγαρα] | του κάρου [Αγιά, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Κανάλια, Κιλελέρ, Μασχολούρι, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χρυσοβίτσα] | ο αραμπάς [Μασχολούρι, Πάργα] | ου αραμπάς [Φαρκαδόνα] | του διπλόκαρου (με δύο ζώα) [Φαρκαδόνα] || Κρήτη: το κάρο [Βώροι, Τύλισος].

καρπολόι / ξύλινη πιρούνα λιχνίσματος, μικρότερη από το δικράνι || Πελοπόννησος: το καρπολόι [Σκεπαστό] | ο καρπολόγος [Λυγουριό] || Ιόνιο: το καρπολόι [Αργυράδες, Δρυμώνας, Κέρκυρα, Κοιλιωμένος, Φισκάρδο] || Ρούμελη: το καρπολόι [Μέγαρα] | του καρπουλόι [Αγιά, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Έλατος, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες] | του καρπιλόι [Κουμαρίτσι] | του καρπουλόγ [Στροφυλιά, Τιθορέα].

καρπουζές / καλαμποκιές με κομμένες κορφάδες || Πελοπόννησος: οι καρπουζές [Σκεπαστό].

κασάρι / μικρή κόσα || Πελοπόννησος: το κασάρι [Άγιος Δημήτριος, Μαγούλα] || Ιόνιο: το κασάρι [Αργυράδες, Ζάκυνθος, Ληξούρι, Σκριπερό] || Ρούμελη: το κασάρι [Πάργα] | η κοσόρα [Μέγαρα].

καταβολάδα || Πελοπόννησος: η καταβολάδα [Βρέσθενα, Καλούσι, Ρούτσι] | α καταβολάδα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | α καταβοά [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: η καταβολάδα [Ζάκυνθος, Ληξούρι] | το ρίγι [Κέρκυρα] || Ρούμελη: η καταβολάδα [Πηγή] | η καταβουλάδα [Μηλίνα, Σιάτιστα] | η καταβλάδα [Σταγιάδες] || Κρήτη: η καταβολάδα [Τύλισος].

καταβόλιασμα / το βάλσιμο καταβολάδων || Ρούμελη: του καταβόλιασμα [Χρυσοβίτσα] || Κρήτη: το κοίμισμα (του κλαδιού μέσα στο χώμα) [Άγιος Βασίλειος].

καταπότης / άνοιγμα αυλακιού || Πελοπόννησος: ο καταπότης [Βρέσθενα] || Ρούμελη: ου καταπότς [Λιλαία] | καταπότ [Μηλίνα].

κατραμάς / φίμωτρο γαϊδουριού || Ιόνιο: ο κατραμάς [Βαθύ] .

κατσούλα / σαν θημωνιά με δέκα δεμάτια || Ρούμελη: η κατσούλα [Γουριά].

καψαλίδες / στάχτες στο χωράφι, για λίπασμα, από καμένα κλαδιά, φύλλα και χορτάρια || Κρήτη: οι καψαλίδες [Σέλλες].

κεντράδι || Πελοπόννησος: το κεντράδι [Άγιος Δημήτριος, Δολιανά] || Ιόνιο: το κεντράμι [Ζάκυνθος] | το κεντρί [Αργοστόλι, Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το κεντράδι [Πάργα] | το αμπόλι [Πηγή] | του αμπόλ [Γέρμας, Έλατος].

κεντρί / βουκέντρας || Πελοπόννησος: το κεντρί [Λεβίδι] | το ιλάρι [Σκεπαστό] | το τσεντζί [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ρούμελη: του κιντρί [Κουμαρίτσι] | ου μπόντους [Σιάτιστα] | η λόθρα [Δραμεσιοί] || Κύπρος: η σίττα [Βάσα Κοιλανίου].

κέντρωμα || Πελοπόννησος: το κέντρωμα [Άγιος Δημήτριος, Λυγουριό] | το μπόλιασμα [Λυγουριό] | το τσέντρουμα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το κέντρωμα [Αργοστόλι, Αρμενάδες, Ζάκυνθος, Κέρκυρα] | το μπόλι [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το κέντρωμα [Πάργα] | το μπόλιασμα [Θαρούνια, Πηγή] | του μπόλιασμα [Γουριά] | του αμπόλσμα [Γέρμας].

κεντρωμάδες / μικρές αγριελιές κεντρωμένες || Ιόνιο: οι κεντρωμάδες [Αρμενάδες, Γάιος, Δρυμώνας, Κέρκυρα, Ληξούρι] .

κεφαλάρηδες / αποστραγγιστικά αυλάκια || Πελοπόννησος: οι κεφαλάρηδες [Καλούσι].

κεφαλιά / θηλιά στην άκρη της σαμαροτριχιάς για να περάσει το κεφάλι του αλόγου στο αλώνισμα || Ρούμελη: η κιφαλιά [Γουριά].

κλάδεμα || Πελοπόννησος: το κλάδεμα [Αγία Άννα, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Θαλάμες, Κανδήλα, Σκεπαστό] | ο κλάδος [Ρούτσι, Στεμνίτσα] | ο κάθερος [Αλποχώρι] | το κάδεμα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το καθερίδι [Πέρα Μέλανα] | το καθεζίδι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το καθεζίιδι [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το κλάδεμα [Γάιος, Δρυμώνας, Κέρκυρα, Ληξούρι, Μονοπολάτα, Πάγοι, Σκριπερό] | ο κλάδος [Ζάκυνθος] | το κουρούπωμα [Μονοπολάτα] | ο κάθαρος (κλάδεμα αμπελιού) [Μαχαιράδο] || Ρούμελη: το κλάδεμα [Σταυροδρόμι] | του κλάδιμα [Άγιος, Αμφίκλεια, Γέρμας, Κιλελέρ, Λιλαία, Μηλίνα, Ραψάνη, Σιάτιστα, Χρυσοβίτσα] | ο κλάδος [Δελβινάκι, Πηγή] | ο κλάδους [Έλατος, Ραψάνη, Σταγιάδες] | ο φλαστολόγος [Δελβινάκι] || Κρήτη: το κλάδεμα [Ανατολή, Μιαμού] | ο κλάδος [Τύλισος] || Κύπρος: το κλάδεμαν [Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

κλαδευτήρι || Πελοπόννησος: το κλαδευτήρι [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελληνίτσα, Κανδήλα, Καστρί, Μαγούλα, Πηγαδάκια, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | η κλαδευτήρα [Άγιος Δημήτριος, Στεμνίτσα] | το καδευκήρι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το καδευκήζι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το κλαδευτήρι [Άγιος Δημήτριος, Αργυράδες, Γάιος, Ζάκυνθος, Ληξούρι, Σκινέας] | το κλαδευτήρ [Δρυμώνας, Κατούνα] || Ρούμελη: το κλαδευτήρι [Δελβινάκι, Τσαμαντάς] | η κλαδευτήρα [Άγιος Λουκάς] | του κλαδιφτίρ [Γέρμας, Δράκεια, Έλατος, Λιλαία, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Φαρκαδόνα] || Κρήτη: ο τραχάς [Σέλλες] || Κύπρος: το κλαδευτήριν [Μουτουλλάς] | το κλαευτήριν [Βάσα Κοιλανίου].

κλαροτσάπι || Ρούμελη: του κλαρουτσάπ [Στροφυλιά] | η κλαρουτσάπα [Στροφυλιά].

κλειδί / του αλετριού || Πελοπόννησος: κλειδί [Προάστιο, Ρούτσι] || Ιόνιο: το κλειδάλετρο [Ληξούρι] || Ρούμελη: του κλειδί [Κουμαρίτσι].

κλωνιά / οι σπόροι των δημητριακών || Ιόνιο: τα κλωνιά [Αργυράδες, Κέρκυρα] .

κοκαλίτης / ο αργάτης που ακολουθεί τον πρωταργάτη στο θερισμό || Κρήτη: ο κοκαλίτης [Ανατολή].

κοκκινιάς / αρρώστια του σταριού || Ιόνιο: ο κοκκινιάς [Μαχαιράδο] | η κοκκίνα [Κοιλιωμένος] .

κοκολόι / γίνεται μετά το πρώτο μάζεμα των ελιών ή των σταφυλιών || Πελοπόννησος: το κοκολόι [Βαλύρα] | τα κοκολόγια [Ελληνίτσα] || Ιόνιο: το κοκολόι [Κέρκυρα, Ληξούρι, Ζάκυνθος] | τα κοκολόγια [Μαχαιράδο] || Ρούμελη: το κορκολόγι [Πάργα].

κολίγας || Ιόνιο: ο κολέγας [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: ου κουλίγας [Κιλελέρ, Λιλαία] | ι κουλίγας [Μηλίνα].

κολιγιά || Ιόνιο: η κολεγάντσα [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: η κολιγιά [Θαρούνια] | η κουλιγιά [Μηλίνα] | η κουλγιά [Άγιος, Αμφίκλεια, Κουμαρίτσι] || Κρήτη: η ορταγιά [Σέλλες].

κόμπια / κομμάτια στάχυα που έμεναν απάτητα στο αλώνι || Πελοπόννησος: τα κόμπια [Σκεπαστό, Τρόπαια].

κονάκι / αποθήκη που μάζευαν το στάρι οι δεκατηστάδες || Ρούμελη: το κονάκι [Δελβινάκι] | του κουνάκ [Δραμεσιοί] | το κουτσέκι [Πηγή].

κοντούρης / ο τελευταίος αργάτης στη σειρά, στο θερισμό || Κρήτη: ο κουντούρης [Ανατολή] | ο ουραδάρης [Άγιος Βασίλειος] || Κύπρος: ο ρααρκάτης [Ψεματισμένος].

κοντύλια / τα χοντροκομμένα άχυρα || Κρήτη: τα κοντύλια [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Τύλισος] || Κύπρος: το κόντυλα [Ψεματισμένος].

κόπρισμα / λίπανση || Ιόνιο: η κρόπιση [Ληξούρι] || Κρήτη: το κόπρισμα [Άγιος Βασίλειος].

κορφάδα / κλάρα καλαμποκιάς || Πελοπόννησος: η κορφάδα [Άγιος Δημήτριος, Δροσοπηγή, Σκεπαστό].

κορφάδα / κορυφή αμπελιού || Ιόνιο: η κορφάδα [Δρυμώνας, Μαχαιράδο] .

κορφολόγημα || Πελοπόννησος: το κορφολόγημα [Άγιος Δημήτριος, Άγιος Δημήτριος, Κανδήλα, Ρούτσι, Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το κορφόκομα [Αλποχώρι] | το κορφόγημα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: το κορφολόγημα [Άγιος Δημήτριος, Ληξούρι] | το κορφολόημα [Ληξούρι] || Ρούμελη: του κουρφουλόγημα [Γουριά, Δραμεσιοί, Κιλελέρ] | του κουρφουλόγμα [Τιθορέα] | του κουρφουλόι [Ραψάνη] | του ξικόρφιασμα [Γουριά] | του ξικλούκιασμα [Γουριά].

κορφόφυλλα / τα κάτω φύλλα σε φυτό καπνού || Ρούμελη: τα κουρφόφλα [Γουριά, Γραμματικού, Χρυσοβίτσα] | τα γουτσάκια [Χρυσοβίτσα].

κόσα (ALE, Buck list) || Πελοπόννησος: η κόσα [Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Λυγουριό, Μαγούλα] | η γκόσα [Δολιανά] || Ιόνιο: η κόσα [Καρδακάτα] || Ρούμελη: η κόσα [Γέρμας, Δελβινάκι, Πηγή, Χουλιαράδες] | η κόζα [Πάργα] | η κόσια [Πάργα] | η κόζια [Πάργα] | η κουσιά [Δομνίστα, Κανάλια, Μηλίνα, Στυλίδα, Τιθορέα] | η κουσά [Αμφίκλεια, Γουριά, Έλατος, Σταγιάδες, Χρυσή] | η χουσιά [Στροφυλιά].

κότσα / βρίσκεται στη μέση του ζυγού - εκεί κρεμιέται η κουλούρα του αλετριού || Ρούμελη: η κότσα [Θαρούνια].

