Λέξεις που αρχίζουν από ν

    


λέξεις που αρχίζουν από ν

  

Δημήτρη Λιθοξόου

  

αναθεώρηση 22.1.2018

 

Στήλη a: με λ σημειώνονται οι λόγιες λέξεις

Στήλη b: Με μαύρο χρώμα σημειώνονται οι διαλεκτικές λέξεις και με κόκκινο οι λέξεις-λήμματα των λεξικών της κοινής.

Στήλη c: 1. Τόποι που χρησιμοποιείται η διαλεκτική λέξη (π.χ. Κως, Νίσυρος, Ρόδος, Σύμη). 2. Διαλεκτικά συνώνυμα της λέξης (π.χ. νιγλός, ντέμελος, ντέμπελος, ντερεφός, ντζερεφός, ντιγνές). 3. Λογοτεχνικά έργα που συναντάμε πρώιμα τη λέξη (π.χ. Βηλαράς Ποιήματα και πεζά 1827). 4. Μη διαλεκτικά λεξικά που καταγράφεται η λέξη (από – έως χρονολογικά, π.χ. Πρωία 1934 - ΑΠΘ 1998). 5. Καταγραφή της λέξης σε λίστες βασικών λεξιλογίων: Swadesh, Buck, IDS List. 6. Επισήμανση των προελληνικών λέξεων (Λεξικό Beekes).

Στήλη d: Λέξεις-λήμματα των λεξικών της κοινής γλώσσας, λόγιες και μη (πρώην καθαρεύουσας και δημοτικής).

 

 



a

b

c

d

 

να

Αραβανί, Ουλαγάτς, Σίλλη

θα

 

να

Κάρπαθος

όταν

 

να

Κάρπαθος, Ουλαγάτς

αν

 

να

Λήμνος

ένα

 

να

Πόντος

νάτος

 

να

Σπανέας 1141 ~ Corona Preciosa 1527 - Χρηστικό 2016 ~ Απουλία | α, ναζ

 να

 

να

Τσακήλι

νονά

 

να

Φάρασα

ούτε

 

νάβα

Κύπρος

πλοίο

 

νάβα

Κύπρος

δρόμωνας

 

ναβάδια

Ναυπακτία

αφορμή

 

ναβάλλντω

Ρόδος

σκέφτομαι

 

ναβάλλω

Σύμη

θυμάμαι

 

ναβάλς

Σέρρες

χαζός

 

νάβανο

Μύκονος

μόλος

 

ναβέτα

Κάρπαθος

καραβάκι

 

νάβρας

Σάμος

ονειροπαρμένος

 

ναβρικάς

Γρεβενά

ανάβρα

 

νάγα

Κέρκυρα

ούτε

 

ναγγρισμένος

Κύπρος

θυμωμένος

 

ναγέλ

Φερτάκαινα

κοπάδι

 

ναγκάζομαι

Ρόδος

αναγκάζομαι

 

ναγκάζουμαι

Ρόδος

αναγκάζομαι

 

ναγκάζω

Κρήτη, Ρόδος

αναγκάζω

 

ναγκέλιν

Μάκρη

ραφή

 

ναγκιάζω

Ρόδος

χτικιάζω

 

ναγκιάρης

Ρόδος

καχεκτικός

 

ναγκιάρης

Ρόδος

φυματικός

 

ναγκίλα

Αξός

μαντρί

 

ναγκιό

Ρόδος

φυματίωση

 

ναγκιώννω

Ρόδος

χτικιάζω

 

ναγκώνα

Αξός

αγκώνας

 

ναγός

Σαράντα Εκκλησιές

αυλάκι

 

ναδανά

Μάδυτος

δηλαδή

 

νάδανα

Ίμβρος

εδώ

 

νάδανου

Ίμβρος

εδώ

 

νάδαυτου

Ίμβρος

εδώ

 

νάδαυτους

Ίμβρος

αυτός

 

Νάδης

Κρήτη

Άδης

 