κότσιαλα / τα κομμάτια του άχυρου || Πελοπόννησος: τα κότσιαλα [Ροεινό, Ρούτσι] | τα κότσελα [Καρυά] || Ιόνιο: κούμπουρα [Καρδακάτα] || Ρούμελη: τα κότσιαλα [Τιθορέα] | τα κότσαλα [Γέρμας, Σιάτιστα, Στροφυλιά] | τα κότσιαλα [Αγιά] | τα κότσιλα [Μηλίνα] | η χνουμ [Σιάτιστα, Χρυσή].

κουβέλι / ογκομετρικό δοχείο || Πελοπόννησος: το κουβέλι [Δολιανά, Ελάτη, Θαλάμες, Καλούσι, Κανδήλα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μελιγού, Πηγαδάκια, Πιάνα, Ροεινό, Πέρα Μέλανα] || Ρούμελη: το κουβέλι (22-24 οκάδες) [Μέγαρα] | του κβελ [Αμφίκλεια, Στροφυλιά] | του κβερτ [Αγία Ευθυμία] | του κουβέλ [Βράχα, Κανάλια, Σταγιάδες].

κουκουγέρια / ασβεστωμένες πέτρες η μία πάνω στην άλλη, που δήλωναν απαγόρευση βοσκής στο χωράφι || Πελοπόννησος: τα κουκουγέρια [Λυγουριό] | τα κουκουέρια [Ροεινό] | οι κουτσακάδες [Λυγουριό] | ο κουκούγερας [Στεμνίτσα] || Ιόνιο: τα κουκουέρια [Γάιος] || Ρούμελη: τα κουκουέρια [Μακρινή].

κουνιέρισμα / βαθύ σκάψιμο || Ιόνιο: το κουνιέρισμα [Κοιλιωμένος] .

κοψόνα / κόφτης νερού στο αυλάκι || Ρούμελη: η κοψόνα [Σταυροδρόμι].

κράτης / η μέση του αλωνιού || Κρήτη: ο κράτης [Σέλλες].

κρεμμυδομάνα / την αφήνουν για σπόρο || Ρούμελη: η κρουμυδουμάνα [Σταγιάδες].

κριθαριά / άχυρο κριθαριού || Πελοπόννησος: η κριθαριά [Αρχαία Φενεός, Καλούσι, Σκεπαστό] | το κρισοάχουρε [Πέρα Μέλανα] | το κζισοάχουρε [Πέρα Μέλανα] || Ρούμελη: η κριθαριά [Άγιος Λουκάς, Θαρούνια] | η κθαριά [Μακρινή] | η κθαρίστρα [Γέρμας].

κρικέλι / στο κέντρο του ζυγού του αλετριού || Πελοπόννησος: το κριτσέλι [Κανδήλα].

κύλισμα / το βαθύ σκάψιμο του χωραφιού || Κρήτη: το κύλισμα [Ανώγεια].

λαγανιά / σκούπα για το αλώνι || Πελοπόννησος: η λαγανιά [Κρέστενα] || Ιόνιο: οι λάγανοι [Κοιλιωμένος] | τα φανοσαρώματα [Κοιλιωμένος] .

λαζά / χέρσα χωράφια || Πελοπόννησος: τα λαζά [Σκεπαστό] || Ιόνιο: το κόντρο [Σκινέας] .

λαιμαριά / για προστασία των ζώων στο όργωμα || Πελοπόννησος: η λαιμαριά [Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Κανδήλα, Κρέστενα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μαγούλα, Μάλη, Μελιγού, Πιάνα, Ροεινό, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α λαιμαριά [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α λαιμαζά [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η λαιμαριά [Δρυμώνας] | η λαιμαρία [Ζάκυνθος] | η γολάνα [Καρδακάτα, Σκινέας] | η κολάνα [Κέρκυρα] | η θηλιά [Κοιλιωμένος] || Ρούμελη: η λαιμαριά [Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Πάργα] | η λιμαριά [Κανάλια, Λιλαία, Μέγαρα, Στυλίδα, Τιθορέα] | η λιμαρά [Σιάτιστα] | η αλιμαριά [Γουριά, Χρυσοβίτσα] | τα σκιαδούκλια [Δελβινάκι, Δραμεσιοί, Σταυροδρόμι] | οι σκεδούκλες [Πηγή] | τα σκεπάσματα [Δολό] || Κρήτη: η λαιμουδαρέ [Παλαιοχώρα].

λάκκα / για χωράφι || Πελοπόννησος: η λάκκα [Αγρίδι, Βρέσθενα, Λαγκάδια, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Ροεινό, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | α άκα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η λάκκα [Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος] | η λακασιά [Κέρκυρα] || Ρούμελη: η λάκκα [Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Γουριά, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μασχολούρι, Μέγαρα, Μεσούντα, Πάργα] || Κρήτη: το λακκούδι [Παλαιοχώρα] | το λακκί [Θεοδώρα] || Κύπρος: η λαξιά [Πάνω Λεύκαρα].

λάκκος || Πελοπόννησος: ο λάκκος [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Θαλάμες, Λαγκάδια, Λεβίδι, Μαγούλα, Νεοχώρι, Πιάνα, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Φενεός] | ο λάκο [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: ο λάκκος [Αργοστόλι, Αρμενάδες, Ασπρογερακάτα, Γάιος, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μονοπολάτα, Πάγοι, Σκινέας, Φισκάρδο] | το λακούδι (ο μικρός) [Μονοπολάτα] || Ρούμελη: ο λάκκος [Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πάργα, Πηγή, Τσαμαντάς] | ου λάκους [Αγία Παρασκευή, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δομνίστα, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Λιλαία, Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Τιθορέα] | ι λάκους [Μηλίνα, Μικρό Βουνό] | η λάκα [Μασχολούρι] | του λακούδ [Τιθορέα] || Κρήτη: ο λάκκος [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Αποδούλου, Βρύσες, Θεοδώρα, Κελλάρια, Λαμπιώτες, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σάσαλος, Σέλλες, Τύλισος] || Κύπρος: ο λάκκος [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος] | ο λούκκος [Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

λαμνί / ο σωρός του σταριού μετά το λίχνισμα || Πελοπόννησος: το λαμνί [Μελιγού] || Ιόνιο: το λαμνί [Δρυμώνας] || Ρούμελη: του λαμνί [Αγία Παρασκευή, Άγιος, Αμφίκλεια, Θαρούνια, Κανάλια, Κιλελέρ, Λιλαία, Μακρολίβαδο, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα] | του λαμί [Αγιά] || Κρήτη: το λαμνί [Άγιος Γεώργιος, Παλαιοχώρα] | το λαμί [Τύλισος].

λαχίδια / χωράφια που μοιράστηκαν με λαχνό || Πελοπόννησος: τα λαχίδια [Εξωχώρι, Προάστιο, Τσέρια] | οι λαχίδες [Στεμνίτσα, Τσέρια] || Ρούμελη: οι λαχνοί [Θαρούνια, Λιλαία].

λιάστρα / άπλωναν πάνω της προϊόντα για να ξεραθούν στον ήλιο || Πελοπόννησος: η λιάστρα [Βρέσθενα, Εξωχώρι] | η ηλιάστρα [Σκεπαστό] | α λιάσα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ρούμελη: η λιάστρα [Γουριά, Χρυσοβίτσα] | η ηλιάστρα [Έλατος, Κανάλια, Σιάτιστα] | η γηλιάστρα [Σιάτιστα] | η κριβατουσιά [Μηλίνα].

λιμάρι / μερικά λιμάρια ήταν ένα δεμάτι || Ρούμελη: το λιμάρι [Θαρούνια] | του λιμάρ [Αμφίκλεια, Λιλαία, Μακρινή, Στροφυλιά, Τιθορέα] || Κρήτη: το λιμάρι [Παλαιοχώρα].

λιχνίδια / όσα ξεχώριζαν από τον καρπό, στο λίχνισμα || Ιόνιο: τα πανεμίδια [Αργοστόλι] | α κούμπουρα [Μονοπολάτα] || Ρούμελη: τα λιχνίδια [Κουμαρίτσι] | η λιχνίδα [Έλατος].

λίχνισμα || Πελοπόννησος: το λίχνισμα [Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Ελάτη, Θαλάμες, Κρέστενα, Λυγουριό, Μελιγού, Πιάνα, Ροεινό, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | το λίγνισμα [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Καρυά, Λαγκάδια, Παραδείσια, Ρούτσι] | το λίγνιασμα [Προάστιο] || Ιόνιο: το λίχνισμα [Κατούνα, Μαχαιράδο] | το λαχάρισμα [Κέρκυρα] | το ανέμισμα [Αργοστόλι, Δρυμώνας] | το ξεχάλισμα [Κέρκυρα] || Ρούμελη: του λίχνσμα [Τιθορέα, Χουλιαράδες] | του λίχντζμα [Γέρμας] | του λίχνισμα [Αγία Παρασκευή, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Μασχολούρι, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στροφυλιά, Χρυσοβίτσα] | το ανέμισμα [Δολό] | το ξανέμισμα [Θαρούνια] | του ξανέμσμα [Τιθορέα] || Κρήτη: το λίχνισμα [Άγιος Βασίλειος, Ανατολή] | το λιχνισό [Σέλλες] | το ξεχέρισμα (το πρώτο χέρι, στο λίχνισμα) [Σέλλες].

λιχνιστής || Ρούμελη: ου λιχνιστής [Λιλαία] || Κρήτη: ο λιχνιστής [Άγιος Βασίλειος, Τύλισος].

λιώμα / το πατημένο στάχυ μαζί με τον καρπό στο αλώνι || Πελοπόννησος: το λιώμα [Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Κανδήλα, Λεβίδι, Μελιγού, Παραδείσια, Πιάνα, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Τρόπαια] | το λιμάρι [Βρέσθενα] || Ιόνιο: το λιώμα [Μονοπολάτα] || Ρούμελη: το λιώμα [Θαρούνια, Μέγαρα] | του λιώμα [Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Στροφυλιά, Τιθορέα].

λούρα / εξάρτημα του αλετριού - μια χονδρή αλυσίδα με τρείς μεγάλους κρίκους || Κρήτη: τα λούρα [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Βώροι, Θεοδώρα, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σέλλες].

λουριδόξυλο / αλέτρι || Πελοπόννησος: το λουριδόξυλο [Προάστιο].

μάλαμα / τα αλωνισμένα σιτηρά πριν το λίχνισμα (από το χρυσαφί χρώμα που έχουν) || Ιόνιο: το μάλαμα [Ζάκυνθος, Μονοπολάτα] || Κρήτη: το μάλαμα [Ανατολή, Λαμπιώτες, Σέλλες] || Κύπρος: το μάλαμαν [Ψεματισμένος].

μαναροσκαλίδα / γεωργικό εργαλείο που από τη μια άκρη του είναι σκαλιστήρι και από την άλλη τσεκούρι || Κρήτη: η μαναροσκαλίδα [Σέλλες].

μαξέλες / οι κοιλότητες του ζυγού || Κρήτη: οι μαξέλες [Σέλλες].

μαξούλι / ο αποξηραμένος καπνός πρώτης ποιότητας || Ρούμελη: του μαξούλ [Σιάτιστα].

ματέρες / φυτώριο κρεμμυδομάνας για κρεμμυδόσπορο || Πελοπόννησος: οι ματέρες [Βρέσθενα].

μελίγκρα / αφίδα || Ιόνιο: η μελίγρα [Ζάκυνθος, Ληξούρι] | η μελούρα [Ληξούρι] || Ρούμελη: η μελίγρα [Θαρούνια] || Κρήτη: ο μελίτσουρας [Θεοδώρα].

μεσόφυλλα / τα μεσαία φύλλα σε φυτό καπνού || Ρούμελη: τα μισόφλα [Χρυσοβίτσα].

μέστωμα || Ιόνιο: το μέστωμα [Κατούνα] .

μετόχι || Ιόνιο: το μετόχι [Ζάκυνθος] || Κρήτη: το μετόχι [Παλαιοχώρα].

μίκιλο / μεταλλικό δοχείο μέτρησης σταριού, ίσο με 12 οκάδες || Πελοπόννησος: το μίκιλο [Δροσοπηγή, Ελάτη, Κανδήλα, Λεβίδι, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό] | το μίτσιλο [Τρόπαια] || Ιόνιο: το μισοκίλι [Μονοπολάτα] .