νάδιετς

Ίμβρος

έτσι

 

νάδικει

Ίμβρος

εκεί

 

νάδικιος

Ίμβρος

εκείνος

 

νάδιφτου

Ίμβρος

εδώ

 

νάδιφτους

Ίμβρος

αυτός

 

ναέλαστρο

Ρόδος

περίγελος

 

ναελώ

Κύπρος

εμπαίζω

 

ναέρνω

Ρόδος

ανακατεύω

 

ναέρω

Σύμη

ανακατεύω

 

ναζ

Κουκκίδης 1960 ~ Άρτα, Ιωάννινα, Κοτύωρα, Λήμνος, Σάντα, Τραπεζούντα, Τσακήλι, Χαλδία, Χαλκιδική

νάζι

 

ναζ

Σίλλη

ας

 

ναζ

Σίλλη

να

 

ναζ

Τσακήλι

δισταγμός

 

νάζα

Κρήτη, Πόντος

νάζια

 

ναζάρα

Πόντος

ναζιάρικα

 

ναζεύω

Κουκκίδης 1960

χαριεντίζομαι

 

νάζι

Βεντότης 1790 - Χρηστικό 2016 | ναζ, ναζιά, νάζιν, νιίνια, πιτσίμ

 

 

ναζιά

Μαγνησία

νάζι

 

νάζια

Γουζέλης Χάσης 1786 ~ Daviers 1844 | νάζα, ναξιλίκια, ουμούρια

 

 

ναζιάρα

ναζιλίνα, ναζλήσα, ναζλού, ναζλήαινα, ναζλούσα, ναζού

 

 

ναζιάρης

Πρωία 1934 - Χρηστικό 2016 | ναζιάρς, ναζλής, ναζλούμης, ναζλούς

 

 

ναζιάρικα

Μελάς Το άσπρο και το μαύρο 1924 ~ ΑΠΘ 1998 - Χρηστικό 2016 ~ ναζάρα

 

 

ναζιάρικο

ναζλί, ναζλίν, ναζλούν

 

 

ναζιάρικος

Κριαράς 1995 - Χρηστικό 2016 ~ ναζιάρκους

 

 

ναζιάρκους

Πιερία, Χαλκιδική

ναζιάρικος

 

ναζιάρς

Ιωάννινα, Χαλκιδική

ναζιάρης

 

ναζιεμένος

Βούρμπιανη

παραχαϊδεμένος

 

ναζίκης

Κουκκίδης 1960 ~ Κωνσταντινούπολη

λεπτεπίλεπτος

 

ναζιλίνα

Κρήτη

ναζιάρα

 

νάζιν

Κερασούντα, Κύπρος, Τρίπολη, Ρόδος

νάζι

 

ναζίξ

Κουκκίδης 1960

λεπτεπίλεπτος

 

ναζίρης

Κουκκίδης 1960

επιθεωρητής

 

ναζίρης

Κύπρος

φορατζής

 

ναζίρς

Κουκκίδης 1960

επιθεωρητής

 

ναζλακεύομαι

Κουκκίδης 1960 ~ Σάντα

χαριεντίζομαι

 

ναζλάνεμαν

Πόντος

νάζι

 

ναζλαντίζω

Κουκκίδης 1960 ~ Φάρασα

χαριεντίζομαι

 

ναζλαντίζω

Σαράντα Εκκλησιές

αμφιταλαντεύομαι

 

ναζλαντίζω

Τσακήλι

διστάζω

 

ναζλήαινα

Πόντος

ναζιάρα

 

ναζλήδκους

Ίμβρος

ευαίσθητος

 

ναζλήδκους

Ίμβρος

καλοφαγάς

 

ναζλής

Κουκκίδης 1960 ~ Σάντα

ναζιάρης

 

ναζλήσα

Πόντος

ναζιάρα

 

ναζλί

Μάκρη

ναζιάρικο

 

ναζλίμς

Τσακήλι

ταπεινός

 

ναζλίν

Πόντος

ναζιάρικο

 

ναζλού

Κουβούκλια, Πόντος

ναζιάρα

 

ναζλούμης

πόλη Καστοριάς

ναζιάρης

 

ναζλούν

Πόντος

ναζιάρικο

 

ναζλούς

Φάρασα, Χαλδία

ναζιάρης

 

ναζλούσα

Πόντος, Φάρασα

ναζιάρα

 

ναζομάζος

Νάξος

τσιγκούνης

 

ναζού

Βλάχος 1897 - ΑΠΘ 1998 ~ Ηλεία, Λήμνος, Χίος

ναζιάρα

 

νάζω

Κερασούντα, Τραπεζούντα, Χαλδία

κοπρίζω

 

νάθε

Μάνη

μακάρι

 

ναθιμά

Ημαθία, Λάρισα

ανάθεμα

 

νάθιμα

Πιερία, Σουφλί

ανάθεμα

 

ναθού 

Τσακώνικα

γίνομαι

 

νάθραψα

Κύθηρα

σταφύλια

 

ναθρήκα

Κύπρος

νάρθηκας (Ferula communis)

 

ναι

Γλυκάς 1159 ~ Corona Preciosa 1527 - Χρηστικό 2016 | αά, άχα, αχά, άχλα, βο, για, γινέ, ι, ιννέ, ναίσκε, ναίσκες, ναίσκι, νναι, οό, ούμα

 

 

νάι

Somavera 1709 - Χρηστικό 2016

φλογέρα

 

νάι

Τσακώνικα

κορίτα

 

νάι

Τσακώνικα

νάνι

 

ναϊά

Αρκαδία, Λαγκαδάς

πανηγύρι

 

ναιγώνας

Ρόδος

αιώνας

 

ναϊζιτζής

Κύπρος

αυλητής

 

ναίκα

Αξός, Αραβανί, Ουλαγάτς, Σίλλη, Σινασός, Φάρασα, Φερτάκαινα

γυναίκα

 

ναικαδέρκια

Κύπρος

κουνιάδια

 

ναικαερφός

Κύπρος

νεκαερφός

 

νάιλον

Χατζής Το διπλό βιβλίο 1977 ~ Κριαράς 1995 - Χρηστικό 2016 | νεϊλόνι

 

 

ναίμα

Σάμος

αίμα

 

νάιν

Κύπρος

νεκαερφός

 

ναιναί

Somavera 1709

μητέρα

 

ναΐπης

Somavera 1709 - Κουκκίδης 1960

ιεροδίκης

 

ναίσι

Χαλδία

ναι

 

ναίσκε

Germano 1622 - Δημητράκος 1949 ~ Άνδρος, Ζάκυνθος, Κεφαλονιά, Κρήτη, Κωνσταντινούπολη, Λευκάδα, Νάξος, Ρόδος

ναι

 

ναίσκες

Κρήτη

ναι

 

ναίσκι

Σκόπελος

ναι

 

ναϊτέτιουνους

Ίμβρος

τέτοιος

 

ναϊτέτιους

Ίμβρος

τέτοιος

 

ναϊτόσουνους

Ίμβρος

τόσος

 

ναϊτόσους

Ίμβρος

τόσος

 

ναϊτούνους

Ίμβρος

αυτός

 

ναϊτούτους

Ίμβρος

αυτός

 

νακ

Χαλδία

βλασταράκι

 

νάκα

Βλαστός 1931 - Ανδριώτης 1983 ~ Απουλία, Αρκαδία, Αχαΐα, Ηλεία, Κύθηρα, Κορινθία, Μεσσηνία, Ρόδος

λίκνο

 

νάκα

Ιωάννινα

μήπως

 

νάκα

Καπετανάκης 1962

όχι

 

νάκα

Λακωνία

προβιά

 

νακάης

Τραπεζούντα

μπογιατζής

 

νάκαρα

Ανδριώτης 1983 ~ Θήρα, Κάρπαθος, Κύθηρα

δύναμη

 