μισακάρης || Κρήτη: ο σημισάτορας [Άγιος Γεώργιος] | ο σημισάρης [Μιαμού].

μισάσταχα / οι κόμποι στα στάχυα || Ιόνιο: τα μισάσταχα [Κοιλιωμένος] .

μόδι / μέτρο χωρητικότητας για τα σιτηρά || Πελοπόννησος: το μόδι [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Μυγδαλιά, Προάστιο, Τρόπαια, Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: το μόδι [Γάιος, Ερεικούσα, Κέρκυρα, Κοιλιωμένος] || Ρούμελη: του μοδ [Μακρινή].

μπαγλατζής / αυτός που δένει τα δεμάτια στο θερισμό || Ρούμελη: ου μπαγλατζής [Μασχολούρι] | ι μπαγλατζής [Αγιά] | ου μαγλατζής [Κουμαρίτσι].

μπαΐρι / ακαλλιέργητο χωράφι || Ρούμελη: του μπαΐρ [Έλατος, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες].

μπάλα / αχυρόμπαλα || Πελοπόννησος: η μπάλα [Αμπελιώνα, Δολιανά, Λυγουριό] || Ρούμελη: η μπάλα [Άγιος Λουκάς, Μασχολούρι, Μηλίνα] || Κρήτη: η μπάλα [Βώροι].

μπάρκουλιες / ποδιές θερισμού από γιδοτόμαρο || Πελοπόννησος: οι μπάρκουλιες [Παραδείσια].

μπάσιμο / της σοδειάς || Πελοπόννησος: το μπάσιμο [Βρέσθενα].

μπασκί / σωρός από αρμάθες καπνού στο πάτωμα || Ρούμελη: του μπασκί [Γουριά] | του πασκί [Σιάτιστα].

μπατάλικο / ο αποξηραμένος καπνός τρίτης ποιότητας || Ρούμελη: του μπατάλικου [Σιάτιστα].

μπάτσα / εξάρτημα του αλετριού || Πελοπόννησος: η μπάτσα [Άγιος Δημήτριος].

μπιζέβλι / σίδερο που στερεώνει τη ζεύλα || Πελοπόννησος: το μπιζέβλι [Ρούτσι] | η μπιζέβλα [Στεμνίτσα] | το πιζέβλι [Δροσοπηγή] || Ρούμελη: του πιζέβλ [Κουμαρίτσι] || Κρήτη: το πανωζεύλι [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Παλαιοχώρα, Τύλισος] | το απανωζεύλι [Άγιος Βασίλειος] | κερκίδα [Σέλλες].

μπλάνα / μεγάλος σβόλος χώματος στο οργωμένο χωράφι || Ιόνιο: η λότα [Κέρκυρα] || Ρούμελη: η μπλάνα [Βράχα, Γουριά].

μποστάνι || Πελοπόννησος: το μποστάνι [Κρέστενα, Παραδείσια, Ρούτσι, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το μποστάνι [Ζάκυνθος, Ληξούρι] | το ποστάνι [Ληξούρι] || Ρούμελη: το μποστάνι [Πάργα] | του μπουστάν [Αγιά, Γουριά, Έλατος, Κανάλια, Κιλελέρ, Μασχολούρι, Μεσούντα, Μηλίνα, Σιάτιστα, Στροφυλιά, Χρυσοβίτσα] || Κρήτη: το μποστάνι [Θεοδώρα].

μποστανικά || Πελοπόννησος: τα μποστανικά [Ρούτσι] || Ρούμελη: τα μποστανικά [Πάργα, Σταυροδρόμι] | τα μπουστανικά [Μικρό Βουνό].

μύλος / ανεμόμυλος για άντληση νερού από πηγάδι - αντικατέστησε το γεράνι || Κρήτη: ο μύλος [Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι].

μυτοτσάπι / μυτερό τσαπί || Ιόνιο: το μτοτσάπ [Δρυμώνας, Κατούνα] .

νηροκόσκινο / κόσκινο για το διαχωρισμό της νήρας (ήρας) από το στάρι || Κρήτη: το νηροκόσκινο [Ανατολή].

ντοντόνα / πέτρα-αντίβαρο του γερανιού || Κρήτη: η ντοντόνα [Άγιος Γεώργιος].

ντουγένι / σανίδα ή σιδερένια πλάκα αλωνίσματος || Πελοπόννησος: το ντουγένι [Δροσοπηγή, Φενεός] | το ντουένι [Γυμνό, Δολιανά, Κανδήλα, Καρυά, Λεβίδι, Μελιγού, Πηγαδάκια] || Ρούμελη: το ντουγένι [Μέγαρα] | του ντουγέν [Τιθορέα] | του δουκάν [Ραψάνη] | η αδουκάν [Αγιά, Κανάλια, Κιλελέρ, Μασχολούρι, Μικρό Βουνό] | η δουκάν [Μηλίνα, Σταγιάδες] | η αλουνόσβαρνα [Λιλαία] || Κρήτη: ο βολόσυρος [Ανώγεια, Λαμπιώτες, Μιαμού, Σέλλες, Τύλισος] || Κύπρος: η δουκάνη [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Ψεματισμένος] | η βουκάνη [Λάπηθος*].

ξεκολόγιασμα / το τέλος της κολιγιάς || Ρούμελη: το ξεκολίγιασμα [Θαρούνια].

ξεκοπή / ο καλλιεργητής έπαιρνε τα 2/3 της σοδιάς || Ιόνιο: η ξεκοπή [Κέρκυρα] || Ρούμελη: η ξικουπή [Κουμαρίτσι, Πρέβεζα].

ξελάκωμα || Πελοπόννησος: το ξελάκωμα [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Λυγουριό, Ρούτσι] | το ξελάκουμα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: το ξελάκωμα [Άγιος Δημήτριος, Δρυμώνας, Ληξούρι] | το ξελάκισμα [Μονοπολάτα] | οι ξελακωσιές [Ληξούρι] || Ρούμελη: του ξιλάκουμα [Κιλελέρ, Ραψάνη] | του ξιλάκισμα [Γουριά] || Κρήτη: το ξελάκισμα [Μιαμού, Τύλισος] || Κύπρος: το ξελάκκισμαν [Γαστριά*].

ξεστάχυασμα || Πελοπόννησος: το ξεστάχυασμα [Λεβίδι].

ξεφλίτσισμα / του καλαμποκιού || Πελοπόννησος: το ξεφλίτσισμα [Παραδείσια] || Ρούμελη: ο ξέφλος [Πηγή, Σταυροδρόμι] | ου ξέφλους [Δραμεσιοί].

ξεφλούδισμα (ALE) || Πελοπόννησος: το ξεφλούδισμα [Λεβίδι, Σκεπαστό] || Ιόνιο: το ξεφλούδισμα [Κέρκυρα] || Ρούμελη: του ξιφλούδισμα [Δομνίστα, Μεσούντα] | του ξιφλούδσμα [Βράχα, Τιθορέα] | του ξέφλιμα [Έλατος].

ξινά / τα εσπεριδοειδή || Πελοπόννησος: τα ξινά [Αμπελιώνα, Δολιανά] || Ρούμελη: τα ξινά [Πηγή].

ξιναράς || Πελοπόννησος: ο ξιναράς [Πιάνα, Στεμνίτσα].

ξινάρι || Πελοπόννησος: το ξινάρι [Αγία Άννα, Αγρίδι, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Ελληνίτσα, Κάτω Λουσοί, Μελιγού, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Προάστιο, Σκεπαστό, Τρόπαια, Τσέρια] | το ξινιάρι [Γυμνό, Δολιανά, Κανδήλα, Καρυά, Λεβίδι, Λυγουριό, Ροεινό, Ρούτσι] || Ιόνιο: το ξινάρι [Μονοπολάτα] | το αξινάρι [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: του αξνάρ [Βράχα] || Κρήτη: το ξινάρι [Άγιος Γεώργιος] || Κύπρος: το ξινάριν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

ξιόνι / το κάτω μέρος της βουκέντρας || Πελοπόννησος: το ξιόνι [Δολιανά, Δροσοπηγή, Κανδήλα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λυγουριό, Μελιγού] | το ξόνι [Σκεπαστό] || Ρούμελη: η ξιάλη [Μέγαρα] | η αξάλ [Άγιος, Έλατος] | η αξιάλ [Αγία Παρασκευή, Κανάλια] | η ξαλ [Γουριά] | του ξαλ [Κουμαρίτσι] | του αξιαλουσίδηρου [Σταγιάδες] | η γκέλμπουρη [Μέγαρα] | ο γκέλμπουρης [Μέγαρα] || Κύπρος: ο κάτσινας [Βάσα Κοιλανίου].

ξυλάλετρο || Πελοπόννησος: το ξυλάλετρο [Άγιος Δημήτριος, Δολιανά, Νεοχώρι, Τρόπαια] || Ιόνιο: το ξυλάλετρο [Μονοπολάτα] || Ρούμελη: του ξυλάλιτρου [Δραμεσιοί, Ραψάνη] | του ξλάλιτρου [Αμφίκλεια, Κανάλια] | του ξλιάλιτρου [Σιάτιστα].

ξυλόσβαρνα || Ρούμελη: η ξυλόσβαρνα [Μασχολούρι].

ξυλόφτυαρο / αλωνίσματος || Πελοπόννησος: το ξυλόφτυαρο [Σκεπαστό] || Κρήτη: το ξυλόφκιαρο [Βουλγάρω].

ξύστρα / αλετριού || Πελοπόννησος: η ξύστρα [Προάστιο] | η ξάλη [Άγιος Δημήτριος] || Ιόνιο: η ξύστρα [Καρδακάτα] || Ρούμελη: η ξύστρα [Δραμεσιοί, Λιλαία, Μέγαρα].

ξωμαχιά / οι αγροτικές δουλειές || Πελοπόννησος: η ξωμαχιά [Μελιγού] | το ξωμαχιλίκι [Αμπελιώνα].

ξωμάχος || Ιόνιο: ο ξωμάχος [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: ι ξουμιρίτς [Μηλίνα].

όργος / λουρίδα χωραφιού στο θερισμό || Πελοπόννησος: ο όργος [Αλποχώρι, Λαγκάδια, Σκεπαστό] | ο έργος [Βρέσθενα, Δολιανά, Ελάτη, Λεβίδι, Παραδείσια] || Ιόνιο: ο όργος [Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Κατούνα, Μονοπολάτα] || Ρούμελη: το έργος [Θαρούνια, Μέγαρα] | ου έργους [Χρυσή] | ου όργους [Λιλαία, Σταγιάδες, Τιθορέα] | ι όργους [Κανάλια] | ου όλγους [Σιάτιστα] || Κρήτη: το όργο [Άγιος Βασίλειος, Ανατολή, Παλαιοχώρα] | τα όργατα [Άγιος Βασίλειος, Βραχάσι, Λαμπιώτες].

όργωμα || Πελοπόννησος: το όργωμα [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Θαλάμες, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Προάστιο, Ρούτσι] | το οργωτό [Μάλη] | το καμάτι [Κανδήλα, Λαγκάδια, Λεβίδι] | το καματίκι [Αμπελιώνα] | το ζευγάρωμα [Βαλύρα] | το έργουμα [Πέρα Μέλανα] | το όργουμα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το καμάκι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το όργωμα [Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Κατούνα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Σκινέας] | ο όργος [Δρυμώνας] | η αλάτρεψη [Κέρκυρα] || Ρούμελη: το όργωμα [Δελβινάκι, Δολό, Μέγαρα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | το όργουμα [Θαρούνια] | του όργουμα [Αγία Παρασκευή, Άγιος, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Κιλελέρ, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μηλίνα, Σιάτιστα, Στροφυλιά, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | του κάμουμα [Κανάλια] | το ζευγάρι [Θαρούνια] | του ζιβγάρ [Μηλίνα] || Κρήτη: το όργωμα [Άγιος Βασίλειος] | το κάμωμα [Βραχάσι] | το ζευγάρι [Σάσαλος, Σέλλες].

οργώματα / χωράφια σε αγρανάπαυση || Ρούμελη: τα ουργώματα [Μικρό Βουνό].