νακαράς

Δημητράκος 1949

τούμπανο

 

νάκαρο

Απουλία

ευγένεια

 

νάκαρο

Ηλεία

δύναμη

 

νακάσης

Τραπεζούντα

μπογιατζής

 

νακάσος

Σάντα, Τραπεζούντα

μπογιατζής

 

νακατεύγω

Ρόδος

ανακατεύω

 

νακατεύκουμαι

Ρόδος

ανακατεύομαι

 

νακατιμένους

Πιερία

ανακατεμένος

 

νακατουσιά

Πιερία

ανακατωσούρα

 

νακατσιώ

Κύπρος

Κύπρος

 

νακάτωμα

Ρόδος

ανακάτεμα

 

νακατώννουμαι

Ρόδος

ανακατεύομαι

 

νακατώννω

Ρόδος

ανακατεύω

 

νακατώνου

Πιερία

ανακατεύω

 

νακέγκουω

Καλαβρία

νανουρίζω

 

νάκη

Αρκαδία

λίκνο

 

νάκι

Καλαβρία

γουρουνάκι

 

νάκι

Καλαβρία

παραφυάδα

 

νάκι

Τσακώνικα

αν

 

νάκια

Τσακώνικα

αν

 

νάκια

Τσακώνικα

νανάκια

 

νάκιλ

Αξός

διήγηση

 

νάκιν

Κάρπαθος

αλογοθύμαρο

 

νάκιν

Κύπρος

υνί

 

νακίτζω

Απουλία

νανουρίζω

 

νάκκα

Καλαβρία, Ρόδος, Χάλκη

λίκνο

 

νάκκον

Κύπρος

λίγο

 

νακκουρίν

Κύπρος

λιγάκι

 

νακκουρίς

Κύπρος

λιγάκι

 

νακκουρούιν

Κύπρος

λιγάκι

 

νάκλι

Κουκκίδης 1960 ~ Κρήτη

διήγηση

 

νάκλιν

Κύπρος

διήγηση

 

νακλύτζω

Καλαβρία

κουνιέμαι

 

νάκνα

Ίμβρος

εκεί

 

νάκος

Αρκαδία

λίκνο

 

Νάκος

Ναυπακτία

Νίκος

 

νακουππάς

Σύμη

σβέρκος

 

νάκρα

Αξός, Κύπρος, Λιβίσι, Νικόπολη, Σίλλη, Φερτάκαινα

άκρη

 

νάκτον

Κύπρος

λίγο

 

ναλάρι

Σίλλη

λανάρι

 

νάλε

πόλη Καστοριάς

άραγε

 

ναλέτης

Κρήτη

καταραμένος

 

ναλέτης

Πρωία 1934 ~ Καλλίπολη, Χίος

κακότροπος

 

ναλέτι

Δημητράκος 1949

άδικο

 

ναλέτι

Κουκκίδης 1960 ~ Κρήτη, Κωνσταντινούπολη

κατάρα

 

ναλετιά

Κωνσταντινούπολη

γκρίνια

 

ναλετιά

Πρωία 1934 - Δημητράκος 1949

κακοτροπιά

 

ναλετιάζω

Βλαστός 1931 ~ Κωνσταντινούπολη

γκρινιάζω

 

ναλέτισσα

Πρωία 1934 - Κουκκίδης 1960

καταραμένη

 

ναλέτκους

Σάμος

καταραμένος

 

ναλέτς

Κουκκίδης 1960

καταραμένος

 

ναλέτς

Σάμος

καταραμένος

 

ναλέττης

Κάρπαθος

δύστροπος

 

ναλέττικος

Κάρπαθος

δυστυχής

 

ναλί

Σεμένι

τσόκαρο

 

νάλια

Ινέπολη

ύφαλα

 

νάλια

Μέγαρα

ουλή

 

ναλίν

Χαλδία

τσόκαρο

 

ναλίνι

Φάρασα

τσόκαρο

 

ναλμπάνης

Ηπίτης 1909

πεταλωτής

 

ναλμπάντης

Daviers 1830 - Κουκκίδης 1960 ~ Καλλίπολη, Κρήτη, Κωνσταντινούπολη, Μάκρη

πεταλωτής

 

ναλμπάντς

Νιγρίτα

πεταλωτής

 

ναλμπουρτζίδικο

Κωνσταντινούπολη

χρωματοπωλείο

 

ναλόπον

Πόντος

τσοκαράκι

 

ναλώ

Κύπρος

λαλώ

 

ναλώ

Πιερία

λιώνω

 

ναμ

Αιτωλία, Ιωάννινα, Λέσβος, Μαγνησία, Σάντα, Ουλαγάτς, Τραπεζούντα, Τσακήλι, Φθιώτιδα, Χαλδία

φήμη

 

νάμα

Βλάχος 1659 - Χρηστικό 2016 ~ Αξός, Αραβανί, Ίμβρος, Ινέπολη, Κάρπαθος, Κοτύωρα, Ουλαγάτς, Πιερία, Σεμένι, Τσακώνικα

ανάμα

 

νάμα

Τσακώνικα

ωρίμανση

 

ναμάζ

Κουκκίδης 1960 ~ Ίμβρος, Ιωάννινα, Λέσβος, Τσακήλι

προσευχή (των μουσουλμάνων)

 

ναμάζι

Δημητράκος 1949 - Ανδριώτης 1983 ~ Κρήτη, Σωζόπολη, Φάρασα

προσευχή (των μουσουλμάνων)

 

ναμάζιν

Κύπρος

προσευχή (των μουσουλμάνων)

 

νάμαν

Κύπρος

πηγή

 

νάμαν

Κύπρος, Πόντος

ανάμα

 

ναμαρέα

Κύθηρα

ανηφόρα

 

ναματερό

Πρωία 1934 - Ανδριώτης 1983 ~ σκεύος για το νάμα: αναματιρό, ναματερόν, ναματιρό

 

 

ναματερόν

Πόντος

ναματερό

 

ναματιρό

Ιωάννινα, Χαλκιδική

ναματερό

 

ναμένε

Τσακώνικα

γινωμένος

 

νάμερα

Λιβίσι

εννιάμερα

 

ναμή

Τραπεζούντα, Χαλδία

μήπως

 

νάμι

Κουκκίδης 1960 ~ Άνδρος, Νάξος

όνομα

 

νάμι

Κουκκίδης 1960 ~ Βοιωτία, Ηλεία, Κάσος, Κρήτη, Κωνσταντινούπολη, Μέγαρα, Νάξος, Ρόδος, Σινασός, Σωζόπολη

φήμη

 

ναμικιόρης

Κρήτη, Κωνσταντινούπολη

αχάριστος

 

ναμικιόρης

Χίος

εμπαθής

 

ναμικιόρος

Κρήτη

αχάριστος

 

νάμιν

Κάρπαθος, Κύπρος, Πόντος

φήμη

 

νάμιν

Κύπρος, Πόντος

όνομα

 

ναμιντάρης

Κρήτη

ξακουστός

 

ναμιτσόρης

Νάξος

μίζερος

 

ναμκιόρα

Ινέπολη

αχάριστη

 

ναμκιόρης

Κουκκίδης 1960 ~ Καλλίπολη

αχάριστος

 

ναμκιορλίκ

Κουκκίδης 1960

αχαριστία

 

ναμκιορλίκι

Κωνσταντινούπολη

αχαριστία

 

ναμκιόρς

Κουκκίδης 1960 ~ Λέσβος, Λήμνος, Φάρασα

αχάριστος

 

ναμκιόρσα

Λέσβος, Λήμνος

αχάριστη

 

ναμκιόρτς

Χαλδία

αχάριστος

 

ναμκιουρλούκ

Λέσβος

αχαριστία

 

ναμλάεμαν

Πόντος

ύγρανση

 