οψιμιά / η οψιμότητα (για ωρίμανση καρπών) || Ιόνιο: η οψιμιά [Αργυράδες] .

οψιμίδια / τα όσπρια || Ιόνιο: τα οσπρίατα [Μονοπολάτα] || Ρούμελη: τα ουψιμίδια [Σιάτιστα] | οι ουψμιές [Δραμεσιοί] | οι τσουρβάδις [Κιλελέρ] || Κρήτη: τα ψιμικά [Τύλισος] | τα λοϊσίματα [Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι, Σέλλες] | τα μαγερέματα [Ανώγεια, Αποδούλου, Εμπρόσνερος, Θεοδώρα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σάσαλος] | τα μαγερεψίδια [Ανατολή] | τα μαγεροψίματα [Μιαμού] | τα μαγεριούλια [Ανώγεια] | η μαγεριά [Αποδούλου, Βώροι, Θεοδώρα, Μάρθα, Τύλισος].

παλαμαριά / ξύλινο γάντι για την προστασία του θεριστή από το δρεπάνι || Ρούμελη: η παλαμαριά [Αγιά, Έλατος, Μικρό Βουνό, Σταγιάδες] | η παλαμαρά [Σιάτιστα].

παλαντζόξυλο / πάνω του συνδέονται τα παλατζόνια του αλετριού || Ρούμελη: του παλαντζόξλου [Λιλαία].

πάνες / τις έστρωναν στη γη για να περάσουν το στάρι από το δριμόνι || Ρούμελη: οι πάνες [Δελβινάκι].

παπαδικό / πληρωμή του παπά σε είδος στο αλώνι || Πελοπόννησος: το παπαδικό [Δροσοπηγή] || Ρούμελη: του παπαδκό [Έλατος, Λιλαία].

παράβολο / τμήμα του αλετριού, πριν από το υνί || Ρούμελη: του παράβουλου [Κουμαρίτσι].

παστάλι / στοίβα αποξηραμένων φύλλων καπνού ίδιου μεγέθους || Ρούμελη: του παστάλ [Σιάτιστα].

παστάλιασμα / των φύλλων του καπνού || Ρούμελη: του παστάλιασμα [Σιάτιστα].

πατόφυλλα / τα κάτω φύλλα σε φυτό καπνού || Ρούμελη: τα πατόφλα [Γουριά, Μασχολούρι, Χρυσοβίτσα].

πελετζόνι / εξάρτημα του αλετριού - συνδέεται με το ζυγό || Πελοπόννησος: το πελετζόνι [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι] | το παλατζόνι [Μαγούλα] || Ρούμελη: τα παλαντζέτα [Γουριά].

πέπελη / μελίγκρα || Πελοπόννησος: η πέπελη [Αμπελιώνα, Πιάνα] || Ρούμελη: η μελούρα [Δελβινάκι].

περιβόλι (Buck list) || Πελοπόννησος: το περιβόλι [Αγρίδι, Βαλύρα, Δολιανά, Κανδήλα, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός, Πιάνα, Τσέρια] | το περβόλι [Αμπελιώνα, Λυγουριό, Μελιγού, Μυγδαλιά, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό] | ο μπαξές [Αγία Άννα] | ο μπαξέ [Πέρα Μέλανα] | το πεζιβόλι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: το περιβόλι [Αργυράδες, Γάιος, Ερεικούσα, Ζάκυνθος, Ληξούρι, Μαθράκι, Οθωνοί, Πάγοι] | το περβόλι [Άγιος Δημήτριος, Κέρκυρα, Νησάκι] | ο μπαξές [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το περιβόλι [Άγιος Λουκάς, Τσαμαντάς] | το περβόλι [Άγιος Λουκάς] | του πιριβόλ [Αγία Παρασκευή, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Κανάλια, Μακρινή, Μασχολούρι, Τιθορέα, Τσουκαλάδες] | του πιρβόλ [Κουμαρίτσι] | ο μπαξές [Πάργα] | ου μπαξές [Άγιος] | μπακτσιές [Ραψάνη] | ου μπαχτσές [Σιάτιστα, Φαρκαδόνα] | ι μπακτσές [Μηλίνα] | τα μπαχτσέδια [Μικρό Βουνό, Σιάτιστα] || Κρήτη: το περβόλι [Ανώγεια, Βρύσες, Θεοδώρα, Μιαμού, Τύλισος] | το πρεβόλι [Ανατολή, Σέλλες] | ο μπαξές [Θεοδώρα] || Κύπρος: το περβόλιν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

περιβολικά || Πελοπόννησος: τα περιβολικά [Λυγουριό, Σκεπαστό] | τα περβολικά [Ρούτσι].

πετράλωνο / αλώνι στρωμένο με πλάκες || Πελοπόννησος: το πετράλωνο [Αλποχώρι, Βρέσθενα, Ελάτη] || Ρούμελη: του πιτράλουνου [Γραμματικού, Μηλίνα].

πισωσφίγγι / αλετριού || Πελοπόννησος: το πισωσφίγγι [Λαγκάδια, Τρόπαια].

πίτουρα || Πελοπόννησος: τα πίτουρα [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Ελληνίτσα, Κανδήλα, Καστρί, Λεβίδι, Λυγουριό, Παραδείσια, Πιάνα, Στεμνίτσα, Τσέρια] | τα κίτουρα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: τα πίτουρα [Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα] | τα πίτιρα [Πάγοι] | τα σινάδια [Βαθύ] || Ρούμελη: τα πίτουρα [Λιλαία, Πάργα, Τσαμαντάς] | τα πίτρα [Κανάλια, Καρίτσα, Κουμαρίτσι, Πλατύστομο, Στυλίδα, Τιθορέα] | τα πίτιρα [Γέρμας] | τα πίτσιρα [Μηλίνα, Σιάτιστα] | τα σνάδια [Χουλιαράδες] | τα πουσνάδια [Κανάλια] || Κρήτη: τα πίτερα [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Βώροι, Μιαμού, Τύλισος] || Κύπρος: τα πίτουρα [Πάνω Λεύκαρα] | τα πίτερα [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Τσάδα].

πλαγιά || Πελοπόννησος: η πλαγιά [Δροσοπηγή, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό] || Ιόνιο: η πλαγιά [Κοιλιωμένος, Οθωνοί] || Ρούμελη: η πλαγιά [Αγία Ευθυμία, Γέρμας, Δελβινάκι, Δραμεσιοί, Μακρινή, Πηγή, Σιάτιστα] || Κρήτη: το πλαγούρι [Ανατολή].

πλακωτάρι / η ξύλινη βάση του μύλου μέσα στο πηγάδι || Κρήτη: το πλακωτάρι [Άγιος Γεώργιος].

πλατυτσάπι | πλατύ τσαπί || Ρούμελη: του πλατσάπ [Δραμεσιοί].

πλεύρα / χωράφι ή πλαγιά || Πελοπόννησος: η πλεύρα [Βρέσθενα, Κανδήλα, Λεβίδι, Παραδείσια, Ροεινό, Ρούτσι, Φενεός] | η πλεύρη [Λαγκάδια] | το πλεύρωμα [Αμπελιώνα, Λεβίδι] α πλεύρα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: τα πλαερά [Δρυμώνας] || Ρούμελη: τα γίρματα [Άγιος] || Κρήτη: η πλευρά [Άγιος Βασίλειος, Παλαιοχώρα] | οι τσούρες [Ανώγεια].

πληγαδούρι / μυτερή βέργα για το κέντρωμα των δέντρων || Κρήτη: το πληγαδούρι [Παλαιοχώρα].

ποθέρκα / γλέντι που ακολουθεί την ολοκλήρωση του θερισμού || Κύπρος: τα ποθέρκα [Ψεματισμένος].

πόστα / στρώση κομμένων φύλλων καπνού || Ρούμελη: η πόστα [Γουριά].

πότες / μεγάλα αυλάκια δίπλα σε ρέματα || Πελοπόννησος: οι πότες [Βρέσθενα].

πότισμα || Πελοπόννησος: το πότισμα [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Βρέσθενα, Κανδήλα, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Πιάνα, Σκεπαστό] | το πόκισμα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το πότισμα [Ληξούρι, Μονοπολάτα] || Ρούμελη: του πότσμα [Γέρμας, Δράκεια, Έλατος, Κανάλια, Λιλαία, Μασχολούρι, Στυλίδα, Τιθορέα] | πότο [Πηγή] || Κρήτη: το πότισμα [Παλαιοχώρα] || Κύπρος: το πότισμαν [Μουτουλλάς].

ποτιστήρι || Πελοπόννησος: το ποτιστήρι [Καρυά] || Ιόνιο: η ποτιστήρα [Ληξούρι] | η ποτίστρα [Ληξούρι] | ο ποτισιόνας [Κέρκυρα] || Ρούμελη: του πουτιστήρ [Δράκεια, Σιάτιστα, Τιθορέα] | η πουτίστρα [Γουριά, Γραμματικού, Χρυσοβίτσα] | ι ριντές [Κανάλια].

πούσια / ξεραμένα καλαμποκόφυλλα || Πελοπόννησος: τα πούσια [Δροσοπηγή, Κανδήλα, Καρυά, Λαγκάδια, Λεβίδι, Μυγδαλιά] | τα πούσα [Αλποχώρι, Σκεπαστό] || Ιόνιο: τα φλίτσουρα [Αργοστόλι, Ληξούρι] || Ρούμελη: τα φλέστρα [Τσαμαντάς].

πόχα / φίμωτρο βοδιού || Ρούμελη: η πόχα [Αγία Παρασκευή] || Κρήτη: η μουστούχα [Άγιος Γεώργιος, Μάρθα] | η μουστρούχα [Ανώγεια] | η μουρίδα [Εμπρόσνερος] | η μουστρουχίνα [Αποδούλου, Μιαμού, Τύλισος] | η στουμούχα [Ανατολή, Κελλάρια, Σέλλες] | το στουμούχι [Βραχάσι] | η καλαθίνα [Σάσαλος] || Κύπρος: ο τζιμός [Βάσα Κοιλανίου].

πραχάλια / τα δόντια του δικρανιού || Πελοπόννησος: τα πραχάλια [Θαλάμες, Ρούτσι] | τα παραχάλια [Τσέρια].

πρόγκα / συνδέει το σταβάρι του αλετριού με το ζυγό || Πελοπόννησος: η πρόγκα [Λεβίδι, Μαγούλα, Στεμνίτσα, Τρόπαια] | η πρόκα [Κανδήλα] | ο προσκός [Κανδήλα] | η προγκίδα [Κανδήλα] | ο μπρογκός [Λυγουριό] || Ιόνιο: η μπρόγκα [Ζάκυνθος] | η βούκλιζα [Κέρκυρα] .

πρωϊμιά / η πρωϊμότητα (για ωρίμανση καρπών) || Ιόνιο: η πρωϊμιά [Αργυράδες] || Ρούμελη: η πρωϊμιά [Δραμεσιοί, Τσαμαντάς].

πρωταργάτης / ο πρώτος αργάτης στο θερισμό || Πελοπόννησος: π πρωτεργάτης [Άγιος Βασίλειος] || Ιόνιο: ο πρωταργάτης [Μονοπολάτα] || Ρούμελη: ου προυταργάτς [Μικρό Βουνό, Σιάτιστα] | ου προυτιργάτς [Μασχολούρι] || Κρήτη: ο πρωταργάτης [Βραχάσι, Παλαιοχώρα] | ο πρωσαργάτης [Ανατολή] || Κύπρος: ο πρωταρκάτης [Ψεματισμένος].

πρωτοσπόρι / πρώιμη σπορά || Ιόνιο: το πρωτοσπόρ [Δρυμώνας, Κατούνα] || Κρήτη: το πρωτοσπόρι [Θεοδώρα].

ράβδισμα || Πελοπόννησος: το ράβδισμα [Άγιος Δημήτριος] || Ρούμελη: το ράβδισμα [Θαρούνια] || Κρήτη: το ντεϊνέκι [Κελλάρια].

ραματιά / των φύλλων του καπνού || Ρούμελη: η ραματιά [Σιάτιστα].