ναμλαεύω

Πόντος

υγραίνομαι

 

ναμλής

Κουκκίδης 1960

περίφημος

 

νάμμο

Μύκονος

άμμος

 

νάμμος

Μύκονος

άμμος

 

ναμοκκιόρης

Ρόδος

αχάριστος

 

ναμοκκιορλίκι

Ρόδος

αχαριστία

 

ναμούζης

Κρήτη

άτιμος

 

ναμούζι

Κρήτη

ντροπή

 

ναμούζι

Κρήτη

υπόληψη

 

ναμουντάνης

Κρήτη

ξακουστός

 

ναμουντάνικος

Κρήτη

ξακουστός

 

ναμουρδόννω

Σύμη

ανακατεύω

 

ναμουρδώ

Σύμη

ανακατεύω

 

ναμούς

Κουκκίδης 1960 ~ Σάντα, Τραπεζούντα, Χαλδία

υπόληψη

 

ναμούσι

Κρήτη, Κωνσταντινούπολη, Φάρασα

υπόληψη

 

ναμουσία

Ρόδος

κουνουπιέρα

 

ναμούσιν

Κερασούντα

υπόληψη

 

ναμουσλαντίζω

Φάρασα

ντρέπομαι

 

ναμουσλής

Κουκκίδης 1960

αξιοπρεπής

 

ναμουσλούς

Κωνσταντινούπολη

έντιμος

 

ναμουσλούς

Φάρασα

ντροπαλός

 

ναμουσούζης

Κουκκίδης 1960 ~ Κρήτη, Κωνσταντινούπολη

άτιμος

 

ναμουσσούζα

Φάρασα

αδιάντροπα

 

ναμουσσούζης

Φάρασα

ξεδιάντροπος

 

ναν

Κύπρος

ένα

 

ναν

Τσακήλι

νάνι

 

νανά

Ανδριώτης 1983 ~ Τσακώνικα

νάνι

 

νανά

Κάσος

τροφός

 

νανά

Χαλκιδική

νονά

 

νάνα

Ζάκυνθος

νάνι

 

νανάι

Τσακώνικα

κορίτα

 

νανάι

Τσακώνικα

νάνι

 

νανάκα

Τσακώνικα

λίκνο

 

νάνακι

Τσακώνικα

νάνι

 

νανάκια

Πρωία 1934 - Χρηστικό 2016 ~ νάκια, ναννά, ναννάκια

 

 

ναναρίζω

Βλάχος 1659 - ΑΠΘ 1998 ~ Ζάκυνθος, Κέρκυρα, Κρήτη, Κύθηρα, Μύκονος, Τσακώνικα

νανουρίζω

 

νανάρισμα

Βλάχος 1659 - ΑΠΘ 1998 ~ Κέρκυρα, Κύθηρα

νανούρισμα

 

ναναρίστρα

Somavera 1709

νανουρίστρια

 

νανάς

Φάρασα

δυόσμος

 

νανάς

Χαλκιδική

νονός

 

νανατσίζου

Τσακώνικα

νανουρίζω

 

νανέ

Κουκκίδης 1960

μέντα

 

νανεμαλλιασμένη

Κύπρος

αναμαλλιασμένη

 

νανερίστρα

Somavera 1709

νανουρίστρια

 

νανές

Κύπρος

ησυχία

 

νανές

Κύπρος

νωθρότητα

 

νανές

Κωνσταντινούπολη

μέντα

 

νάνι

Χριστόπουλος Ανθολογία 1847 ~ Βλάχος 1897 - Χρηστικό 2016 ~ Πόντος | άνακι, νάι, ναν, νανά, νάνα, νάνακι, νανίκα, νανίν, ναννά, ναννάκια, νάννι, νενί, νενίν

 

 

νανίζω

Κερασούντα, Χαλδία

νανουρίζω

 

νανίκα

Κερασούντα

νάνι

 

νανιλαεύω

Χαλδία

νανουρίζω

 

νανίλι

Οινόη

τσόκαρο