ράντισμα || Πελοπόννησος: το ράντισμα [Πέρα Μέλανα] | το ρέντισμα [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Κανδήλα, Στεμνίτσα, Πέρα Μέλανα] | το ρέντι [Αγρίδι, Αλποχώρι, Κανδήλα, Λαγκάδια, Μελιγού, Πηγαδάκια, Πέρα Μέλανα] | ο ρέντος [Λαγκάδια] || Ιόνιο: το ράντισμα [Άγιος Δημήτριος, Αργοστόλι, Αργυράδες, Αρμενάδες, Βαθύ, Ζάκυνθος, Ληξούρι, Μονοπολάτα] | τα ραντίσματα [Δρυμώνας] || Ρούμελη: το ράντισμα [Τσαμαντάς] | του ράντζμα [Γουριά, Τιθορέα] | του ράντσμα [Κιλελέρ] | του ρέντζμα [Γουριά] | η πρατσάλα [Έλατος] | του παρτσάλτσμα [Έλατος] | του ψιχάρου [Λιλαία] || Κρήτη: το ράντισμα [Μιαμού] | το ρέντισμα [Τύλισος].

ραντιστήρα || Πελοπόννησος: η ρεντιστήρα [Βρέσθενα, Κρέστενα, Λαγκάδια] | το ρεντιστήρι [Λαγκάδια] | ο ρεντιστήρας [Κανδήλα] || Ιόνιο: η ραντιστήρα [Ληξούρι] | η ψιχαστήρα [Δρυμώνας] | η πόμπα [Αρμενάδες] .

ριξιά / ίση με 5-6 χερόβολα || Πελοπόννησος: η ριξιά [Τρόπαια].

ρίξιμο || Πελοπόννησος: το ρίξιμο [Κρέστενα] || Ιόνιο: το ρίξιμο [Ζάκυνθος, Νησάκι] | η ριξία [Ζάκυνθος] | το ριξιμιό [Κέρκυρα] || Ρούμελη: του ρίξμου [Γέρμας].

ρόγκια / ζιζάνια χωραφιου || Πελοπόννησος: τα ρόγκια [Θαλάμες].

ρουφούζι / ο αποξηραμένος καπνός δεύτερης ποιότητας || Ρούμελη: του ρουφούζ [Σιάτιστα].

σάισμα / μουσαμάς που σκέπαζαν τα άλογα (για να μην κρυώνουν) || Ιόνιο: το σάισμα [Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος] .

σάλμη / χοντροκομμένο άχυρο || Πελοπόννησος: η σάλμη [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Λαγκάδια, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Ροεινό, Στεμνίτσα] | το σάλμα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ρούμελη: το σάλιμα [Σταυροδρόμι] | του σάλμα [Γέρμας, Πηγή] | του σάλουμα [Τσουκαλάδες, Πρέβεζα, Σταγιάδες].

σβανάς / πριόνι κλαδέματος || Πελοπόννησος: ο σβανάς [Στεμνίτσα].

σβάρνα (Buck list) || Πελοπόννησος: η σβάρνα [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Βαλύρα, Βρέσθενα, Δολιανά, Καρυά, Λεβίδι, Λυγουριό, Πιάνα, Προάστιο, Ρούτσι, Φενεός] | η σβαρνίστρα [Μαγούλα] | α σβάρνα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α ζιβάρνα [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: η σβάρνα [Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Νησάκι] || Ρούμελη: η σβάρνα [Αγία Ευθυμία, Αμφίκλεια, Γουριά, Γραμματικού, Δαύλεια, Δελβινάκι, Έλατος, Κιλελέρ, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μηλίνα, Ραψάνη, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Τιθορέα] | η σβαρν [Βράχα] | η σβάρα [Δραμεσιοί, Τσαμαντάς, Χουλιαράδες] | η σβόρνα [Μέγαρα] | η ασβάρνα [Σταγιάδες] || Κρήτη: ο βολόσυρος [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Μάρθα] || Κύπρος: ο σάρακλος [Ψεματισμένος] | το σάρακλον [Γαστριά*].

σβάρνισμα || Πελοπόννησος: το σβάρνισμα [Καρυά] || Ιόνιο: το σβάρνισμα [Σκινέας] || Ρούμελη: του σβάρνισμα [Άγιος, Αμφίκλεια, Γουριά, Δαύλεια].

σεμπριά / η σχέση μεταξύ των σέμπρων || Πελοπόννησος: η σεμπριά [Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Κρέστενα, Λαγκάδια, Προάστιο] | α σεμπρία [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | α σεμπζία [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: η σεμπριά [Αργυράδες, Γάιος, Κέρκυρα, Ληξούρι] | η σεμπρία [Κέρκυρα] || Ρούμελη: η σεμπριά [Τσαμαντάς] | η σιμπριά [Κανάλια] | ου σέμπρους [Σταγιάδες] || Κρήτη: η ορταγιά [Σέλλες].

σέμπροι / συνέταιροι σε αγροτικές ή κτηνοτροφικές εργασίες || Πελοπόννησος: οι σέμπροι [Αγία Άννα, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δροσοπηγή, Κανδήλα, Καστρί, Κρέστενα, Κρέστενα, Λαγκάδια, Μελιγού, Μυγδαλιά, Προάστιο, Ροεινό, Ροζενά, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Τσέρια, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: οι σέμπροι [Αργυράδες, Γάιος, Ζάκυνθος, Ληξούρι, Μονοπολάτα, Σκινέας, Φισκάρδο] | ο κολέγας [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: οι σέμπροι [Μέγαρα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Ωραιόκαστρο] | οι σεπμρ [Γουριά, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Πρέβεζα, Σταγιάδες, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] || Κρήτη: οι ορτάκηδες [Αποδούλου, Θεοδώρα, Κελλάρια, Σέλλες].

σηκωματαρά / δέντρο που είναι σε χτήμα άλλου ιδιοκτήτη || Κρήτη: η σηκωματαρά [Ανατολή].

σιδεράλετρο / σιδερένιο αλέτρι || Πελοπόννησος: το σιδεράλετρο [Δολιανά] | η σιδεριά [Άγιος Δημήτριος] || Ιόνιο: η σιδεριά [Μαχαιράδο] || Ρούμελη: του σιδηράλιτρου [Κανάλια, Ραψάνη] | γιρμανός [Ραψάνη].

σιδερόσβαρνα || Ρούμελη: σιδηρόσβαρνα [Μασχολούρι] | η μπουρόνα [Μασχολούρι].

σινίκι / ίσης χωρητικότητας με μισό κουβέλι σταριού || Πελοπόννησος: το σινίκι [Θαλάμες] || Ρούμελη: το σινίκι (ξύλινο δοχείο χωρητικότητας δέκα οκάδων) [Τσαμαντάς].

σιρίμι / επίπεδο μακρόστενο κομμάτι αγρού || Κρήτη: το σιρίμι [Ανώγεια].

σίρκος / το ωίδιο - μυκητολογική αρρώστια των κηπευτικών || Ιόνιο: η χολέρα [Ληξούρι, Μονοπολάτα] || Κρήτη: ο σίρκος [Λαμπιώτες] | η χολέρα [Λαμπιώτες].

σκάλισμα || Πελοπόννησος: το σκάλισμα [Άγιος Δημήτριος, Δολιανά, Θαλάμες, Κανδήλα Παραδείσια, Προάστιο, Στεμνίτσα, Πέρα Μέλανα, Τυρός] | ο σκάλος [Άγιος Δημήτριος, Λαγκάδια, Στεμνίτσα] | το σκαλίδι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το σκαλίιδι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | τα σκαλίσματα [Βρέσθενα] || Ιόνιο: το σκάλισμα [Άγιος Δημήτριος, Αργοστόλι, Ληξούρι] | ο σκάλος [Ζάκυνθος, Κέρκυρα, Φισκάρδο] || Ρούμελη: του σκάλισμα [Κουμαρίτσι, Πρέβεζα] | του σκάλσμα [Γραμματικού, Λιλαία, Στροφυλιά, Τιθορέα] | του σκάλτζμα [Γέρμας] | του σκάλτσμα [Έλατος] | ο σκάλος [Δελβινάκι, Πηγή, Ωραιόκαστρο] | ου σκάλους [Αμφίκλεια, Δραμεσιοί, Έλατος, Κιλελέρ, Σταγιάδες, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | ι σκάλους [Κανάλια] | τα σκαλίσματα [Τσαμαντάς] | τα σκαλίδια [Ωραιόκαστρο] || Κρήτη: τα σκαλίσματα [Κελλάρια, Παλαιοχώρα] | η μαναροσκαλίδα [Σέλλες].

σκαλιστάδες / στη σπορά || Πελοπόννησος: οι σκαλιστάδες [Βρέσθενα, Σαρακίνι].

σκαλιστήρι (Buck list) || Πελοπόννησος: το σκαλιστήρι [Άγιος Δημήτριος, Ελληνίτσα, Κρέστενα, Μαγούλα, Μυγδαλιά, Ρούτσι, Τρόπαια] || Ιόνιο: το σκαλιστήρι [Γάιος, Ζάκυνθος] | η σκαλίστρα [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το σκαλιστήρι [Δελβινάκι, Δολό, Τσαμαντάς] | του σκαλιστήρ [Μηλίνα] | του σκαλστήρ [Δομνίστα, Λιλαία, Χρυσοβίτσα] | του σκαλτστήρ [Γέρμας] || Κρήτη: το σκαλίδι [Κελλάρια, Λαμπιώτες].

σκατζίλα / κοπριά γουρουνιού || Πελοπόννησος: η σκατζίλα [Λαγκάδια] | η γουρνοσκατζίλα [Λαγκάδια].

σκάψιμο || Πελοπόννησος: το σκάψιμο [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Θαλάμες, Λυγουριό, Μάλη, Μελιγού, Παραδείσια, Προάστιο, Ρούτσι, Στεμνίτσα, Τσέρια, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το σκαψίδι [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το σκάψιμο [Δρυμώνας, Ληξούρι, Μαχαιράδο] || Ρούμελη: του σκάψμου [Αγία Ευθυμία, Γέρμας, Δραμεσιοί, Μακρολίβαδο, Μηλίνα, Ραψάνη] | του σκάψιμου [Κιλελέρ] || Κρήτη: το σκάψιμο [Άγιος Βασίλειος, Ανατολή, Μιαμού, Τύλισος].

σκεδούκλι / ένα κομμάτι τομάρι που ήταν πάνω από τη ζεύλα || Ρούμελη: το σκεδούκλι [Τσαμαντάς].

σκεπαρνιά / σύνεργο για το κόψιμο των αγκαθιών, με τριγωνική άκρη και στειλιάρι || Ιόνιο: η σκεπαρνιά [Πάγοι] .

σκιάχτρο || Πελοπόννησος: το σκιαζάρι [Λαγκάδια] | το σκιάζαρο [Βρέσθενα] | ο σκιάζαρος [Λαγκάδια] | ο κουκούγερας [Λαγκάδια] | το στσάζαρε [Πέρα Μέλανα] | το στσάχτρε [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το σκιάχτρο [Αργοστόλι, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Ληξούρι, Μονοπολάτα, Σκινέας] | το σκιαζούρι [Γάιος, Κέρκυρα] | η σκιασμάρα [Ληξούρι] | το μπαμπαούλι [Αργοστόλι] | η μπαμπού [Γάιος] | ο σκομπόερας [Δρυμώνας] || Ρούμελη: του σκιάχτρου [Γέρμας, Έλατος, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στροφυλιά] | το στσιάτζαρο [Μέγαρα] | ο στσιάτζαρος [Μέγαρα] | ο μπαούτης [Μέγαρα] | ου μπούμπαρους [Χρυσή] || Κρήτη: τα μπάμπαλα (φτιαχμένα από κουρέλια) [Ανατολή].

σκορδοπλεξίδα || Πελοπόννησος: η σκορδοπλεξίδα [Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Κρέστενα, Ρούτσι] | η πλεξίδα [Αλποχώρι, Λεβίδι] | η πλεξούδα [Λυγουριό, Ρούτσι] | το τσιντζινάρι [Πέρα Μέλανα] | το τσιντζινάζι [Πέρα Μέλανα] | α πλεξίδα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η σκορδοκουλούρα [Κέρκυρα] | το σκλίδι [Κέρκυρα] || Ρούμελη: η σκορδαρμάθα [Δελβινάκι] || Κρήτη: οι σκορδοπλεχτές [Θεοδώρα].

σκύβαλα || Πελοπόννησος: τα σκύβαλα [Άγιος Δημήτριος, Κανδήλα, Μάλη] || Ιόνιο: τα σκύβαλα [Δρυμώνας, Ζάκυνθος] | τα αποσκύβαλα [Ζάκυνθος] | τα φλίκουρα [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: τα σκύβαλα [Γέρμας, Έλατος, Κανάλια, Μακρινή, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Τιθορέα] | τα ξάχαλα (τα σκουπιδάκια που μένουν μετά το δριμόνισμα) [Δολό, Σταυροδρόμι] || Κρήτη: τα σκύβαλα [Μάρθα].

σοδειά || Πελοπόννησος: η σοδειά [Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Θαλάμες, Κανδήλα, Κρέστενα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Παραδείσια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | α σοδεία [Πέρα Μέλανα] | α εσοδεία [Πέρα Μέλανα] | α εσοϊδεία [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: η σοδειά [Αργυράδες, Αρμενάδες, Βαθύ, Γάιος, Κέρκυρα, Ληξούρι, Μονοπολάτα, Νησάκι, Πάγοι, Σκινέας, Σκριπερό] | η σοδεία [Ζάκυνθος] | το συνέμπασμα [Αργυράδες] || Ρούμελη: η σοδειά [Δελβινάκι, Πάργα, Πηγή, Τσαμαντάς] | η σουδιά [Αγιά, Άγιος, Βράχα, Γουριά, Γραμματικού, Δράκεια, Δραμεσιοί, Κανάλια, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μεσούντα, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Πλατύστομο, Σιάτιστα, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | η ισουδιά [Μασχολούρι] | του μαξούλ [Άγιος, Έλατος, Κανάλια] || Κρήτη: η σοδειά [Άγιος Βασίλειος, Εμπρόσνερος, Παλαιοχώρα, Σέλλες] | η εσοδιά [Ανώγεια] | το μαξούλι [Ανώγεια, Τύλισος] | η καρπέ [Λαμπιώτες] || Κύπρος: το μαξούλιν [Πάνω Λεύκαρα].

σπάθη / συνδέει το σταβάρι με το αλετροπόδι || Πελοπόννησος: η σπάθη [Αμπελιώνα, Ελάτη, Κανδήλα, Καρυά, Λυγουριό, Πιάνα, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια] | α σπάθα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η σπάθη [Αργυράδες, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Ληξούρι] || Ρούμελη: η σπαθ [Κανάλια, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Χρυσοβίτσα] || Κρήτη: η σπάθη [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Μιαμού, Σέλλες, Τύλισος] || Κύπρος: η σπάθη [Έμπα].

σπάθη / του αργαλειού || Πελοπόννησος: η σπάθη [Μαγούλα] || Ιόνιο: οι σπάθες [Βαθύ, Γάιος, Δρυμώνας] || Κρήτη: η σπάθη [Τύλισος] || Κύπρος: η σπάθη [Βάσα Κοιλανίου].

σπαρτά / σιτηρά || Πελοπόννησος: τα σπαρτά [Βρέσθενα, Δολιανά, Ελάτη, Θαλάμες, Κανδήλα, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μάλη, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Στεμνίτσα] | τα πιρτά [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: τα σπαρτά [Ληξούρι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα] || Ρούμελη: τα σπαρτά [Αγία Ευθυμία, Άγιος, Βράχα, Δαύλεια, Δελβινάκι, Δομνίστα, Δραμεσιοί, Κανάλια, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μεσούντα, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Μέγαρα, Πηγή, Ραψάνη, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσή] || Κρήτη: τα σπαρτά [Θεοδώρα, Λαμπιώτες, Μιαμού, Παλαιοχώρα] | τα σπαρμένα [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Βραχάσι, Λαμπιώτες, Παλαιοχώρα, Σέλλες] | το σπαρτό [Εμπρόσνερος, Θεοδώρα] || Κύπρος: τα σπαρτά [Πάνω Λεύκαρα] | τα σπαρμένα [Ψεματισμένος] | τα σπερμένα [Λάπηθος*].

σπορά || Πελοπόννησος: η σπορά [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Θαλάμες, Κανδήλα, Καστρί, Κρέστενα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Παραδείσια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σαρακίνι, Στεμνίτσα] | το σπάρσιμο [Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Λεβίδι, Λυγουριό, Προάστιο] | το σπαρτό [Καλούσι, Κανδήλα, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Σαρακίνι, Τρόπαια] | το σπόρι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το πίρσιμο [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η σπορά [Δρυμώνας, Καλιπάδο, Κατούνα, Κοιλιωμένος, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Πάγοι, Φισκάρδο] | το σπάρμα [Καρδακάτα] | ο σπαρμός [Κέρκυρα] | το σπάρσιμο [Ζάκυνθος] | το καταβόλι [Κέρκυρα] || Ρούμελη: η σπορά [Δελβινάκι, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | η σπουρά [Γέρμας, Γουριά, Δραμεσιοί, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μεσούντα, Μηλίνα, Γραμματικού, Μασχολούρι, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στυλίδα, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] | του σπάρσιμου [Χρυσοβίτσα] | του σπάρσμου [Μακρινή, Ραψάνη, Τιθορέα] | του σπίρσιμου [Μασχολούρι] | η σπαρμουδιά [Μασχολούρι] | ο σπαρμός [Δολό] | ου σπαρμός [Αγία Παρασκευή, Γέρμας, Έλατος, Σταγιάδες] | ι σπαρμός [Αγιά] | ι σπαρτός [Μικρό Βουνό] | του σπαρτό [Μικρό Βουνό] | ο σπόρος [Μέγαρα] | ου σπόρους [Λιλαία] | το σπόριασμα [Σταυροδρόμι] | το σπύρσιμο [Θαρούνια] || Κρήτη: η σπορά [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Βραχάσι, Λαμπιώτες, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σιρίλι, Τύλισος] || Κύπρος: η σπορά [Έμπα, Ψεματισμένος].

σποριά / κομμάτι χωραφιού κατά τη σπορά || Πελοπόννησος: η σποριά [Άγιος Δημήτριος, Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Ελάτη, Κανδήλα, Λεβίδι, Μελιγού, Πιάνα, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό] | α πουρία [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | α πουζία [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: η σποριά [Αργυράδες, Κατούνα, Πάγοι] | η σπορία [Μαχαιράδο] | η σπαρτοσπορία [Κοιλιωμένος] || Ρούμελη: η σποριά [Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια] | η σπορία [Άγιος Λουκάς] | η σπουριά [Άγιος, Γέρμας, Γουριά, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μασχολούρι, Πηγή, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] | η σπουρά [Αγία Παρασκευή, Ραψάνη, Σιάτιστα] | του κέντσμα [Λιλαία] || Κρήτη: η σποριά [Μιαμού] | η σπορά [Άγιος Βασίλειος, Ανατολή, Βραχάσι, Σέλλες] | οι σπορές [Λαμπιώτες].

σποριάς / σπορέας || Πελοπόννησος: ο σποριάς [Κρέστενα] || Κρήτη: οι σποριάδες [Θεοδώρα].

σπόρισμα / οι σπόροι για τη σπορά || Πελοπόννησος: το σπόρισμα [Σκεπαστό] || Ιόνιο: το σπόρμα [Κατούνα] || Κρήτη: το σπορικό [Βραχάσι].

σπόρος (Swadesh list, Buck list) || Πελοπόννησος: ο σπόρος [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Εξωχώρι, Θαλάμες, Καλούσι, Κανδήλα, Κρέστενα, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] | το σπόρι [Αγία Άννα, Λεβίδι, Λεχαινά, Προάστιο, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το σπυρί [Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βρέσθενα, Κρέστενα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μαγούλα, Μελιγού, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σπαρτιά] | ο πούρε [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το πουρί [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το πράμα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: ο σπόρος [Άγιος Δημήτριος, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Καλιπάδο, Κατούνα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαθράκι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Οθωνοί, Σκινέας, Φισκάρδο] | το σπόρι [Σκριπερό] | το σπυρί [Ληξούρι, Νησάκι] || Ρούμελη: ο σπόρος [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | ου σπόρους [Αγιά, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δραμεσιοί, Έλατος, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Πάργα, Σιάτιστα, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | ι σπόρους [Αγιά, Κανάλια, Μηλίνα, Μικρό Βουνό] | σπόρους [Ραψάνη] | το σπυρί [Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πηγή, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του σπυρί [Γέρμας, Δαύλεια, Λιλαία, Τιθορέα] | του σπρι [Δραμεσιοί, Μακρινή, Χουλιαράδες] | του σπορ [Αγιά, Βράχα, Γέρμας, Κουμαρίτσι, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Τιθορέα] || Κρήτη: ο σπόρος [Ανατολή, Ανώγεια, Θεοδώρα, Λαμπιώτες, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα] | το σπυρί [Άγιος Βασίλειος, Σέλλες] || Κύπρος: ο σπόρος [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα] | το σπυρίν [Έμπα, Τσάδα] | το κουννίν [Νέο Χωριό].

σπορόσακος || Πελοπόννησος: ο σπορόσακος [Μελιγού] || Ρούμελη: του σπουρουσάκλου [Γουριά] || Κρήτη: η σποροσακούλα [Άγιος Βασίλειος] | το σποροσάκι [Μιαμού] | η σπορόβουρια [Αποδούλου].

σποροχώραφα / για δημητριακά || Κρήτη: τα σποροχώραφα [Ανατολή].

σταβάρι / το μακρύ ξύλο του αλετριού || Πελοπόννησος: το σταβάρι [Άγιος Δημήτριος, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Ελάτη, Θαλάμες, Κανδήλα, Καρυά, Λεβίδι, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Πιάνα, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια] Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το αλετρόξυλο [Τρόπαια] | το σταβάζι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: το σταβάρι [Αργοστόλι, Ληξούρι, Σκινέας] | το στιβάρι [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το σταβάρι [Μέγαρα] | του σταβάρ [Αγία Παρασκευή, Έλατος, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μηλίνα, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Στυλίδα, Χρυσοβίτσα] || Κρήτη: το σταβάρι [Βραχάσι, Παλαιοχώρα, Σέλλες, Τύλισος] | η γούλα (το γυριστό ξύλο) [Ανατολή] | η ακροσταβαρά (ματισμένο ξύλο στην άκρη της γούλας) [Ανατολή, Τύλισος] || Κύπρος: το σταβάριν [Έμπα] | η βουλά [Βάσα Κοιλανίου].

σταλίκι / ορόσημο μεταξύ αγρών || Κρήτη: το σταλίκι [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Αποδούλου, Βραχάσι, Τύλισος] | το στραλίκι [Βουλγάρω, Εμπρόσνερος, Παλαιοχώρα, Σάσαλος] | το σύνορο [Ανώγεια, Μιαμού].

σταράμπαρο / αμπάρι για το στάρι || Ρούμελη: το σταράμπαρο [Δελβινάκι].

σταρόφτυαρο || Πελοπόννησος: το σταρόφκιαρο [Βρέσθενα].

σταχολόγημα / μετά το θερισμό || Ρούμελη: του σταχολόημα [Δομνίστα].

στάχυ (ALE) || Πελοπόννησος: το στάχυ [Αγία Άννα, Δολιανά, Θαλάμες, Καστρί, Λεβίδι, Λυγουριό, Πιάνα, Ροεινό, Στεμνίτσα] | το αστάχυ [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Ελάτη, Κανδήλα, Κρέστενα, Μυγδαλιά, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό] | ο τάχο [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το στάχυ [Άγιος Δημήτριος, Ερεικούσα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Σκινέας, Φισκάρδο] | αστάχυ [Αργοστόλι, Ζάκυνθος, Ληξούρι] | το αστάκυ [Αργυράδες, Κέρκυρα] || Ρούμελη: το στάχυ [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Θαρούνια, Πηγή] | του αστάχ [Βράχα, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή] | του σταχ [Αγιά, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Αμφίκλεια, Γουριά, Δραμεσιοί, Κανάλια, Κιλελέρ, Μακρολίβαδο, Μασχολούρι, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Σιάτιστα, Στυλίδα, Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα] | τα στάκια [Δολό] || Κρήτη: το στάχυ [Άγιος Βασίλειος, Θεοδώρα, Λαμπιώτες, Μιαμού] || Κύπρος: τα στρασίκκια [Ριζοκάρπασο*].

στειλιάρι || Πελοπόννησος: το στειλιάρι [Βαλύρα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Ελάτη, Προάστιο, Ρούτσι, Τσέρια, Πέρα Μέλανα] | το στειλιάζι [Πέρα Μέλανα] | το σιλιάρι [Πέρα Μέλανα] | το τσιλιάρι [Πέρα Μέλανα] | το τστιλιάζι [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: το στειλιάρι [Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Πάγοι] | το στελιάρι [Ληξούρι] || Ρούμελη: το στειλιάρι [Δολό, Μέγαρα, Ωραιόκαστρο] | το στελιάρι [Θαρούνια] | του στλιαρ [Κανάλια, Λιλαία, Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσή] | του σλιαρ [Άγιος, Γέρμας, Έλατος, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Χρυσή] | του στίλιουμα [Κουμαρίτσι] || Κρήτη: το στελιάρι [Άγιος Γεώργιος, Μάρθα].

στενοτσάπι / στενό τσαπί || Ρούμελη: του στινουτσάπ [Δραμεσιοί] | η σκεπαρίδα [Δολό].

στιχερό / ο πάσσαλος στη μέση του αλωνιού || Πελοπόννησος: το στιχερό [Αμπελιώνα, Δροσοπηγή, Ελάτη, Λαγκάδια, Παραδείσια, Πιάνα] | το στιγερό [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Κανδήλα, Λαγκάδια, Τρόπαια] | το στιερό [Βρέσθενα, Πηγαδάκια, Ρούτσι] | ο στιχερός [Αλποχώρι, Λαγκάδια, Μυγδαλιά, Στεμνίτσα] | ο στιγερός [Κανδήλα, Λαγκάδια, Μελιγού] | το αστίχερο [Πιάνα] | το στιρό [Ροεινό] || Ιόνιο: το στιχερό [Άγιος Δημήτριος, Αργοστόλι, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Σκινέας] | το στιερό [Γάιος] | το σταχιερό [Μονοπολάτα] | ο στιγερός [Καρδακάτα] | το στγερό [Κατούνα] | ο στόγιρας [Ληξούρι] | ο αστριαρός [Δρυμώνας] || Ρούμελη: το στιχερό [Θαρούνια] | του στιχιρό [Άγιος, Στροφυλιά] | του στιγιρού [Γουριά] | ο στρόερας [Δολό, Σταυροδρόμι, Ωραιόκαστρο] | ο στρόιρας [Δελβινάκι] | ου στρίαρους [Δραμεσιοί, Μακρινή, Χουλιαράδες] | το στρόερο [Δελβινάκι] | του στριάρ [Δραμεσιοί] | του στριαρό [Μακρολίβαδο] | ου στρίουρας [Λιλαία] | στρίουρου [Γραμματικού] | του στραϊρόξλου [Αγία Ευθυμία] | του στρουμπλάρ [Χρυσή] | ου στέντζιαρους [Γέρμας] | ου στέζιρους [Σιάτιστα] | το στραμπουλάρι [Μέγαρα] | ο στραμπουλάρης [Μέγαρα] | ο αλωνόστυλος [Μέγαρα].

στρώση / σιδερένια και ήταν κάτω από το υνί, στο αλέτρι || Ρούμελη: η στρως [Άγιος].

συζευτάδες / βάζουν από ένα ζώο ο καθένας, στο όργωμα των χωραφιών και των δύο || Κρήτη: ο συζευτάδες [Λαμπιώτες].

συκοστάσι || Ιόνιο: το συκοστάσι [Άγιος Δημήτριος, Ζάκυνθος] .

συναυλακάρης || Πελοπόννησος: ο συναυλακάρης [Αμπελιώνα].

τέγκι / μεγάλο καλούπι για να γίνουν δέμα τα φύλλα του καπνού || Ρούμελη: τα τέγκια [Γουριά] | τα ντέγκια [Δελβινάκι, Σιάτιστα].

τέμπλα / ξύλο ραβδίσματος || Πελοπόννησος: η τέμπλα [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Καλούσι, Κανδήλα, Καστρί, Λαγκάδια, Λυγουριό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | η δέμπλα [Μάλη] | α τέπλα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η δέμπλα [Δρυμώνας] | η ντέμπλα [Κέρκυρα] || Ρούμελη: η τέμπλα [Κανάλια] || Κρήτη: η τέμπλα [Εμπρόσνερος, Θεοδώρα] | η δέμπλα [Βουλγάρω, Παλαιοχώρα, Σάσαλος].

τζίφα / καλαμιές καλαμποκιού || Πελοπόννησος: η τζίφα [Ρούτσι].

τιμόνι / αλετριού || Πελοπόννησος: το τιμόνι [Άγιος Δημήτριος] | η σταλίδα [Θαλάμες] || Ρούμελη: το τιμόνι [Μέγαρα].

τραβηχτά / εξαρτήματα του αλετριού || Πελοπόννησος: τα τραβηχτά [Κανδήλα, Πιάνα, Ροεινό] || Ρούμελη: τα τραβηχτά [Θαρούνια].

τραγάνα / χωράφι με πέτρες || Πελοπόννησος: η τραγάνα [Κανδήλα, Παραδείσια, Πιάνα] | α τραγάνα [Πέρα Μέλανα] || Ρούμελη: η τραγάνα [Αγία Παρασκευή, Σταγιάδες] | η καψούρα [Σταγιάδες] | τα τσιακονόια [Αγία Παρασκευή] || Κρήτη: οι πετραδιάδες [Ανώγεια].

τραχάς / μεγάλο καμπυλωτό μαχαίρι για κλάδεμα || Κρήτη: το σαρακομάχαιρο [Κελλάρια].

τριβιά / για το τρίψιμο του σταριού || Πελοπόννησος: η τριβιά [Άγιος Δημήτριος].

τρικούλι / ξύλινο σύνεργο σαν το δικράνι, αλλά με τρία δόντια - για το αλώνισμα || Ιόνιο: το τερκούλι [Αργυράδες] || Ρούμελη: το τρικούλι [Δελβινάκι, Δολό, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] || Κρήτη: το θρινάκι [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Λαμπιώτες, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Τύλισος] | το θιρνάκι [Σέλλες] || Κύπρος: το φερνάτζιν [Άγιος Νικόλαος*].

τρουμπούκι / η ρόκα καλαμποκιού που έχει πάνω τον καρπό || Πελοπόννησος: το τρουμπούκι [Άγιος Δημήτριος, Λαγκάδια, Μυγδαλιά] | το ντρουμπούκι [Αλποχώρι, Λαγκάδια] | η κούκλα [Αμπελιώνα, Προάστιο] | το καρούμπαλο [Λεβίδι] | το κότσαλο [Σκεπαστό] | το λουμπούκι [Βρέσθενα] | το λουμπούσι [Αμπελιώνα] | το λουμπούτσι [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: η ρόκα [Κατούνα] | η κουτσούνα [Αργυράδες] | το καρπούζι [Ληξούρι] || Ρούμελη: του ρούμπαλου [Αμφίκλεια] | η ρόκα [Έλατος, Κανάλια, Μεσούντα, Πηγή, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Χουλιαράδες] | ρουκιά [Μεσούντα] | τα ρουκιά [Μελισσουργοί] | η κούκλα [Γέρμας] | του σιόχαλου [Γέρμας] | το κόρτσαλο [Πάργα] | το κρότσαλο [Πάργα] | του κότσιαλου [Κανάλια] | το τσιόκαλο [Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | το τσόκαλου [Δραμεσιοί] | του κούτσαλου [Γουριά] | η καλαμπόκα [Γουριά] | του καρπούζ [Γουριά, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή] || Κρήτη: το ξενικόσταρο [Άγιος Γεώργιος, Ανώγεια, Αποδούλου, Τύλισος] | το ξενικό [Μιαμού] | η κεχροκεφαλή [Ανατολή] | ο πάβλος [Εμπρόσνερος, Σάσαλος].

τσάκια / από μαλλί πρόβατου, έβαζαν μέσα το σπόρο όταν έσπερναν || Ρούμελη: τα τσάκια [Δραμεσιοί].

τσάλμα / η ρόκα του καλαμποκιού χωρίς τον καρπό || Ιόνιο: το κότσαλο [Ληξούρι, Μονοπολάτα, Σκινέας] | το τσιόκαλο [Αργυράδες] || Ρούμελη: το τσάλμα [Πάργα] | του τσόκαλου [Χρυσή] | του ρουμπουσίτ [Έλατος] | του κουκλί [Σταγιάδες].

τσάπα (Buck list) || Πελοπόννησος: η τσάπα [Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Ελληνίτσα, Κανδήλα, Μελιγού, Προάστιο] | το τσαπί [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Βαλύρα, Μαγούλα, Ρούτσι, Τσέρια] | η τζάπα [Προάστιο] | η τσαπόνα [Άγιος Δημήτριος] | α μάτουκα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: η τσάπα [Γάιος, Ζάκυνθος, Καρδακάτα, Κατούνα, Ληξούρι, Φισκάρδο] | το τσαπί [Άγιος Δημήτριος, Αργυράδες, Αρμενάδες, Γάιος, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Κέρκυρα, Μαθράκι, Μονοπολάτα, Φισκάρδο] | το τζαπί [Πάγοι] || Ρούμελη: η τσάπα [Γέρμας, Δελβινάκι, Θαρούνια, Κιλελέρ, Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Χουλιαράδες] | η τσιάπα [Ραψάνη] | η τσιαπ [Σιάτιστα] | η τσαπ [Αγία Παρασκευή, Έλατος] | το τσαπί [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πηγή, Τσαμαντάς] | του τσαπί [Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Δομνίστα, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μηλίνα, Πλατύστομο, Σταγιάδες, Στυλίδα, Τιθορέα, Χουλιαράδες, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] | του τσιαπί [Σιάτιστα] | το σταπί [Θαρούνια] || Κρήτη: η τσάπα [Σέλλες] | το σκαπέτι [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανώγεια, Βουλγάρω, Μάρθα, Σάσαλος, Τύλισος] | τα σκαπέθια [Θεοδώρα, Μιαμού] || Κύπρος: η τσάπα [Έμπα, Νέο Χωριό].

τσαπέλα / αρμαθιά με ξερά σύκα || Πελοπόννησος: η τσαπέλα [Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Θαλάμες, Λεβίδι, Προάστιο, Ρούτσι] | η τσιαπέλα [Κρέστενα] | α τσαπέα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] || Ιόνιο: η τσαπέλα [Γάιος, Ζάκυνθος] | η τσαμπέλα [Κέρκυρα] || Ρούμελη: η τσαπέλα [Μέγαρα, Μηλίνα] | η τσιαπέλα [Τσαμαντάς] | η τσουπέλα [Τιθορέα].

τσαπιστής || Ιόνιο: ο τσαπιστής [Αργυράδες, Κέρκυρα] | ο τσαπστής [Κατούνα] | ο τσαπολόγος [Γάιος] | ο τσαπαδόρος [Ερεικούσα, Κέρκυρα] .

τσιοντάλια / δόντια δικρανιού || Πελοπόννησος: τα τσιοντάλια [Παραδείσια].

υνί / του αλετριού (ALE) || Πελοπόννησος: το υνί [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δολιανά, Ελάτη, Θαλάμες, Κανδήλα, Καρυά, Λυγουριό, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Φενεός, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το ενί [Κρέστενα, Ρούτσι] | το γνι [Προάστιο] || Ιόνιο: το υνί [Μονοπολάτα, Πάγοι] | το γυνί [Αργυράδες, Δρυμώνας] | το γνι [Ληξούρι] | το ενί [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: το υνί [Θαρούνια, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | του υνί [Αγία Παρασκευή, Άγιος, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Έλατος, Κανάλια, Μηλίνα, Σιάτιστα, Σταυροδρόμι, Στροφυλιά, Στυλίδα, Φαρκαδόνα] | το γυνί [Δελβινάκι] | του γυνί [Γέρμας, Δολό, Δραμεσιοί, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] | του γνι [Έλατος, Μασχολούρι, Χουλιαράδες] | το ενί [Μέγαρα] | του ζυνκί [Έλατος] || Κρήτη: το υνί [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι, Λαμπιώτες, Μιαμού, Τύλισος] | ενί [Σέλλες] | το γυνί [Παλαιοχώρα] || Κύπρος: το υνίν [Γαστριά*, Έμπα] | το νιν [Βάσα, Έμπα, Κοιλανίου, Μια Μηλιά*].

φαλάγκι / για να ζεύεται το άλογο στο αλέτρι || Ρούμελη: του φαλάγκ [Κιλελέρ].

φλέβα / νερού || Ρούμελη: η φλέβα [Τσαμαντάς] || Κρήτη: η φλέγα [Μάρθα].

φλίτσια / οι φλούδες του καλαμποκιού || Πελοπόννησος: τα φλίτσια [Αμπελιώνα, Λαγκάδια, Παραδείσια, Ρούτσι] | τα λουμπουκόφυλλα [Βρέσθενα] || Ιόνιο: τα ροκόφυλλα [Αργοστόλι, Ληξούρι] | τα φλούστρια [Ληξούρι] || Ρούμελη: τα μπούλτσα [Μακρινή] | τα φλούστιρια [Τιθορέα] | τα φίκια [Τιθορέα].

φοτιαστής / φυτευτής αμπελιού || Πελοπόννησος: ο φοτιαστής [Δροσοπηγή, Κανδήλα].

φουσκί / κοπριά χωνεμένη || Πελοπόννησος: το φουσκί [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Βρέσθενα, Θαλάμες, Καστρί, Λαγκάδια, Λεβίδι, Μελιγού, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό] | η φουσκή [Προάστιο] | η φουστσή [Τσέρια] | τα φουσκιά [Αλποχώρι, Δολιανά, Καρυά, Ροεινό, Ρούτσι] | τα φουστσιά [Κανδήλα] || Ιόνιο: το φουσκί [Βαθύ, Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος] || Ρούμελη: η φουσκή [Δελβινάκι, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | η βουσκή [Δραμεσιοί] || Κρήτη: το αγκουανό [Ανατολή] | το γκουανό [Τύλισος].

φτενούρι / για χωράφι με λίγο χώμα || Κρήτη: το φτενούρι [Ανατολή] | η φτενούρα [Παλαιοχώρα].

φτερά / του αλετριού, που ανοίγουν τα αυλάκια || Πελοπόννησος: τα φτερά [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Ελάτη, Κανδήλα, Λεβίδι, Λυγουριό, Νεοχώρι, Πιάνα, Προάστιο, Ρούτσι, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] || Ιόνιο: τα φτερά [Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Καρδακάτα] | οι διχάλες [Αργυράδες] || Ρούμελη: τα φτιρά [Γουριά, Τιθορέα] || Κρήτη: τα παρούθια [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σέλλες, Τύλισος] || Κύπρος: τα φτερά [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα].

φύτεμα || Πελοπόννησος: το φύτεμα [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Καλούσι, Κανδήλα, Κρέστενα, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό] | το φτίμα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το φύτεμα [Αργυράδες, Ασπρογερακάτα, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Νησάκι] || Ρούμελη: το φύτεμα [Θαρούνια] | του φύτιμα [Γουριά, Γραμματικού, Δραμεσιοί, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μασχολούρι, Σταυροδρόμι, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] || Κρήτη: το φύτεμα [Άγιος Βασίλειος, Ανώγεια] || Κύπρος: το φύτεμαν [Βάσα Κοιλανίου] | η φυθκιά [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

φυτίστρα / φυτώριο || Πελοπόννησος: η φυτίστρα [Βρέσθενα] || Ρούμελη: η φυντανίστρα [Χρυσοβίτσα].

φύτρωμα || Ρούμελη: του φύτρουμα [Τιθορέα].

χαλιάς / χωράφι με χαλίκι || Πελοπόννησος: ο χαλιάς [Σκεπαστό] || Ιόνιο: το χαλικόγιο [Ληξούρι] | ο χαλικούνας [Κέρκυρα] .

χαλός / βαρύ κλαδευτήρι || Ρούμελη: ου χαλός [Αμφίκλεια].

χαμηλάδες / τα πεδινά || Κρήτη: οι χαμηλάδες [Τύλισος].

χαντάκι || Πελοπόννησος: το χαντάκι [Αγρίδι, Κανδήλα, Κρέστενα, Ρούτσι] | το χαντάτσι [Τσέρια] | η χαντακιά [Ρούτσι] || Ιόνιο: το χαντάκι [Βαθύ, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Οθωνοί] | ο χάντακας [Αρμενάδες] | ο ντράφος [Ζάκυνθος] | το μισοτράφι (μεταξύ των χωραφιών) [Μαχαιράδο] | το λαρνάκι [Γάιος] | η φόσα [Κέρκυρα] || Ρούμελη: του χαντάκ [Γέρμας, Γουριά, Κανάλια, Χρυσή] | η χαντακιά [Πλατύστομο] || Κρήτη: το χαντάκι [Βώροι].

χαρδαβέλα / κρίκος στο πελατζόνι του αλετριού || Πελοπόννησος: η χαρδαβέλα [Αλποχώρι].

χεριά / όσα στάχυα πιάνει το χέρι για να κόψει το δρεπάνι στο θερισμό - μικρότερη του χερόβολου || Πελοπόννησος: η χεριά [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Ελάτη, Καλούσι, Κανδήλα, Κρέστενα, Λεβίδι, Νεοχώρι, Πιάνα, Ροεινό, Σκεπαστό, Τρόπαια] | η χεράδα [Λαγκάδια, Λυγουριό] | το λημάρι [Θαλάμες, Τσέρια] | α χερία [Πέρα Μέλανα] | α χεζία [Πέρα Μέλανα] || Ιόνιο: η χεριά [Άγιος Δημήτριος, Ασπρογερακάτα, Κατούνα, Μονοπολάτα] | η καμούτσα [Ζάκυνθος, Κοιλιωμένος] || Ρούμελη: η χεριά [Δελβινάκι, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | η χιριά [Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Έλατος, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Πλατύστομο, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] | η χιρά [Αγία Παρασκευή, Σιάτιστα] | η χεράδα [Μέγαρα] | η χιρά [Σιάτιστα] | τα κουλουτσά [Θαρούνια] || Κρήτη: ο μάτσος [Ανατολή].

χερόβολο / ίσο με 4-5 χεριές || Πελοπόννησος: το χερόβολο [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Γυμνό, Δολιανά, Ελάτη, Εξωχώρι, Καλούσι, Κανδήλα, Κρέστενα, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Παραδείσια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια] | το χειρόβολο [Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Θαλάμες, Φενεός] | η χειροβολιά [Μελιγού] | η χεράδα [Δολιανά] | το χειρόβολε [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το χειροβόλι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α χειροβόα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το χερόβολο [Άγιος Δημήτριος, Ασπρογερακάτα, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Κατούνα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μονοπολάτα, Φισκάρδο] | το χειρόβολο [Αργυράδες] | η φουφούλα [Αργυράδες, Κέρκυρα] || Ρούμελη: το χιρόβολο [Δελβινάκι, Δολό, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | του χιρόβουλου [Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Λιλαία, Μηλίνα, Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] || Κρήτη: η αγκαλιά (5-6 μάτσους) [Ανατολή] || Κύπρος: το σερβόλιν [Ριζοκάρπασο*].

χνούμη / αυτά που παίρνει ο αέρας στο λίχνισμα του σταριού || Ρούμελη: η χνούμη [Δελβινάκι, Δολό] | οι χνούμες [Δελβινάκι].

χοντράδια / αυτά που έμεναν στο δριμόνι || Πελοπόννησος: τα χοντράδια [Άγιος Δημήτριος, Ρούτσι] | τα κοτσαλίδια [Άγιος Δημήτριος] | τα κότσαλα [Βρέσθενα] | τα κότσενα [Δολιανά] || Ιόνιο: τα χοντράδια [Δρυμώνας] | τα κότσαλα [Άγιος Δημήτριος, Ζάκυνθος, Μαχαιράδο] || Ρούμελη: τα χουντράδια [Λιλαία] | τα χουντρίδια [Κουμαρίτσι, Τιθορέα] | τα κότσιαλα [Αγιά, Τιθορέα] | τα κότσαλα [Αγία Ευθυμία, Γουριά, Έλατος, Σταγιάδες].

χτήμα || Πελοπόννησος: το χτήμα [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Βρέσθενα, Δολιανά, Δροσοπηγή, Εξωχώρι, Κρέστενα, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Παραδείσια, Πιάνα, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το χτήμα [Άγιος Δημήτριος, Αργυράδες, Αρμενάδες, Ασπρογερακάτα, Γάιος, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Ληξούρι, Μονοπολάτα, Νησάκι, Οθωνοί, Πάγοι, Σκινέας, Σκριπερό, Φισκάρδο] | το κατζίβελο [Αργυράδες] || Ρούμελη: το χτήμα [Δελβινάκι, Μηλίνα, Πάργα, Τσαμαντάς] | του χτήμα [Δαύλεια, Δράκεια, Λιλαία] | το μούλκι [Πάργα] | του μουλκ [Έλατος, Σιάτιστα] || Κρήτη: το χτήμα [Ανώγεια] || Κύπρος: το μάλιν [Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

χωματάλωνο || Πελοπόννησος: το χωματάλωνο [Βρέσθενα, Ελάτη].

χωράφι (Buck list) || Πελοπόννησος: το χωράφι [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Θαλάμες, Καλούσι, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα, Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Νεοχώρι, Πάκια, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ροζενά, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] | το χουράφι [Ελληνίτσα] | το χωράθι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το χωράιθι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το χουράθι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το χουράιθι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το χουζάθι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το χουζάιθι [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | α χούρα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: το χωράφι [Άγιος Δημήτριος, Αργοστόλι, Αργυράδες, Αρμενάδες, Βαθύ, Γάιος, Ερεικούσα, Ζάκυνθος, Κέρκυρα, Κοιλιωμένος, Ληξούρι, Μαθράκι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα, Νησάκι, Οθωνοί, Πάγοι, Σκινέας, Φισκάρδο] | το χουράφι [Αργοστόλι] | το χωράφ [Ασπρογερακάτα, Δρυμώνας, Κατούνα] || Ρούμελη: το χωράφι [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πάργα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | το χωράφ [Δελβινάκι] | του χουράφ [Αγιά, Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δαύλεια, Δομνίστα, Δράκεια, Δραμεσιοί, Έλατος, Κανάλια, Καρίτσα, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Πλατύστομο, Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] || Κρήτη: το χωράφι [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Αποδούλου, Βουλγάρω, Βραχάσι, Βρύσες, Βώροι, Θεοδώρα, Κελλάρια, Λαμπιώτες, Μάρθα, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Σέλλες, Σιρίλι, Τύλισος] || Κύπρος: το χωράφιν [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα χωράφκια [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα χωράφσια [Νέο Χωριό].

χωραφιάτικα / αμοιβή του δραγάτη || Πελοπόννησος: τα χωραφιάτικα [Δροσοπηγή] | τα αμπελιάτικα [Δροσοπηγή].

χωραφοσκέπαση / ο ενοικιαστής του χωραφιού, έδινε στον ιδιοκτήτη τόσο σπόρο όσο ήθελε και για τη σπορά του || Κρήτη: η χωραφοσκέπαση [Λαμπιώτες].

ψαλίδα / κλαδέματος || Πελοπόννησος: η ψαλίδα [Αγρίδι, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Μαγούλα, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α ψαλία [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] || Ιόνιο: η ψαλίδα [Άγιος Δημήτριος, Δρυμώνας, Ζάκυνθος, Κατούνα, Ληξούρι, Μαχαιράδο, Μονοπολάτα] .

ψάνα / χλωρό μεστωμένο στάρι || Πελοπόννησος: η ψάνα [Κανδήλα, Καστρί, Ρούτσι] | η ψάνη [Λεβίδι, Πιάνα] || Ιόνιο: η ψάνη [Ζάκυνθος] || Ρούμελη: η ψαν [Άγιος] | η ούστρα [Μέγαρα].